profil

I,II, III rozbiór Polski - powtórzenie

Ostatnia aktualizacja: 2022-09-13
poleca 85% 130 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze
Insurekcja kościuszkowska III rozbiór Polski Konfederacja barska I rozbiór Polski II rozbiór Polski

Po śmierci Augusta III, podczas bezkrólewia pod dyktandem stronnictwa Czartoryskich w 1764 odbył się sejm konwokacyjny.
- powołano komisje skarbowe i wojskowe
- uchwalono regulamin sejmowy
- wprowadzono cło gheneralne
- wykluczono cudzoziemców z kandydowania do polskiej korony.

Odbywająca się pod kontrolą Rosji, od której Rzeczpospolita była mocno uzależniona, elekcja doprowadziła do wyboru Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla (1764 - 1795).Reformy
- uruchomiono mennicę
- zakładano nowe manufaktury
- lustracja królewszczyzn
- reformy wojska (korpus inżynierski i artylerii)
- powołano do życia szkołę rycerską 1765

Rozpętany przez Rosję konflikt z innowiercami (protestantami i prawosławnymi) doprowadził do przyznania im pełni praw oraz uchwalenia tzw. praw kardynalnych w 1768
- wolna elekcja, liberum veto, prawo do wypowiadania posłuszeństwa królowi.

Założona w 1768 konfederacja barska z początku miała charakter religijny lecz szybko przekształciła się w masowy ruch zbrojny. Na czele stali Józef Puławski i Michał Krasiński.Jej celem była obrona wiary i wolności. Klęska stałą się przyczyną I rozbioru Polski w 1772
Prusy - uzyskały Warmię, województwo pomorskie, malborskie i chełmińskie (bez Gdańska i Torunia) oraz tereny nadnoteckie, razem 36 tys. km2 i 580 tys. Mieszkańców.

Austria - zajęła południową część woj. Krakowskiego, Sandomierskiego oraz woj. ruskie, razem 83 tys.km2 i 2 mln 650 tys. Ludności. Terenom tym nadano nazwę Galicji i Londomerii.

Rosja - zadowoliła się ziemiami na wschód od rzek Dźwiny i Dniepru, a więc resztkami Inflant i wschodnimi częściami Białorusi, razem 92 tys. km2 i 1 mln 300 tys. mieszkańców.

1773 - 1775 Sejm rozbiorowy.
- niskie cła na towary importowane do Polski
- wysokie cła na towary eksportowane
- powołano do życia radę nieustającą 1775
- powołano do życia komisję edukacji narodowej 1773

Po I rozbiorze nastąpiło ożywienie gospodarcze w kraju.
- powstało towarzystwo do ksiąg elementarnych 1775
- rozwój prasy - Monitor, Zabawy Przyjemne i Pożyteczne
- modernizacja armii, rozkwit rzemiosła i handlu, rozwój instytucji finansowych
- rozwój sztuki i kultury (styl stanisławowski, wprowadzanie elementów klasycystycznych w budownictwie)
Mimo to rosło niezadowolenie w kraju i gotowość do przeprowadzenia zasadniczych zmian systemu władzy

Sejm Wielki obradował w latach 1788 - 1792. Od początku w sejmie istniało kilka wyraźnie różniących się ugrupowań
- stronnictwo patriotyczne (Stanowisko: reformy i zerwanie związków z Rosją, Ignacy Potocki i Adam Kazimierz Czartoryski)
- stronnictwo dworskie (Stanowisko: zmiany w państwie bez zrywania stosunków z Rosją)
- stronnictwo hetmańskie (Stanowisko: przeciwnicy reform i wzmacniania roli monarchy, hetmanowie na czele z Franciszkiem Ksawerym Branickim)

Reformy Sejmu Wielkiego
- uchwalono przeprowadzanie lustracji królewszczyzn oraz podniesiono jej opodatkowanie
- wprowadzono nowe podatki w miastach oraz uchwalono stały podatek w wysokości 10% od dochodów z dóbr szlacheckich, oraz 20% z majątków kościelnych
- uchwalono prawo o sejmikach i prawo o miastach
Zwieńczeniem obrad Sejmu była Konstytucja 3 maja (1791).
- rozszerzenie praw mieszczan
- szlachata utrzymałą swoją pozycję w państwie
- chłopi dostali gwarancję "opieki prawa i rządu krajowego"
w 1792 zawiązano konfederecję targowicką, rozpoczęła się wojna w obronie konstytucji.

Przyczyną II rozbioru Polski z 1793 r. było
- próba uniezależnienia Rzeczpospolitej od Rosji
- rosyjsko pruskie zbliżenie wywołane rewolucją na terenie Francji

Prusy zagarnęły tym razem obszar wielkości 51 tysięcy kilometrów kwadratowych na którym mieszkało milion osób. Były to województwa: poznańskie, gnieźnieńskie, kaliskie, sieradzkie, inowrocławskie, brzesko-kujawskie, część województwa rawskiego oraz ziemię zakroczymską na prawym brzegu Wisły. Ponadto Prusom przypadł Gdańsk oraz Toruń.

Rosją powiększyła swoje terytorium o 250 tysięcy kilometrów kwadratowych oraz 3 miliony ludności. Otrzymała część województwa wileńskiego i mińskiego, wschodnią część województw: nowogrodzkiego, brzesko-litewskiego i wołyńskiego oraz województwa: bracławskie, kijowskie i podolskie.

Sejm w Grodnie 1793.
- rozwiązanie konfederacji
- Stanisław August nadal królem

Bezpośrednią przyczyną rozbioru Polski było powstanie kościuszkowskie z 1794
- bitwa pod racławicami - wygrana
- bitwa pod maciejowicami - przegrana -> Upadek powstania
W 1795 nastąpił 3 rozbiór Polski
Prusy - opanowały większość Mazowsza i tereny litewskie pod Niemnem, razem 48 tys. km2 i ok. 1 mln ludności.

Austria - uzyskała Małopolskę między Pilicą z Bugiem z częścią Podlasia i Mazowsza, razem 47 tys. km2 i 1,5 mln mieszkańców.

Rosja - opanowała obszary leżące na wschód od rzek Niemen oraz Bugu wraz z Wilnem, razem 120 tys. km2 i 1,2 mln ludności.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Przeczytaj podobne teksty

Czas czytania: 4 minuty