Liczebnik główny ‘9’.
Pochodzenie:
Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. devět, ukr. dév’ jatь, ros. dévjatь, sch. dëvēt)< psłow. *devętь ‘dziewięć, dziewiątka’ – jest kontynuacją pie. liczebnika *neun ‘ts.’; w językach słow. i bałt. słowo to występuje w postaci z wtórnym dzamiastn- , co prawdopodobnie stało się pod wpływem następnego liczebnika– dziesięć.
Pierwotna postać
W stpol. (XV-XVIII w.) używano postaci dziewięć i dziewiąci (dziewięci).
poleca
b/d
dziewiąty
liczebnik porządkowy; od XIV w.; w in. językach słow. (czes. devátý, ros. devjátyj) < psłow. *devętъ ‘dziewiąty’ – w tym samym znaczeniu odpowiedniki w grupie języków bałt. (por. lit. devintas, łot. devîtais); w in. grupachpostać z n- (por. goc. niunda, gr. énatos); wszystkie utworzone w oparciu o pie. *neun-to- ‘ts.’ (co z kolei od pie. liczebnika głównego *neun)
poleca
b/d
dziewięćdziesiąt
liczebnik główny ‘90’; od XV w.; w in. językach słow. podobnie(por. czes. devadesát (stczes. devatdesát), sch. devedèset) < psłow. *devętь desętъ ‘90’ – utworzone z zestawienia liczebników *devętь i *desętъw pierwotnym znaczeniu ‘dziewięć dziesiątek’
poleca
b/d
dziewięćset
liczebnik główny ‘900’; od XV w.; w XVI w. częściej stosowany w formie dziewięć set; ogsłow. (czes. devět set, ros. devjaťsot) < psłow. *devętьsъtъ ‘900’ – utworzony z zestawienia liczebników *devętь i *sъto
poleca
b/d
dziewiętnaście
liczebnik główny ‘19’; od XV w.; w stpol. też formy dziewięnaście/ dziewięćnacie; ogsłow. < psłow. *devętь na desęte ‘19’ – utworzonego z zestawienia liczebnika *devętь i wyrażenia przyimkowego *na desęte, pierwotnie w znaczeniu ‘dziewięć na(d) dziesiątkę’; w językach słow. zestawienie to stopniowo scalało się i dochodziło do skracania członu: -desęte > -dcie, -ćcie, -cie, -ście
Materiał opracowany przez eksperta
Spis treści
- Dziewięć