Dydaktyka ogólna ćwiczenia TWP WSP

Dydaktyka ogólna – ćwiczenia

Zagadnienia:

1.Przedmiot i zadania dydaktyki
analiza podstawowych pojęć:
- uczenie się
- nauczanie
- kształcenie
- wychowanie
- samokształcenie

2. Cele kształcenia
- cele kształcenia w reformującej się szkole Polskiej
- Taksomania celów edukacyjnych
a). procedura operacjonalizacji edukacyjnych celów ogólnych
b). możliwości i ograniczenia operacjonalizacji celów

- Zasady kształcenia
a). pojęcia i geneza zasad kształcenia
b). kryteria podziału i ich charakterystyka
c). praktyczność zastosowania zasad kształcenia

3. Metody i formy kształcenia

- pojęcia i klasyfikacja i charakterystyka metod nauczania
- metody aktywizujące i ich dobór w procesie dydaktycznym
- poprawne i właściwe wykorzystanie metod nauczania
- kryteria podziału form organizacyjnych
- lekcja jako forma realizacji procesu nauczania-uczenia się (budowa lekcji, rodzaje i jej typy, konspekt lekcji jako jedna z form planowania pracy dydaktycznej).

4. Niepowodzenia szkolne

- przyczyny i przejawy
- rodzaje i skutki niepowodzeń szkolnych
- profilaktyka, diagnoza i terapia pedagogiczna

Analiza raportu 1993 r. UNESCO Międzynarodowa Organizacja dla Spraw Oświaty

Pytanie 1.
Zagrożenia dla rozwoju edukacji w świetle raportu.

- utrata więzi społecznych (sąsiedzkich, rodzinnych, koleżeńskich), przyczyną jest brak czasu, egoizm.
- Migracje ludności (przenoszenie się z jednego kraju do drugiego w celach zarobkowych)
- Wykluczenie społeczne (nie spełnianie wymogów w określonej grupie społecznej)
Np.; materialne warunki bytowe, brak wykształcenia, patologie.


Pytanie 2.
Jak mamy nauczać i wychowywać aby współczesny człowiek mógł się odnaleźć w społecznej rzeczywistości.

- zwalczać przesądy rasowe
- zwalczać akty przemocy

FILARY:
1. Uczyć się, aby żyć wspólnie (uczyć się tolerancji, bycia tolerancyjnym).
2. Uczyć się, aby wiedzieć ( aby umieć wiedzę zastosować w praktyce, umieć znaleźć wiedzę która nas interesuje).
3. Uczyć się, aby działać (uczyć kreatywności, samodzielności).
4. Uczyć się, aby być ( uczyć się aby żyć wspólnie, aby wiedzieć, aby działać).

1. Przedmiot i zadania dydaktyki
analiza podstawowych pojęć:
- uczenie się
- nauczanie
- kształcenie
- wychowanie
- samokształcenie


Dydaktyka – zajmuje się badaniem zorganizowanego tzn. systematycznego i zamierzonego procesu nauczania takiego jak w szkole i poza nią.

Zadania dydaktyki:

- zajmuje się analizą wszelkiego uczenia się i nauczania organizowanego w sposób świadomy, systematyczny i planowy a więc zasadami, metodami i formami pracy nauczania, organizowaniem odpowiednich warunków do realizacji procesu nauczania – uczenia się oraz analizę systemów dydaktycznych.


Nauczanie – to systemowe, planowe, bezpośrednie kierowanie procesem uczenia się. Opiera się na bezpośredniej obserwacji i kontroli przebiegu pracy uczniów oraz na ocenie jej rezultatów.

Cechy charakterystyczne:
- zabiegi korektywne mające na celu likwidowanie lub zapobieganie wadom oraz posiadają akcent wychowawczy.

Uczenie się – proces zamierzonego nabywania przez uczących się podmiotów określonych wiadomości, umiejętności i nawyków dokonujący się w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości.

Charakter uczenia się:
- intencjonalne – pod wpływem osoby kierującej.
- Incydentalne – nieświadome nabywanie pewnych cech.

Cechy uczenia się:
- planowość
- aktywność
- ukierunkowanie

Kształcenie – proces nauczania systematyczny, planowy i zamierzony, który prowadzi do opanowania przez uczniów określonych wiadomości, umiejętności, ma wpływ na wszechstronny rozwój jednostki.

Wychowanie (A. Gurycka) określa wychowanie jako dynamiczny, złożony układ oddziaływań społecznych, instytucjonalnych, interpersonalnych, pośrednich i bezpośrednich wywołujących zmiany w osobowości człowieka tym oddziaływaniom poddanego.
Samokształcenie - proces oświatowy, prowadzony świadomie, z możliwością wykorzystania różnych form pomocy innych osób lub instytucji. Jest to proces samodzielnie prowadzonego uczenia się, którego cele, treści, formy, źródła i metody dobiera i ustala osoba ucząca się.

Celem samokształcenia jest zdobywanie wiedzy w zakresie wyraźnie ustalonym. Zadanie to może się rozwijać i dynamizować, a jego rezultaty mogą doprowadzić także do zmian w osobowości, rozumianej jako zespół stałych właściwości i procesów psychicznych jednostki, odróżniających ją od innych osób.

Podstawą samokształcenia jest samodzielne uczenie się. Jego realizacja wymaga samodzielnego planowania zadań samokształceniowych i samodzielnego ich realizowania. W tych dwu sytuacjach dydaktycznych niezbędne są zarówno znajomość właściwej organizacji własnej pracy, jak również umiejętność jej prowadzenia z wykorzystaniem metod samodzielnej pracy umysłowej. W tych dwu zadaniach niezbędna jest pomoc i opieka dydaktyczna nauczycieli.


Ćwiczenia

Taksonomia celów nauczania
Poziom Kategoria
I Wiadomości A. Zapamiętanie wiadomościB. Zrozumienie wiadomości
II Umiejętności C. stosowanie wiadomości w sytuacjach typowychD. stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych


Cele ogólne – dalekosiężne zamierznia

Cele ogólne dzielą się na:
- cele poznawcze – zapoznanie z czymś nowym.
- cele kształcące – doskonalenie umiejętności, rozwijanie zdolności.
- cele wychowawcze – wdrażanie do doskonalenia postawy.


Cele szczegółowe: uczeń potrafi, zna, rozumie, klasyfikuje.

Cele operacyjne – najmniejsze cząsteczki celów szczegółowych.


Kategoria A
Zapamiętanie wiadomości oznacza gotowość ucznia do przypomnienia sobie pewnych tematów, terminów, faktów i teorii naukowych. Wiąże się to z elementarnym poziomem rozumienia tych wiadomości. Uczeń nie powinien, ich mylić ze sobą i zniekształcać.

Kategoria B
Zrozumienie wiadomości oznacza, że uczeń potrafi je przedstawić w innej formie niż je zapamiętał. Uporządkować i streścić, uczynić podstawą prostego wnioskowania.

Kategoria C
Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności praktycznego posługiwania się wiadomościami wg podanych mu uprzednio wzorów. Cel do którego wiadomości mają być, stosowane nie powinien być bardzo odległy od celów osiąganych w toku ćwiczeń szkolnych.

Kategoria D
Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności, formułowania problemów, dokonywania analizy i syntezy nowych dla niego zjawisk. Formułowanie planu działania, tworzenie oryginalnych przedmiotów, wartościowania przedmiotów wg pewnych kryteriów.


Przykłady:

1. Zna określoną definicję, nie myli i nie zniekształca zawartych w niej definicji. A.
2. Potrafi wyszukać informacji ze słownika ortograficznego. C.
3. Potrafi wyszukać informacji z komputerowego słownika wyrazów trudnych. D.
4. Potrafi wyszukać informacji z legendy mapy. C.
5. Potrafi przetworzyć definicję naukową na język potoczny. D.
6. Potrafi odróżnić informacje właściwe od błędnych. B.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wypowiadania się w języku obcym
Cel szczegółowy:
- uczeń potrafi wypowiadać się w formie pisanej
- potrafi wypowiadać się

Cele operacyjne:
A.
– zna litery
– zna zasady pisowni

B.
- zna znaczenie słów
C.
- potrafi składać pojedyncze wyrazy i proste zdania
D.
- potrafi przetłumaczyć tekst


Cele ogólne:
1. Umożliwienie nabywania kompetencji do życia w demokratycznym społeczeństwie.
2. Kształtowanie umiejętności poprawnego wypowiadania się na piśmie.
3. Kształtowanie umiejętności poprawnego i płynnego czytania.
4. Doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem.


Ćwiczenia

Zasady – są to dyrektywy postępowania pedagogicznego czyli ze wskazaniami dla nauczyciela w jaki sposób ma postępować aby osiągnąć zamierzony cel.

Metody nauczania

Klasa 1-3 wg. R. Więckowski
Metody nauczania:
· Informacyjne
- opowiadanie
- opis (za pomocą modelu)
- wyjaśnianie
- narracja
· heurystyczne
- dyskusja
- dialog
- pogadanka


Wg. Kupisiewicza
Metody nauczania:
· obserwacyjne
- pokaz
- pomiar

· werbalne
- wykład
- pogadanka
- dyskusja
- praca z książką
- opowiadanie

· działań praktycznych
· gry dydaktyczne
· laboratoryjne
- lab. Problemowe
- lab. tradycyjne


Kryteria uzależniające prowadzenie zajęć różnymi metodami:
- wiek uczniów
- charakter zajęć
- rodzaj przedmiotu
- cele


Metody aktywizujące
Twórcze myślenie ma wpływ na:
- rozwój wyobraźni
- sprzyjają logicznemu myśleniu
- uczą pracy w grupie
- negocjowania wniosków
- mają charakter zabawowy