W zaprezentowanych utworach Jana Kochanowskiego "Tren X" i Bolesław Leśmian "Urszula Kochanowska" przedstaw różne wizje zaświatów

Człowiek od wieków poszukiwał odpowiedzi na pytanie: Co dzieje się z duszą ludzką po śmierci? Różne systemy religijne próbowały odpowiedzieć na to pytanie. Także w literaturze temat śmierci stał się szczególnie interesującym motywem dla wielu poetów. Jednym z nich był Jan Kochanowski, twórca "Trenu X", a także Bolesław Leśmian, autor "Urszuli Kochanowskiej". W zaprezentowanych utworach wizje zaświatów zostały przedstawione w sposób różny. Stało się to celem ukazania dwóch różnych postaci.

"Tren X" Jana Kochanowskiego, powstały w wieku XVI, to monolog ojca, skierowany do zmarłej 2,5 letniej córki. Kochanowski w utworze szuka odpowiedzi na pytanie: Co dzieje się z Urszulką po śmierci? Jest to charakterystyczny dla epoki renesansu motyw ubi sunt, czyli gdzie są dusze zmarłych? Ojciec żyje myślą, gdzie znajduje się jego dziecko. Szukając odpowiedzi odwołuje się do różnych religii. Do nieba chrześcijańskiego, szczęśliwych wysp i religii wschodu. Nie jest do końca pewien, co do losów małej, podważając tym samym swój system religijny. Sposób wypowiedzi wskazuje na to, iż jest wykształcony. Kochanowski ukazuje swoją córkę Urszulkę jako małe, 2,5 letnie dziecko.

Postać Urszulki zawarta w "Trenie X" to niewinna, czysta i bezgrzeszna osóbka, która mogła zasłużyć na niebo lub ewentualnie czyściec. Poeta porównuje ją do słowiczka, sugerując, iż posiadała talenty. Według niego była to mała, grzeczna, spokojna i miła dziewczynka. Nie może o niej zapomnieć. W swej wypowiedzi wyraża ojcowską miłość do zmarłej.

Utwór Bolesława Leśmiana "Urszula Kochanowska" powstały w wieku XX to również forma monologu. Jest to opowieść Urszulki o spotkaniu z Bogiem, z którym prowadzi dialog. Wizja zaświatów w wierszu Leśmiana to puste niebo, w którym urzęduje Bóg. Nie jawi się ono jako miejsce wesołe, ale jako bezludne i odległe. Bóg pełni w nim rolę kreatora, który powołuje dusze do życia w niebie. Jawi się On jako troskliwy, miły, szczodry i kochający ojciec. Chce pomóc dziewczynce. Jest w stanie spełnić jej życzenie. Urszulka prosi Go o dom taki sam, jak ten w Czarnolesie, za którym tak bardzo tęskni. Stwórca spełnia jej prośbę. Dom, który dostaje, nie cieszy ją jednak w pełni. Jest rozczarowana, bo dostała tylko namiastkę tego, o co prosiła. Bóg stworzył jej dom na wzór tego z Czarnolasu, lecz nie domyślił się, że dziewczynka prosiła go przede wszystkim o rodziców. Czeka na nich. Świadomie przygotowuje się na ich przybycie. Zachowuje się jak gospodyni. Walczy ze snem. Gdy do drzwi puka Bóg, jest rozczarowana. Urszulka w utworze Leśmiana robi wrażenie dziecka starszego. Jest przestraszona i samotna w pustym otoczeniu. Boi się Boga. Czuje wobec Niego respekt. Kocha swój dom i rodziców. Tęskni za ziemskim, realnym życiem. Wymaga pocieszenia. Smuci się. Bóg traktuje ją jak dorosłą istotę.

Utwory powstały w dwóch różnych epokach. Łączy je postać Urszulki. W utworze Leśmiana jest ona główną bohaterką. "Tren X" ukazuje przestrzeń zaświatów zgodną ze światopoglądem chrześcijańskim. W "Urszuli Kochanowskiej" różni się ono nieco od wizji chrześcijańskiej.