Czasy stanisławowskie - prasa, teatr, KEN, szkoła rycerska, Kuźnica Kołłątajowska.

5.Czasy stanisławowskie

-Prasa
-Monitor wydawany w latach 1765-1786 powstal z inicjatywy króla, był wzorowany na angielskim spektator a jego red naczelnym był Krasicki publikowali teksty wszyscy przedstawiciele oświecenia był czasopismem politycznym w którym pisano o reformach, nawiązywały one także do francuskiego oświecenia
-Zabawy Przyjemne i Pożyteczne pierwsze polskie pismo literackie, nieoficjalny program obiadów czwartkowych red Adam Naruszewicz, publikowano dzieła i wiersza

Teatr ? powstał z inicjatywy króla pierwszy publiczny teatr w Warszawie, kierownictwo objął Franciszek Bohomolec. Za jego kadencji wystawiano głównie komedie albowiem hołdował on maksymie ?uczyć bawiąc? między innymi Fircyk , Żona Modna. Później w latach 90 kierownikiem zostaje Wojciech Bogusławski i wtedy scena zaczyna brać udział w życiu politycznym: popiera idee Sejmu 4 letniego ( wystawiono komedie Niemcewicza Powrót Posła) oraz wspierała insurekcje kościuszkowską poprzez wystawienie komedii Bogusławskiego ?cud , czyli krakowiacy i górale?

Szkoła rycerska ? korpus kadetów powstala z inicjatywy króla w 1765 roku do której uczęszczała młodzież szlachecka.Miałabyć ona przygotowana do służby wojskowej i obywatelskiej dawała także gruntowną wiedze.Hymnem szkoły była pieśń Hymn o miłości ojczyzny, Szkołę ukończyki Tadeusz Kościuszko, Józef Bem, Kazimierz Puławski. Nauczał w niej Czartoryski Adam

Ken powstała w roku 1773 z rozkazu króla. Swojego rodzaju pierwsze ministerstwo do reorganizacji edukacji w Europie. Zasługi to :
-kształćenie nauczycieli
-reforma akademi Krakowskiej i Wileńskiej
-wydawanie podręczników ( Towarzystwo do ksiąg elementarnych)
-ograniczenie łaciny na rzecz języka polskiego)
Podstawą materialną działań Komisji były dobra skasowanego zakonu jezuitów.

Mecenat artystyczny króla ? król był mecenasem dla artystów polskich jak i zagranicznych.słynne stały się królewskie Obiady Czwartkowe. Były one bardziej formą organizacji życia kulturalnego, niż wspierania twórców, jednak i ten charakter miały. Były to cotygodniowe spotkania, które rozpoczęły się od około 1770 roku. Odbywały się na Zamku Królewskim lub w Łazienkach. Zbierali się na nim przedstawiciele elity intelektualnej, zbliżenie do króla w jego programie polityczno-kulturalnym Konarski, Naruszewicz, Bohomolec, Czartoryski, Zamoyski, Krasicki, Wybicki. W swobodnej atmosferze salonu literackiego toczono dyskusje nad istotnymi kwestiami naukowymi, oświatowymi, prawno-politycznymi, literackimi.

Kuźnica Kołłątajowska
Kuźnica Kołłątajowska to grupa działaczy społecznych i politycznych oraz publicystów i literatów z okresu Sejmu Czteroletniego, stanowiących lewicę tzw. obozu reform. Nazwa pochodzi stąd, że była ona skupiona wokół Hugona Kołłątaja. Kuźnica dążyła do pozyskania szerokiej opinii publicznej dla skrzydła reformatorskiego w Sejmie, upowszechniła hasła Wielkiej Rewolucji Francuskiej, w pamfletach krytykowała przywileje stanowe i stosunki feudalne. Czołowe postacie Kuźnicy Kołłątajowskiej to: Franciszek Salezy Jezierski, Franciszek Ksawery Dmochowski, Franciszek Zabłocki, J. Majer, F. Jelski, Tomasz Maruszewski, Jan Dembowski, K. Konopka.
Postulowali o
- zniesienie liberum veto i wolnej elekcji
-wzrost pozycji króla
-stała armia
-reforma prawna