profil

Poeta, poezja

poleca 25% 8 głosów

z tęsknoty pisze się wiersze
z bolesnej
drążącej śpiewny owoc ciała
patrząc na samotne palce
mogę wysnuć pięć poematów

(Halina Poświatowska, z tęsknoty pisze się wiersze...)

Tak pisać aby nędzarz
Myślał że pieniądze

A ci co umierają:
Że to urodziny

(Ewa Lipska, Przesłanie)

Poecie i poezji przez wieki przypisywano różne funkcje. Niekiedy poeta był świadkiem swego czasu, stał na czele narodu, innym razem zaś pisał w zaciszu swojego pokoju liryczne wiersze. Postulowano pisanie poezji porywającej do walki, patriotycznej i wolnej od narodowych i społecznych zobowiązań. Opowiadano się za tradycją bądź sięgano po zupełnie nowe środki wyrazu. Wszystkie te tendencje mieszają się od wieków w jednym tyglu zwanym poezją.

poleca 100% 2 głosy

Poeta godzien sławy rywalizujący z innymi o laur

W poezji starożytnej, zwłaszcza u Horacego, poeta jest rzemieślnikiem dążącym do doskonałości, do końca pracującym nad swoim dziełem. Ma on świadomość swej wielkości: Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu, strzelający nad ogrom królewskich piramid, nie naruszą go deszcze gryzące, nie zburzy oszalały Akwilon, oszczędzi go nawet łańcuch lat niezliczonych i mijanie wieków. (Horacy, Exegi monumentum aere perennius ; tłum. Adam Ważyk) On też sformułował w tym samym wierszu pamiętne...

poleca 53% 17 głosów

Poeta – niezwykły kreator, arcymistrz

Literatura romantyzmu przypisywała poecie boskość, kreacyjność, niemal zrównywała twórcę z Bogiem. Ten motyw spotykamy w Improwizacji w Dziadów cz. III oraz w wierszu Arcymistrz Adama Mickiewicza, w którym Bóg ukazany został jako najdoskonalszy artysta. Motyw poety geniusza pojawia się też w twórczości symbolistów francuskich czy poetów młodopolskich.

poleca 12% 9 głosów

Poeta – zwykły człowiek

Tej koncepcji przeciwstawiają się poglądy poetów współczesnych. Poezja współczesna chętnie eksponuje motyw poety jako zwyczajnego, szarego człowieka, niepotrzebnie otaczanego aurą niezwykłości. „Wszystko jest poezją, każdy jest poetą” – pisał Edward Stachura, hołdujący idei tzw. życiopisania. W wierszu Kto jest poetą Tadeusz Różewicz sugerował: „poetą jest ten który pisze wiersze/i ten który wierszy nie pisze”. Taki zwyczajny człowiek– poeta – zmaga się niekiedy z bardzo osobistymi, a...

poleca b/d

Poeta – przywódca narodu

Inny dylemat poetów dotyczył roli społecznej twórcy. Wielokrotnie pytano,czy poezja ma dotyczyć tematyki narodowej, czy nie, czy ma się angażować w sprawy społeczne, czy pozostać na nie obojętną. Wedle tradycji tyrtejskiej (nazwa pochodzi od greckiego poety Tyrteusza, który zagrzewał Greków do walki i... prowadził ich do zwycięstw) poeta ma zagrzewać do walki. Taką rolę odgrywa Gustaw-Konrad w III części Dziadów , pragnący stanąć na czele narodu i doprowadzić go do wolności. Podobnie...

poleca 30% 34 głosów

Sztuka dla sztuki

Społeczno-politycznej funkcji poezji, poezji tyrtejskiej przeciwstawiano popularną w okresie modernizmu ideę sztuki dla sztuki. Również w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, w dobie odzyskania niepodległości uznano brzemię polskości, sprawy narodowej za zbędny balast. „Ojczyzna moja wolna, wolna.../Więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada” – pisał w Czarnej wiośnie Antoni Słonimski. Z kolei Jan Lechoń w Herostratesie życzył sobie: „A wiosną – niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę”....

poleca 45% 9 głosów

Poeta – świadek zbrodni, poezja – „narodowych pamiątek kościół”

Inną rolę przypisze poecie opozycja w systemie totalitarnym.To rola świadka zbrodni. W pewnym sensie jest to nawiązanie do tradycji romantycznej, która nakazywała poetom utrwalać pamięć o bohaterach narodowych. W dobie totalitaryzmu jest to o tyle trudne, że wielu mordów dokonuje się w ukryciu... W Konradzie Wallenrodzie poeta Halban przypomina Walterowi Alfowi o jego prawdziwej tożsamości i obowiązku walki. A oto, jak zostaje określona rola poezji: Płomień rozgryzie malowane dzieje,...

poleca 27% 23 głosów

„Zemsta ręki śmiertelnej”

Z nieco większym dystansem podchodzi do ocalającej roli poezji noblistka Wisława Szymborska. W wierszu Radość pisania nazywa ona działalność poetycką „możnością utrwalania”, „zemstą ręki śmiertelnej”. To zemsta na czasie, na przemijaniu. A jednak... poetka zdaje sobie sprawę z ograniczeń poezji, kreowany w niej świat rządzi się osobnymi prawami i nie ma nic wspólnego z rzeczywistością („inne, czarno na białym panują tu prawa”). Poeta ma nieograniczoną moc kreacyjną w wierszu – a jednak...

poleca 23% 9 głosów

Źródła poezji

Kolejne ważne pytania poetów dotyczą źródeł poezji. Dla mistrzów antyku,takich jak Horacy, jest ona po prostu doskonałym rzemiosłem, romantycy wolą mówić o natchnieniu. Niekiedy poezja jest czymś bardzo osobistym, metafizycznym. Czesław Miłosz w wierszu Ars poetica? przyznaje, iż uprawianie poezji jest doświadczeniem niezwykłym, wychodzącym poza granice racjonalizmu. Jednocześnie zachowuje jednak dystans wobec koncepcji poezji traktowanej jak anielskie objawienie czy bezwzględna mądrość:...

poleca 25% 4 głosy

Wbrew tradycji czy nie?

Innym istotnym pytaniem zadawanym często przez poetów jest pytanie o tradycję. Negują ją futuryści czy poeci Awangardy Krakowskiej, postulującej całkowite odświeżenie języka poetyckiego. Zresztą i romantycy odświeżyli język w stosunku do klasyków, mimo buntu romantyków przeciw klasykom żywili oni jednak szacunek dla literatury poprzednich wieków. Z kolei ewidentny zwrot ku tradycji proponowali poeci renesansowi, tacy jak Kochanowski, pojmujący swą twórczość jako rywalizację z przodkami i...

poleca 25% 4 głosy

Pytanie o konwencję

Pojawia się wreszcie w poezji pytanie o konwencję, o to, jak pisać... Czesław Miłosz pisze o tęsknocie do „formy bardziej pojemnej”, pośredniej między poezją i prozą. Autor Traktatu poetyckiego , wypowiadając się na temat kwestii formalnej poezji, podążał za najwybitniejszymi poetami romantyzmu: np. Słowacki chciał, aby język był „giętki”. Pytanie o konwencję dotyczy też jednak innych kwestii, np. problemu obecności brzydoty w poezji. Broni jej bytu w sztuce Mickiewicz w Odzie do młodości...

Podoba się? Tak Nie