Problematyka III części "Dziadów"

Problematyka III cz. "Dziadów" Mickiewicza obejmuje wiele tematów; na pewno widać tu motywy wiążące się z aktualną, w tym czasie, sytuacją Polski, romantycznym ruchem patriotycznym, oraz, obowiązkowo, samymi ideami romantycznymi; wspomnę te najważniejsze wątki pojawiające się w tym utworze, a jest ich dużo, gdyż kompozycja utworu jest na tyle luźna (składa się z szeregu luźno ze sobą powiązanych scen), że autor poupychał w niej bardzo dużo różnych idei;

Najważniejszy jest wątek patriotyczny: związany jest on przemianą romantycznego kochanka (Gustawa) w bojownika o wolność ojczyzny (Konrada, skojarzenie z Wallenrodem); drugą sprawą jest obraz martyrologii młodzieży polskiej, zaprezentowana w wigilijnej rozmowie więźniów o prześladowaniu caratu; ważny jest także patriotyczny bunt przeciw Bogu ("Nie wierzę, że nam sprzyja, Jezus Maryja", Wielka Improwizacja i mesjanistyczna wizja ks. Piotra); z tym wątkiem wiążą się również następne:

Prometejski bunt Konrada wiąże się również z romantycznym ideałem artysty, człowieka charakteryzującego się wielką indywidualnością, starającego się równać z Bogiem w swoich zdolnościach twórczych;

Ks. Piotr prezentuje postawę, określającą Polskę, jako Chrystusa narodów, czyli ma to być kraj, który poświęci się dla dobra innych narodów (taką postawy widzimy u Rzeckiego z "Lalki" Bolesława Prusa"); też jest tu wątek oczekiwania na mesjasza, w związku z którym pojawia się stylistyka i symbolika biblijna (np. numerologia, związana ze zbawcą Polski, którego numerem ma być 44); przewidywanie pojawienia się mesjasza wiąże się także z profetycznością "Dziadów"

Pojawia się także motyw krytyki społeczeństwa polskiego: widzimy kontrast między polską elitą arystokratyczną, która zajmuje się wyłącznie sprawami przyziemnymi, takimi jak bale, poezja francuska i zręcznie omija tematy patriotyczne, gdyż mogłyby zaszkodzić one pozycji tych ludzi; a ludźmi młodymi, którzy zgodnie z dogmatami romantycznymi koncentrują się na sprawach Polski, prześladowaniach carskich; uważają, iż poezja powinna zajmować się sprawami historycznymi, tragicznymi dziejami narodu; pojawia się tu porównanie społeczeństwa polskiego do lawy, która "Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi", czyli ludzie stojący na czele narodu (arystokracja) zaprzedali się zaborcy (Rosjanom), bawią się, donoszą na swoich, byle nie stracić swojego majątku; a ludzie młodzi, buntują się, są prawdziwymi obywatelami, interesują się losami Polski i innymi sprawami patriotycznymi: mówią o zsyłkach, że poezja powinna zajmować się ważnymi dla społeczeństwa sprawami, historią, prześladowaniami, szansą ratunku;

Tak więc dominującym tematem "Dziadów" jest patriotyzm, czyli to, co wtedy wydawało się najważniejsze;