Scharakteryzuj migracje ludności na świecie

Migracja - wędrówka ludności mająca na celu zmianę miejsca pobytu. Przemieszczanie się ludności jest całkowicie naturalnym zjawiskiem i występowało we wszystkich czasach. Nasilenie się migracji może nastąpić m.in. z przyczyn złej sytuacji gospodarczej w miejscu zamieszkania (migracje ekonomiczne), sytuacji politycznej nieodpowiadającej migrującym (migracje polityczne) lub wychwytywania przez większe korporacje ludzi dobrze wykształconych i oferowania im lepszych warunków pracy w zamian za przeniesienie się do kraju związanego z działalnością tych firm (drenaż mózgów). Osobnym zjawiskiem są migracje ze wsi do miast.

Wyróżnia się sześć rodzajów migracji:
1. Emigracja- wyjazd tzn. odpływ ludności,
2. Imigracja-przyjazd tzn. napływ ludności na dane miejsce,
3. Reemigracja-to powrót z emigracji czasowej,
4. Repatriacja -powrót żołnierzy, więźniów, przesiedleńców którzy znaleźli się poza granicami kraju w wyniku wojen lub zmian granic tzn. powrót obywateli z obcego terytorium zorganizowany przez ich państwo,
5. Ewakuacja- to przymusowe opuszczanie terenu zagrożonego, zorganizowana przez państwo w celu uniknięcia spodziewanego zagrożenia,
6. Deprtacja - to przymusowe opuszczenie kraju.

Ze względu na czas trwania migracje dzielimy na:
- stałe, okresowe, sezonowe i wahadłowe oraz stałe.
Celem tychże migracji są: turystyka, lecznictwo, pielgrzymki, zarobki.

Ze względu na przyczynę migrację dzielimy na:
- ekonomiczne tzn. zrobkowe - zachodzi ona wtedy, gdy powodem wyjazdu (opuszczenia) kraju ojczystego są względy ekonomiczne. Migracje zarobkowe stają się dominującymi migracjami w Europie. Na rzecz migracji powodowanych kryterium zarobkowym, pierwsze miejsce utraciły emigracje polityczne i klasyczne.
- pozaekonomiczne tj. rodzinne, polityczne lub religijne.

Ze względu na zasięg migracje dzielimy na:
- wewnatrzpaństwowe np.: ze wsi do miast czy z małych miast do dużych
- miedzypaństwowe - wewnątrz jednego kontynentu

Drenaż mózgów- to odpływ ludzi wykształconych do innych krajów.
Saldo migracji jest to różnica między liczbą ludności przyjeżdżającej do kraju, a liczbą ludności wyjeżdżającą z kraju.

Czynniki wpływające na migracje:
Przy analizie zjawiska migracji bierze się pod uwagę dwie grupy czynników wpływających na nie: - - --- czynniki wypychające - wywołują chęć opuszczenia danego miejsca,
- czynniki przyciągające - dają jakąś alternatywę i skłaniają do przyjazdu do danego miejsca.

Migracja natrafia jednak na pewne przeszkody, które stanowią główne przyczyny małej mobilności ludności. Należą do nich:
- bariery polityczne - prawdopodobnie główna przyczyna niskiej mobilności ludności w skali świata, - bariery językowe - jedna z głównych przyczyn niskiego poziomu migracji międzynarodowej w Unii Europejskiej i na innych obszarach bez barier politycznych,
- bariery kulturowe,
- bariery infrastrukturalne - np. słaby rozwój mieszkalnictwa (ważne w Polsce).

Modele migracji
Istnieją różne modele migracji. Po 1945 roku zostały wyróżnione cztery najważniejsze:
- Klasyczny model migracji - pomimo pewnych limitów ilościowych, migrantów generalnie zachęca się do przyjazdu, gwarantuje się im obywatelstwo. Ta kategoria dotyczy tak zwanych "narodów imigrantów", a więc USA, Kanady, Australii.
- Kolonialny model migracji - dotyczy dawnych imperiów kolonialnych, głównie Wielkiej Brytanii i Francji. Zakłada on faworyzowanie imigrantów z dawnych kolonii kosztem tych z innych krajów.

Model gastarbeiterów - zakłada politykę przyjmowania imigrantów jako pracowników na określony czas, bez udzielania im obywatelstwa (nawet pomimo długotrwałego pobytu w kraju). Przykładem są tu Niemcy, Szwajcaria i Belgia.

Imigracja nielegalna - samowolne przekraczanie granicy bądź też pozostawanie w kraju przyjazdu po upływie terminu np. wizy turystycznej. Nielegalni imigranci automatycznie stają się marginesem społecznym.

Nowe tendencje w migracji
Na podstawie analiz tendencji migracyjnych, Stephen Castels i Mark Miller wyróżnili cztery tendencje, które będą kształtowały wzory migracji w najbliższym czasie:
Nasilenie - migracje będą liczniejsze niż kiedykolwiek przedtem

Zróżnicowanie - brak możliwości określenia konkretnych fal migracji (np. emigracja zarobkowa), imigranci będą należeć do bardzo różnych grup społecznych i etnicznych
Globalizacja - migracje stopniowo obejmą cały świat, wiele krajów będzie źródłem i celem migrantów
Feminizacja - większość migrantów będą stanowiły kobiety.

Migracje łańcuchowe
Ciekawym zjawiskiem są tzw. migracje łańcuchowe. Okazuje się, że migranci z danego państwa, regionu czy miejscowości mają tendencję do skupiania się w tych samych miejscach w krajach docelowych migracji. Wynika to z dostępu do informacji wśród migrantów oraz potrzeby zapewnienia sobie poczucia bezpieczeństwa poprzez życie w jednej wspólnocie.
Czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozmieszczenia ludności na świecie.

Przyrodnicze czynniki rozmieszczenia ludności
- klimat
- odległość od morza
- ukształtowanie powierzchni
- sieć rzeczna (wody)
- gleby (żyzność gleby)
- surowce mineralne

Rozmieszczenie ludności na powierzchni globu jest bardzo nierównomierne. Dzieje się tak między innymi za sprawą umiejscowienia ujęć wody, surowców mineralnych i gleb. Czynniki przyrodnicze decydują w dużym stopniu o obszarach kuli ziemskiej, na których człowiek może zaspokajać swoje naturalne potrzeby i pracować w celu pozyskania środków na swoje utrzymanie i rozwój. Obszary, które spełniają wyżej wymienione warunki nazywamy ekumeną.Najwięcej ludności świata, bo około 52%, zamieszkuje tereny usytuowane nie dalej niż 200km od źródeł wody. Tereny, wyłączając Antarktydę, stanowią około 26% lądów.

Wpływ elementów środowiska na człowieka:
- bezpośredni - zależność miedzy ilością promieniowania słonecznego a człowiekiem
- pośredni- łańcuch reakcji: ilość promieniowania słonecznego- temp. powietrza-długość okresu wegetacyjnego-roślinność- czlowiek

Pozaprzyrodnicze czynniki rozmieszczenia ludności:
- historyczne
- ekonomiczne
- polityczne

Na początku człowiek był uzależniony od przyrody Jednak w wyniku rozwoju cywilizacyjnego współczesne rozmieszczenie ludności na Ziemi jest tylko pośrednio zależne od środowiska naturalnego. Obecnie o gęstości zaludnienia decydują czynniki ekonomiczne i polityczne, związane z rozwojem nauki i techniki, przemysłu, wiedzy o środowisku i akumulacji kapitału, a także poszukiwanie źródeł utrzymania. W związku z tym człowiek przekracza naturalne bariery i opanowuje obszary nie sprzyjające jego życiu i pracy, przystosowując swój organizm do tych trudnych warunków egzystencji.

Do podstawowych czynników ekonomicznych i politycznych, decydujących o rozmieszczeniu ludności, należą: występowanie bogactw naturalnych, rozwój przemysłu przetwórczego, powstawanie ośrodków i okręgów przemysłowych, wielkość gospodarstw rolnych i sposób gospodarowania gruntami, sieć transportu, a także polityka skierowana na zwiększenie produkcji, dochodów rolników, zagospodarowanie terenów o trudnych warunkach naturalnych. Im wyższy jest poziom rozwoju społeczno-gospodarczego krajów, tym większą rolę odgrywają w nich czynniki ekonomiczne i polityczne w rozmieszczeniu ludzi na Ziemi.

Przykładem czynnika politycznego, który wywarł wpływ na sposób rozmieszczenia ludności, były decyzje o zaludnieniu Syberii, Kazachstanu i innych regionów przez ludność, kierowaną tu lub deportowaną ze wszystkich republik byłego ZSRR i obszarów należących w okresie międzywojennym do Polski.

GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA - podstawowy miernik intensywności zaludnienia wyrażający liczbę osób przypadających średnio na 1 km2. Ziemię zamieszkuje ponad 6 mld ludzi.
- Do obszarów największej koncentracji ludności należa:
- Azja Wsch i Południowa;wsch Chiny, Indie, Japonia, Wietnam
- Europa Zach,Południowa Środkowo Wschodnia po Morze Czarne
- Ameryka Północna Środkowa obszar między Wielkimi Jeziorami, wybrzeżem atlantyckim łącznie obszarów Appalachami i pasmem wybrzeża Pacyfiku. Obszar ten obejmuje ponadto zespół miejski Meksyku.
- Ameryka Południowa- pas wybrzeża Atlantyku z wyraźnie wyróżniającymi się zespołami miejskimi- Rio de Janeiro, Sao Paulo i Buenos Aires.
- Afryka- delta Nilu oraz obszar wzdłuż doliny Nilu po Wyżynę Abisyńską, wybrzeże Zatoki Gwinejskiej, głównie u ujścia nigru.

Wielka Emigracja ?wyjazd z kraju lub z jakiegoś regionu administracyjnego ludności na pobyt stały do innego kraju lub regionu. Ruch emigracyjny o podłożu patriotyczno-politycznym po upadku powstania listopadowego, jeden z największych ruchów emigracyjnych ówczesnej Europy. Do emigrantów należała głównie szlachta polska, żołnierze powstańczy, członkowie Rządu Narodowego, politycy, pisarze, artyści, inteligencja. W późniejszym czasie dołączyli do nich także inni uchodźcy, głównie z zaboru rosyjskiego. Ośrodkiem emigrantów była Francja (głównie Paryż), pomniejsze znajdowały się też w Saksonii, Belgii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii. Wśród Polaków byli: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Bem, książę Adam Jerzy Czartoryski, Ernest Malinowski i inni.

Główne ośrodki emigracji polskiej:
Francja - ok.5 tys. ludzi; głównie Paryż i okolice
Niemcy (Saksonia) - ok. 3 tys. ludzi; gł. Drezno, Lipsk
Belgia (gł. Bruksela) - ok. 200 osób
Anglia - ok.700 osób - gł. Londyn, wyspa Jersey
Szwajcaria - ok. 50 osób
Stany Zjednoczone, również: Norwegia, Algieria i Turcja

Na Wielkiej Emigracji istniało wiele zrzeszeń, stowarzyszeń, instytucji i organizacji, takich jak: -Towarzystwo Demokratyczne Polskie
- konserwatywny Hotel Lambert (od rezydencji księcia Adama Czartoryskiego, od lat 30. do 60. kierującego obozem)
- Komitet Narodowy Polski
- Gromady Ludu Polskiego
- Zemsta Ludu
- Młoda Polska
-Zjednoczenie Emigracji Polskiej
-Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich
-Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu
- liceum polskie w Batignolles
- Biblioteka Polska
- liczne księgarnie i drukarnie

Głównym problemem politycznym Emigracji było ustosunkowanie się do upadku powstania listopadowego. Streszczało się to w odpowiadaniu kolejnych organizacji na trzy fundamentalne pytania: Dlaczego upadło powstanie? Co teraz? Czy jest sens jeszcze walczyć? Wydawano wiele czasopism i periodyków, m.in.: Le Polonais, Kraj i Emigracja, Trzeci Maj, Czwarty Maja, Piąty Maja, Szósty Maja, Wiadomości Polskie, Pielgrzym Polski, Ideologia Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, Postęp, Demokrata Polski, Pismo TDP, Pszonka "Przegląd Dziejów Polski".

Z emigracją związani byli m.in. Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Joachim Lelewel, Maurycy Mochnacki, Seweryn Goszczyński, Jan Czyński.
Tradycję Wielkiej Emigracji podjęła po upadku powstania styczniowego tzw. młoda emigracja.