profil

Architektura Starożytnego Egiptu do powieści B. Prusa "Faraon"

Ostatnia aktualizacja: 2022-10-04
poleca 85% 1958 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Piramida Cheopsa

1. PIRAMIDY


Najbardziej znanymi budowlami starożytnego Egiptu były piramidy, mastaby, pałace faraonów i wysokich urzędników państwowych oraz świątynie bóstw. Piramidy znajdujące się w Gizie były uznawane za jeden z cudów antycznego świata i jako jedyne z nich przetrwały do naszych czasów. Te olbrzymie budowle służyły jako grobowce faraonów przypominają swą budową ostrosłup o kwadratowej podstawie. Wcześniej budowano piramidy schodkowe, które swym kształtem przypominały gigantyczny, wielopiętrowy tort. Najbardziej znaną z tych budowli jest piramida króla Dżesera (Zosera) w Sakkarze. Historia mówi, że jej architekt Imhotep- także sławny kapłan i medyk, ktorego potem Grecy czcili jako boga Eskulapa, chciał najpierw wybudować olbrzymią mastabę, lecz potem postanowił wybudować na niej kilka innych, każda stoi jedna na drugiej i jest mniejsza od poprzedniej. Następnie zaczęto budować piramidy stożkowe. Najbardziej znane są te z Gizy: Cheopsa, jego syna Chefrena oraz wnuka- Mykerinosa. Piramida Cheopsa jest największą i najbardziej zniszczoną z piramid. Piramida Chefrena do naszych czasów zachowała się najlepiej. Na jej czubku pozostały jeszcze resztki jej zewnętrznej licówki, którą niegdyś była pokryta cała piramida. Czerwony marmur, który dawniej stanowił okładzinę u jej podstawy został rozkradziony do budowy domów mieszkańców. Na czubek piramidy nikt jednak nie zdołał się wedrzeć. Piramida jest dość mała w porównaniu ze swoimi gigantycznymi sąsiadami, ale jej wymiary są całkowicie doskonałe. Jeszcze w XVI w. widniała na niej licówka z granitu. W grobowcu był kiedyś wspaniały, bazaltowy sarkofag, który niestety zaginał bezpowrotnie gdzieś w okolicach Portugalii, ponieważ statek, który przewoził go do Anglii zatonął.

2. SFINKS


Około 350 metrów od piramidy Chefrena stoi Wielki Sfinks zwany przez Arabów 'Abu Ghul', co oznacza "ojciec strachu", czyli upiór. Posąg ma 73 metry długości, jest wykuty z jednej skały i przedstawia lwa o ludzkiej głowie, która prawdopodobnie jest podobizną samego Chefrena trzymającego straż przed własnym grobowcem. Do widocznych dzisiaj uszkodzeń w sylwecie i rysach mitycznego zwierzoluda przyczyniła się częściowo erozja, spowodowana wiatrem, a także w większej mierze artyleria Mameluków oraz żołnierzy Napoleona, którzy urządzali wspinaczkę na Sfinksa (w owym czasie Sfinks był przysypany w znacznej mierze piaskiem i występowała tylko 5-metrowa głowa) oraz ćwiczenia strzeleckie. W ten sposób Sfinks stracił nos.

3. MASTABY


Mastaba (arab. ława) - rodzaj grobowca, budowanego dla wysokich urzędników państwowych starożytnego Egiptu. Składa się z murowanej części nadziemnej oraz podziemnej komory grobowej, połączonych pionowym szybem. Część nadziemna ma prostokątną podstawę, nachylone ściany, płaski wierzchołek, a wzorowana była na sypanych kopcach nagrobnych. Arabskim mieszkańcom Egiptu przypominała niskie, stawiane wzdłuż ścian wiejskich domów ławy, stąd nazwa. Najskromniejsze mastaby w części nadziemnej zawierały ślepe wrota z podobizną zmarłego nad nimi i stolem ofiarnym przed nimi albo stelę, czyli kamienną, ustawioną pionowo płytą z inskrypcją lub płaskorzeźbioną dekoracją. Późniejsze, bardziej rozbudowane składały się z wielu bogato zdobionych pomieszczeń, dziedzińców i kaplic. Umieszczano w nich posągi zmarłego (w formie posągu ka stawianego w serdabie grobowca) i jego rodziny. Część nadziemna służyła celebracji kultu pośmiertnego. Część podziemna (często wykuta w skale) obejmuje komorę grobową wraz z wyposażeniem grobowym i sarkofagiem, w którym spoczywała mumia zmarłego. Mastaby stawiano już w XXXI w. p. n. e. dla władców z I i II dynastii. W czasach Starego Państwa mastaba stała się grobem dostojników, władcy budowali dla siebie piramidy. Mastaby zlokalizowane były wówczas wokół piramid władców i tworzyły długie ulice przecinające się pod kątem prostym. Mastaby z tego okresu występują tylko wokół Memfis, przy czym u schyłku Starego Państwa budowle tego typu nie były już tak starannie budowane jak poprzednio. W tym okresie Starego Państwa nomarchowie, rosnący w siłę wraz z osłabieniem władzy centralnej, zaczęli wznosić mastaby we własnych nomach. Mastaby możnych pojawiły się znowu w okresie Średniego Państwa i znowu wokół piramid faraonów. W okresie Nowego Państwa zanikły, ustępując miejsca hypogeom.

4. ŚWIĄTYNIA ABU SIMBEL


Najpiękniejszą i najbardziej znaną świątynią starożytnego Egiptu jest leżąca 320 km od Asuanu w Nubii świątynia Abu Simbel, dzieło faraona Ramzesa II Wielkiego, któremu praktycznie jest poświęcona. Wykuta w skale świątynia o wymiarach 38 na 65 metrów dla ówczesnych architektów stanowiła nielada wyzwanie. Fasada świątyni składa się z czterech gigantycznych posągów faraona siedzących na tronie. Świątynię poświęcono teoretycznie Amonowi-Ra, Harmakisowi i Ptahowi. Wewnątrz świątyni dwa razy do roku, 21 marca i 21 września o godz. 5:58 ma miejsce tzw. "cud słońca". Promień słońca pokonuje sześdziesięciopięcio metrową drogę od wejścia do wewnętrznej kaplicy, by rozświetlić posągi Amona-Ra i Ramzesa II Wielkiego. Kilka minut później plama pada na Harmakisa. Po 20 minutach światło gaśnie i słońce nigdy nie dociera do Ptaha, bóstwa ciemności.

5. WIELKI LABIRYNT


W pobliżu Nilu, w kraju Piom stał tzw. Wielki Labirynt. Znajdował się się na południe od piramidy jego twórcy w Hawarze. Miał kształt olbrzymiej podkowy, zajmował w starożytności 28000 m2 i został wybudowany przez faraona Amenhemata III gdzie podobno miał spoczywać. Labirynt był największą skarbnicą Egiptu. Podobno spoczywały w nim mumie faraonów i wysokich kapłanów, wodzów i architektów. Labirynt nie był dobrze strzeżony, bo nawet żaden z królów, dostojników czy skarbników państwa nie wiedział gdzie ów skarb jest ukryty. Przekazy o labiryncie znamy od Strabona, Herodota, Pliniusza i Diodora Sycylijczyka. Budowla ta nie przetrwała do naszych czasów.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 5 minut