Powstanie Listopadowe

Powstanie listopadowe 1830-1831- walka o niepodległość w Królestwie Polskim spowodowana uciskiem rosyjskim i ogólnoeuropejskimi ruchami rewolucji; rozpoczęte 29 XI 1830 w Warszawie przez sprzysiężenie podchorążych (P. Wysoki) i studentów, doprowadziło do opanowania miasta; powstanie listopadowe rozszerzyło się na prowincje; 21 I 1831sejm zdetronizował Mikołaja I Romanowa i powołał Rząd Narodowy; w kierownictwie powstania listopadowego ścierały się tendencje konserwatywne i demokratyczne ( Towarzystwo Patriotyczne) ofensywa rosyjska (I. Dybicz) została powstrzymana przez J. Chłopickiego pod Grochowem; polska ofensywa marcowa J. Skrzyneckiego odnosiła tylko częściowy sukces( Dębe wielkie , Iganie), majowa zakończyła się zaś klęską pod Ostrołęką; próby działań na Litwie i Wołyniu skończyły się niepowodzeniem; 8 XI Warszawa została zdobyta przez wojska rosyjskie pod dowództwem J. Paskiewicza, mimo bohaterskiej obrony (śmierć generała J. Sowińskiego na Woli). Po upadku powstania ROsja zniosłą odrębność państwa królestwa Polskiego.


Nocą 29 listopada 1830 roku w Warszawie kilkunastu podchorążych, należących do tajnego związku Piotra Wysockiego zaatakowało Rosjan. Spiskowców poparli mieszkańcy stolicy i rankiem miasto było wolne. Naród żądał pełnej niepodległości, lecz politycy liczyli na porozumienie z Rosją. Generał Chłopicki, dyktator powstania, nie zdecydował się uderzyć na rozproszone oddziały wroga. Pierwsze walki stoczono dopiero w lutym 1831 roku- pod Stoczkiem, Wawrem i Grochowem, gdzie zmuszono do odwrotu maszerującą na Warszawę armię carską. Chłopicki zrezygnował ze stanowiska, ale jego następcy okazali się jeszcze bardziej nieudolni i nie wykorzystali zwycięstw pod Wawrem czy Iganiami. Prowadzili rozmowy z carem. Bali się też zwolnić chłopów z pańszczyzny, by przyciągnąć ich do powstania. Po krwawych bojach wojska rosyjskie zajęły Warszawę. Upadek stolicy przesądził o zaprzestaniu walk. Na wieść o nadciągającym nieprzyjacielu mieszkańcy Warszawy zgodnie przystąpili do obrony miasta. Atak Rosjan spowodował jednak, że już po dwóch dniach stolica skapitulowała.

Józef Chłopicki (1771-1854), dowódca i polityk. Przez całe życie walczył o wolność Polski, ale jako dyktator powstania wolał układy z carem. Dowodził w bitwie pod Grochowem.

Piotr Wysocki(1797-1875), zwolennik walk o niepodległość, instruktor w Warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty. Zorganizował tajny związek patriotyczny i planował zamach na cara. W 1834 został skazany na 20 lat zsyłki.