Powietrze
Atmosfera
Atmosferą nazywamy powłokę gazową otaczającą Ziemię ze wszystkich stron. Składa się ona z mieszaniny gazów nazywanej powietrzem . Oddziaływanie siły grawitacji powoduje, że większość powietrza znajduje się w dolnej, przypowierzchniowej warstwie atmosfery. Grubość atmosfery jest trudna do określenia – wraz ze wzrostem wysokości atmosfera stopniowo rozrzedza się i bez wyraźnej granicy przechodzi w przestrzeń międzyplanetarną. Atmosfera ziemska składa się głównie z azotu (78,084%), tlenu...
Powietrze
Gazowa powłoka Ziemi, czyli atmosfera, składa się z czterech głównych warstw: troposfery, stratosfery, mezosfery i termosfery przechodzącej w egzosferę. Atmosfera, w zależności od odległości od powierzchni Ziemi, ma różny objętościowy skład procentowy. Powietrze – czyli mieszanina gazów budujących atmosferę ziemską – w dolnej części atmosfery ma następujący skład: składnik powietrza [%] objętościowy stała zawartość w atmosferze azot 78,08...
Kwaśne deszcze
Wywoływane są głównie przez tlenki siarki i tlenki azotu. Zanieczyszczenia powietrza reagują z parą wodną i tlenem, tworząc odpowiednie kwasy. Za kwaśne deszcze uważane są takie opady, których pH jest niższe od 5. Kwaśne deszcze znacznie pogarszają jakość gleb (zakwaszają je), działają także szkodliwie na rośliny – powodują utratę magnezu i chlorofilu, czego skutkiem jest spowolnienie procesów metabolicznych u roślin (głównie fotosyntezy). Wpływają negatywnie na stan budynków i zabytków,...
Temperatura i wilgotność powietrza
Podstawową cechą pogody, decydującą o warunkach życia organizmów, jest temperatura powietrza . Zależy ona od bilansu promieniowania dostarczonego do powierzchni Ziemi oraz oddanego (wypromieniowanego) przez nią. Temperaturę powietrza mierzymy za pomocą różnego rodzaju termometrów. Podstawowe pomiary dokonywane są w klatkach meteorologicznych; na ich podstawie obliczamy temperatury średnie dla różnych okresów (np. dobowe) oraz temperatury minimalne i maksymalne. Rozkład temperatury na kuli...
Otrzymywanie wybranych składników powietrza
Niektóre gazowe składniki powietrza można otrzymać w wyniku frakcjonowanej destylacji powietrza. W procesie tym, przy użyciu wysokiego ciśnienia i niskiej temperatury, skrapla się powietrze. Następnie skroplone powietrze ogrzewa się w specjalnych urządzeniach, co powoduje, że mieszanina osiąga kolejno temperatury wrzenia odpowiednich składników. Kolejność otrzymywania składników powietrza jest zdeterminowana ich temperaturami wrzenia, tak więc najpierw otrzymuje się azot, potem argon, a na...
Zanieczyszczenia powietrza
W wyniku działalności człowieka do atmosfery emitowanych jest wiele substancji naturalnie niewystępujących w powietrzu lub zwiększających zawartość niektórych składników powietrza, np. tlenku węgla(IV). Zanieczyszczenia powietrza można podzielić na naturalne i antropogeniczne (sztuczne). Skutkami zanieczyszczeń powietrza są zjawiska takie jak: kwaśne deszcze dziura ozonowa efekt cieplarniany
Cyrkulacja powietrza
Atmosfera ziemska wywiera swoją masą nacisk na powierzchnię Ziemi. Nacisk ten nazywamy ciśnieniem atmosferycznym . Definiujemy go jako siłę (nacisk) pionowego słupa powietrza o przekroju całej atmosfery na jednostkę powierzchni. Ciśnienie atmosferyczne mierzymy z pomocą barometrów . Średnia wartość ciśnienia atmosferycznego na poziomie morza wynosi 1013,25 hektopascali (hPa) lub inaczej ok. 760 mm słupa rtęci. Wartość ciśnienia atmosferycznego – najwyższa na poziomie morza– maleje wraz ze...
Efekt cieplarniany
To zjawisko polegające na zatrzymywaniu przez substancje obecne w atmosferze części promieniowania cieplnego emitowanego przez Ziemię i odbijanego od jej powierzchni. Naturalny efekt cieplarniany wywołuje para wodna obecna w dolnej części atmosfery. Para wodna przepuszcza promieniowanie kosmiczne docierające do Ziemi i zatrzymuje część promieniowania emitowanego przez Ziemię. Dzięki temu na Ziemi możliwe są dodatnie temperatury. Istnieje także inny rodzaj efektu cieplarnianego – sztuczny,...
Dziura ozonowa
To zjawisko polegające na znacznym ubytku ozonu z jego naturalnej warstwy otaczającej Ziemię. Ozon powstaje w atmosferze z tlenu, a do tego procesu potrzebne jest światło. Za dziurę ozonową można uznać taki obszar w warstwie ozonowej, w którym stężenie ozonu spadło o 50%. Przyczyną dziury ozonowej są emitowane do atmosfery gazy – głównie freony (których emisję już znacznie ograniczono), ale także metan i tlenki azotu. Ozon jest niezbędny w atmosferze, ponieważ chroni organizmy żywe przed...