Jak rozwijała się sztuka mumifikacji w starożytnym Egipcie?

Gdy w przekazach ludowych mówi się o sztuce mumifikacji w starożytnym Egipcie, to wiadomo, że prawie zawsze chodzi o technikę, którą wytworzyli specjaliści od początków do czasu Nowego Państwa. Ale do szczytowych osiągnięć droga była jeszcze daleka. W pierwszej połowie tysiąclecia historii starożytnego Egiptu, a więc sięgając głęboko w fazę początkową Starego Państwa, zmarłych nie mumifikowano w ogóle, w najlepszym wypadku balsamowano. To znaczy: nacierano zwłoki różnymi esencjami, ziołami, maściami i olejkami, i owijano je w długie bandaże. Przypuszczano błędnie, że tak zabezpieczone zwłoki przetrwają wiecznie. Dopiero w czasie panowania IV dynastii (2570 do 2450 r. p.n.e.) ludzie odpowiedzialni za balsamowanie odkryli, iż zabezpieczone zwłoki przetrwają dłużej wtedy, gdy usunie się z nich wnętrzności. Wraz z tym stwierdzeniem uczyniono pierwszy krok w kierunku właściwej mumifikacji. Zaskakujący jest fakt, że musiało upłynąć ponad tysiąc lat, zanim ktoś wpadł na pomysł usuwania także mózgu. Drugiego ważnego odkrycia dokonano zaraz w początkach Średniego Państwa, a może nawet wcześniej: konserwowanie zmarłych dawało znacznie lepsze efekty, gdy ich zwłoki poddano działaniu sody oczyszczonej. Nie wiedziano jednak o tym, że wprawdzie soda wyciąga wodę z tkanek, ale nie całkowicie. Użycie sody utrudniło wprawdzie rozkład zwłok, ale nie było stuprocentowo skuteczne. Doświadczyli tego współcześni badacze. Gdy na pewnym etapie doszli oni do szczegółowych badań mumii z okresu Średniego Państwa, wiele z nich rozpadło im się w rękach. Były to przede wszystkim mumie z okresu wczesnego. Trzeciego i ostatniego kroku w dziedzinie mumifikacji zwłok dokonano dopiero w początkach Nowego Państwa: ciała zmarłych były odtąd nie tylko pozbawione wnętrzności i poddawane działaniu sody, ale dodatkowo w ostatnim etapie poddawano je wysuszaniu na słońcu lub nad ogniem. Dzięki temu całkowicie eliminowano resztki wilgoci. Wraz z tym odkryciem - a więc 500 lat po wstąpieniu na tron pierwszego faraona - sztuka mumifikacji osiągnęła poziom, który egipskich mistrzów w tej dziedzinie uczynił sławnymi na całym świecie.