Bohater romantyczny.

Jest to postać niezwykła, niepowtarzalna, przeżywająca wielkie namiętności. Zmaga się z Bogiem, ze społeczeństwem, ze sobą. Gwałtowne uniesienia, pasje często prowadzą ją do zguby. Buntuje się przeciw światu, niesprawiedliwości społecznej, niegodziwości ludzkiej. Cechuje ją wrażliwość, idealizm, czystość uczuć. Rezygnuje ze szczęścia osobistego, by całkowicie poświęcić się wielkiej sprawie. Często jest samotna, wyobcowana w tłumie „ zjadaczy chleba”.

W pracy zaprezentuję sylwetki Fausta, Wertera i Giaura z literatury powszechnej oraz Gustawa, Konrada Wallenroda, Konrada i Jacka Soplicy z utworów polskich.

Korowód bohaterów romantycznych rozpoczyna Faust, tytułowa postać dramatu Goethego. Ten średniowieczny uczony, alchemik zawarł pakt z Mefistofelesem, który przywrócił mu młodość i wiódł przez różne kręgi zła. W końcu Faust zrozumiał, że szczęście można osiągnąć pomagając innym. Bohater uosabia wieczne nienasycenie człowieka, zmaganie się z życiem, ciekawość świata, nieustanne poszukiwanie nowych zadań, inspiracji.

Wielki wpływ na rozwój romantycznej obyczajowości wywarł Werter z powieści epistolarnej niemieckiego pisarza, Goethego. Bohater uwikłany był w konflikty epoki, cierpiał z powodu przesądów stanowych, fałszywego kodeksu moralnego otoczenia, a także nieszczęśliwej miłości. Jego samobójcza śmierć była protestem przeciw rzeczywistości, była też formą walki o prawo jednostki do miłości. Po ukazaniu się dzieła nastąpiła tzw. ”gorączka werterowska”, czyli naśladowanie postawy bohatera literackiego.

Człowiekiem zbuntowanym przeciw światu, w którym przyszło mu żyć jest Giaur, tytułowa postać powieści poetyckiej Byrona. Jego tajemniczość i niezwykłość, tragizm nieszczęśliwej miłości do Leili czynią zeń jednostkę osamotnioną. W końcu dokonawszy zemsty na Hassanie, zamyka się w murach klasztoru, by całkowicie odizolować się od świata zewnętrznego.

W wersji polskiej bohater romantyczny został wzbogacony o cechy wynikające z niewoli politycznej narodu. O ile jeszcze Gustaw z IV cz. „Dziadów” Mickiewicza to bohater na miarę Wertera, o tyle Konrad Wallenrod to postać niejednoznaczna, kontrowersyjna. Ten pierwszy jest nieszczęśliwym, porzuconym kochankiem. Cierpienie i wspomnienie ukochanej doprowadziły go do szaleństwa i myśli samobójczych. Wallenrod z kolei poświęca dla ojczyzny nie tylko szczęście osobiste, ale także honor. Zdecydował się na podstępną i zdradziecką walkę z wrogiem. Jego tragizm wynika z faktu, że jako człowiek szlachetny decyduje się na zadanie skrytobójczego ciosu, czyli doprowadzenie do klęski rycerstwa zakonnego. Jako wielki mistrz Zakonu winien chronić powierzonych swej pieczy braci. Niestety, Krzyżacy byli odwiecznymi wrogami Litwy i dlatego musieli zginąć. Konrad dobrze rozumie, że obrana przez niego droga jest niemoralna, ale swą misję doprowadza do końca.

Romantycznym indywidualistą również obdarzonym poczuciem dziejowej misji jest Konrad z III cz. „ Dziadów”. Dziwny Gustaw doznaje przemiany duchowej i odnajduje sens życia w chęci poświęcenia się za ojczyznę. Wadzi się z Bogiem, żądając „rządu dusz”. W samotności przeżywa wielkie uniesienia i równie wielkie klęski. Ma świadomość tragicznej sytuacji narodu i swoich przyjaciół prześladowanych, więzionych. Grzech pychy uniemożliwia mu poznanie przyszłych losów narodu. Jednak nie zostaje on skazany na wieczne potępienie, uwalnia się od mocy szatana dzięki księdzu Piotrowi.

Głównym, choć nie tytułowym bohaterem epopei Adama Mickiewicza pt. „Pan Tadeusz” jest Jacek Soplica, postać na wskroś romantyczna. Organizuje powstanie na Litwie, pełni funkcję emisariusza, w służbie dla ojczyzny szukając odkupienia win młodości.

Niegdyś bowiem nieszczęśliwa miłość do Ewy Horeszkówny i wzgarda okazana mu przez jej ojca popchnęły do zbrodni. Splamiony polską krwią, uznany za zdrajcę przywdział mnisi habit i przybrał imię Robaka. Stał się cichy i skromny. Działał wśród społeczeństwa, a nie jak jego poprzednicy- samotnie. Wierzył w sens wspólnego wysiłku, dlatego jego winy zostały odkupione.

Bohaterowie polskiej literatury romantycznej walczyli o wolność narodu, służyli ojczyźnie, działali bezinteresownie. Często przeżywali konflikt między poczuciem honoru a zdradą, między pięknym celem a niemoralnością środków jego realizacji. Natomiast w literaturze zachodnioeuropejskiej przeżywali ból istnienia, bunt przeciw normom obyczajowym. Ludzie tamtej epoki często utożsamiali się z bohaterami literackimi. I w rzeczywistości, i w książkach walczyli i ginęli. Tęsknili za ojczyzną i cierpieli udręki miłosne. W końcu próbowali odnaleźć sens życia, choć nie zawsze im się to udawało. Byli jednak wielcy w swoich poszukiwaniach, dążeniach, pasjach, namiętnościach.