Najważniejsi poeci baroku.

Jan Andrzej Morsztyn (1613-93)

- twórca poezji dworskiej, mistrz konceptu w poezji, polski marinista. Przypisano mu metkę “błahej treści w wyszukanej formie”, bo opisywał dworski
flirt, miłość zmysłową, grę miłosną, a lubował się w dobieraniu jak najwymyślniejszych sposobów przedstawienia tematu. Niektóre jego utwory (nie
szukajcie ich w podręczniku) można dziś nawet nazwać pikantnymi, erotycznymi, alkowianymi. Z tych podręcznikowych warto zwrócić uwagę na:
Pomysł - paradoks, na którym oparty jest sonet Do trupa. Zestawienie, porównanie i wykazanie podobieństw pomiędzy zakochanym a
nieboszczykiem - może zadziwić, ba, nawet wzbudzić niesmak. Czy zgadzacie się, że w lepszej sytuacji jest nieboszczyk?
Ostry kontrast i epatowanie brzydotą w wierszu Niestatek. Poeta przeobraża urodę zakochanej w odrażający, makabryczny portret i zdaje się
szukać jak najokropniejszych określeń. Zamysł - refleksja nad tym, jak uczucia odmieniają sposób widzenia - także wart jest uwagi.
Piękny przykład rozbudowanej anafory oraz pomysłowości w kreowaniu sytuacji niemożliwych w innym wierszu o tym samym tytule Niestatek
- o tym, że “prędzej..., prędzej..., prędzej (kto wiatr w wór zamknie) - niźli będzie stateczna która białogłowa”. Dodajmy, że kobiety dostrzegą w tym utworze znaczną przesadę czyli - hiperbolę.

Daniel Naborowski (1573-1640)

W tej poezji musimy obok misternej formy zauważyć powagę treści, ważną filozoficzną wymowę poezji. Tematy: życie (jego kruchość i przemijanie),
człowiek (kim jest?), czas (jego niszczące okrucieństwo). Wspaniały pod tym względem jest wiersz
Krótkość żywota. Wspaniały, bo Naborowski potrafił tu skondensować tę “filozofię przemijania” w zdaniach krótkich, trafnych, uderzających.
Oto definicja ludzkiego istnienia: Był przodek, byłeś ty sam, potomek się rodzi. Oto skrót naszego indywidualnego życia: "dźwięk, cień, dym,
wiatr, głos, punkt". Co łączy te słowa prócz tego, że są jednosylabowe?
Cnota grunt wszystkiemu - to znów utwór oparty o anaforę i pointę. Cały czas czytamy: nic to... po czym barwnie prezentuje Naborowski
wszelkie słodycze ziemskiego życia. Pointa - jak łatwo się domyślić. Nic to wobec śmierci i przemijania. Jedyne o co opłaca się dbać, to
cnota: wierność Bogu, prawość. Tylko to sięga poza granicę śmierci.

Wacław Potocki (1621-1696)

Sarmata, moralista, patriota, arianin. Tytuły jego obszernych zbiorów wierszy to Moralia i Ogród fraszek. Oprócz tego napisał jeszcze bardzo wiele utworów różnego rodzaju.Podejmuje tematykę: szlacheckich obyczajów (krytyka wad), spraw Rzeczypospolitej (wskazuje błędy, woła o reformy), tolerancji religijnej (sam odczuł tę kwestię, gdy zmuszono go do zmiany wiary), wreszcie pielęgnuje mit sarmacki, jego ideały, świetną przeszłość, choć pomstuje na teraźniejszość. Wszystko to wygląda na dużo nudniejszą twórczość od omawianych już utworów, ale za to - łatwiejszą.

Transakcja wojny chocimskiej - to nasz polski, barokowy epos. Dotyczy wojny z Turkami 1621, ze zwycięską bitwą pod Chocimiem. W zasadzie utwór jest swobodnym przekładem dziennika prowadzonego przez Jakuba Sobieskiego, uczestnika tej wojny oczywiście, a zarazem ojca króla Jana III. Co o utworze zapamiętać? Kompozycyjnie trzyma się schematu eposu: jest inwokacja, sceny batalistyczne, realizm szczegółu, przemowy wodza. Głównym bohaterem, wzorcem sarmaty, a także osobą, która wskrzesza w swoich przemowach sarmacki mit jest hetman Karol Chodkiewicz, który zmarł w czasie działań wojennych. Uderza, w zgodzie z barokową stylistyką, epatowaniem brzydotą, wstrząsający, naturalistyczny opis pola bitwy, np. "krew się zsiadła na ziemi galaretą trzęsie".
Relacja z bitwy ma na celu propagowanie ideałów patriotycznych, miłości ojczyzny i dumy ze świetnej przeszłości.