"Pan Tadeusz" - poemat o pięknie dawnej Polski i wartości Polaków. Ostatnie słowo o poecie Adamie Mickiewiczu i jego wielkim dziele.

„Pan Tadeusz” jest opowieścią o przeradzaniu się starej Polski w kształt odrodzonego moralnie i społecznie narodu. Aby uzyskać to odrodzenie przedstawił poeta zarówno wady, jak i zalety szlachty; pychę, pieniactwo, zapalczywość, bezprawie, ale także szacunek do ziemi, do pracy(gospodarstwo Sędziego), poczucie godności narodowej, szacunek dla tradycji, umiejętność poświęcenia się i zjednoczenia dla Ojczyzny, wolę walki o nią.
Obraz Polski w utworze jest prawdziwy, a jednocześnie idealistyczny( Mickiewicz dokonuje idealizacji Polski, Polaków, czyniąc świat piękniejszym niż jest). Prawdziwie ukazana jest szlachta z jej wadami i zaletami. Wady, jak przekonuje rozwój fabuły i piękne zakończenie(powszechna zgoda, radość, pozytywne rozstrzygnięcie wszystkich spraw), zostały jednak złagodzone. Autor jest, bowiem patriotą, Pragnie widzieć Polskę piękną, sprawiedliwą, wolną. Ponad tą jest jednym ze szlachty, bliska mu jest szlachecka tradycja, ma sentyment do tego, co „ostatnie” (funkcja epitetu „ostatni”- sygnalizuje, że tradycja szlachecka ginie, następują nowe czasy, nowe zwyczaje, nowe myślenie, czego dowodem jest fakt uwłaszczenia chłopów przez przedstawicieli młodego- nowoczesnego pokolenia szlachty). Zatem jako szlachcic, wygnaniec, który tęskni do „kraju lat dziecinnych”, a więc do Polski szlacheckiej(w takiej się wychował), obraz tej Polski Mickiewicz idealizuje. Idealizację tę osiąga nie tylko za pomocą pokazania odrodzenia się Polski i polaków, wyeksponowania bohaterstwa, patriotyzmu i niemówienia o przykrej aktualnej sytuacji, a o pięknej przeszłości, ale też za pomocą wprowadzenia baśniowości(baśniowe zakończenie, baśniowe opisy przyrody).
Idealizacja ta służy nadrzędnemu celowi autora, jakim jest uzmysłowienie Polakom, cierpiącym pod pręgierzem zaborcy i rozgoryczonym po klęsce powstania listopadowego, że „Jeszcze polska nie zginęła”. Idealizacja ta służy, więc optymistycznej wymowie utworu, stosując ją budzi poeta wiarę w Polakach, nie pozwala zwątpić, uświadamiając, że Polska, która ma takich synów- gorących patriotów nie może zginąć i kiedyś odrodzi się- wolna i sprawiedliwa. Taka wymowa utworu i cała treść-pełna Polski i troski o nią- dowodzi umiłowania Ojczyzny-żarliwego patriotyzmu Mickiewicza, i potwierdza słuszność określenia „Pan Tadeusz”- wielka Polska epopeja narodowa. Można też rzec-epopeja napisana, jak później utwory Sienkiewicza, "ku pokrzepieniu serc”. I dodać- epopeja zawierająca przepowiednię, która się ziściła, Polska odzyskała niepodległość. Przepowiadając ten fakt Mickiewicz nie tylko zrealizował wymóg obecności w utworze cech literatury romantyzmu, jaką jest profetyzm, ale także potwierdził status narodowego wieszcza.