Ignacy Krasicki "Pijaństwo"

Jest to satyra, która za przedmiot swojej krytyki obrała sobie wadę nadużywania alkoholu przez szlachtę. Jest to typ satyry dialogowej, w której rozmowa dwóch postaci stanowi sytuacyjny wstęp do obrazka obyczajowego.

Bohaterami tego utworu jest dwóch szlachciców, z których jeden jest świeżo po alkoholowej libacji i w swojej opowieści przekazuje przyjacielowi historię z dnia poprzedniego. Zarysowany obraz sytuacji przedstawia nie tylko skłonność do nadużywania alkoholu, ale również wykorzystywanie każdej sposobności do napicia się.

Bohater opowiadający swoje przygody wydaje się żałować swoich postępków i swoje racje zamyka zdaniem: "Bogdaj w piekło przepadło obrzydłe pijaństwo!". Rozmówca podchwytuje tę myśl i w długim monologu przedstawia szkodliwość nałogu i pożytki z trzeźwości.

Morał zawarty w tej wypowiedzi spuentowany zostaje jednak w sposób nieoczekiwany i paradoksalny "Gdzież idziesz?" - "Napiję się wódki".

Puenta tego utworu uderza więc nie tylko w nałóg pijaństwa, ale również w skłonność natury ludzkiej, która pozwala mu popełniać czyny świadomie przez niego oceniane jako złe i szkodliwe.