Wrocławski Okręg Przemysłowy

Wrocławski Okręg Przemysłowy obejmuje według definicji GUS- u miasto Wrocław oraz powiat wrocławski. W tych granicach okręg obejmuje 1081 km2, czyli 0,3 % powierzchni Polski.

Geneza Wrocławskiego Okręgu Przemysłowego jest typowo miejska. Ten stary i ważny ośrodek polityczno-administracyjny, komunikacyjny i handlowy wymagał dla zaspokojenia potrzeb swoich licznych mieszkańców i przybywających stale kupców dobrze rozwiniętej obsługi wytwórczej, którą przez szereg wieków zapewniały rzemiosła. Tradycje rzemieślnicze Wrocławia są świetne, a warstwa rzemieślników była od dawna liczna i w znacznej części zamożna. Z rozwojem kapitalizmu w ciągu XIX wieku warsztaty rzemieślnicze zaczęły się przekształcać częściowo w zakłady fabryczne, czego dobrym przykładem jest największy przedwojenny zakład przemysłowy Wrocławia- Państwowa Fabryka Wagonów, która rozwinęła się stopniowo ze zwyczajnego warsztatu kowalskiego, podejmując naprzód produkcję wozów, a później taboru kolejowego. Na początku okresu kapitalistycznego- w roku 1861- Wrocław wykazywał po Łodzi, największą na ziemiach polskich liczbę zatrudnionych w przemyśle, a w okresie rozbudowy gospodarczej Rzeszy Niemieckiej za kontrybucje wymuszona na Francji po jej pokonaniu w wojnie 1871 r. prześcignął także Lodź i zajął pierwsze miejsce. W tym czasie miasto rozwijało się szybko ludnościowo i gospodarczo, wykształcił się ogromny węzeł kolejowy z 11 liniami rozbiegającymi się we wszystkich kierunkach. ………………………………………………………………………..

Okres międzywojenny był dla Wrocławia pozostałego przy Niemczech gospodarczo niekorzystny, ponieważ odpadły rozległe rynki zbytu. Mimo to Wrocław prosperował stosunkowo dobrze. Przemysł miasta odznaczał się sporą różnorodnością, obejmując mniej więcej w równej mierze przemysły konsumpcyjne, jak i środków produkcji.

W miarę podnoszenia się wraz z rozwojem renty gruntowej zakłady wycofały się stopniowo z wewnętrznych dzielnic, gdzie pozostały tylko zakłady odzieżowe, poligraficzne i niektóre spożywcze, a na dalszych peryferiach powstawały dwa główne zgrupowania przemysłu- jedno na zachodzie w rejonie Pilczyc i Muchoboru, gdzie ulokowały się szczególnie wielkie zakłady metalowo-maszynowe, a drugie na północo-wschodzie w sąsiedztwie kanału żeglugowego Odry, gdzie zgromadziły się zakłady różnych gałęzi (Psie Pole, Kowale). Przemysł spożywczy skupił się głównie na północy ( Różanka, Sołtysowice), w śródmieściu i na południu (Klęcina). Od okresu przed pierwszą wojną światową do roku 1939 zatrudnienie w przemyśle wzrosło tylko do około 15%, osiągając w 1939 r. liczbę 75 tys.

Zniszczenia Wrocławia w drugiej wojnie światowej dosięgało rozmiarami zniszczeń Warszawy, a przemysł poniósł jeszcze większe straty. Toteż start odbudowy był bardzo niski. Tempo odbudowy opóźniał fakt, że z miasta odpłynęła prawie cała ludność, a napływająca ludność polska pochodziła przeważnie ze wsi i nie miała żadnych tradycji przemysłowych. Mimo wszystko odbudowa postępowała szybko. Ułatwieniem w przywracaniu mu poważnej pozycji był fakt, że przeniosły się tu lwowskie wyższe uczelnie, dzięki czemu mógł się szybko stać większym niż przed wojną ośrodkiem kulturalno-naukowym. ………………...

Odbudowa przemysłu ruszyła szybko z miejsca, przy czym największe wysiłki skierowano na rekonstrukcję przemysłu maszynowego, elektrotechnicznego, środków transportu i chemii. W kilka lat odbudowano wszystkie ważniejsze dawne fabryki, zmieniając tylko częściowo ich profil produkcyjny, w dostosowaniu do nowych potrzeb. Tak na przykład fabryka wagonów przestała produkować wagony towarowe na rzecz Zielonej Góry i Świdnicy przechodząc na produkcję lokomotyw elektrycznych, zespołów pociągowych dla trakcji elektrycznej oraz wagonów osobowych, dawny zakład zbrojeniowy „Famo” został przekształcony w fabrykę wielkich maszyn elektrycznych produkującą głównie turbogeneratory dla elektrowni itp.

Osobliwością aglomeracji wrocławskiej jest fakt, że bezpośrednie zaplecze miasta-powiat wrocławski-wykazuje małą gęstość zaludnienia. Żadne inne spośród miast Polski nie jest pod tym względem podobne, a wśród pozostałych dużych miast tylko Szczecin i Bydgoszcz wykazują analogiczne stosunki. Powiat wrocławski jest bowiem obszarem niemal czysto rolniczym, posiada tylko dwa małe miasteczka- Kąty Wrocławskie i Sobótkę. Uprzemysłowienie jest również bardzo słabe, nie posiada ani jednego wielkiego zakładu, a tylko parę średnich zakładów przemysłowych ( w tym hutę, elektrownie zawodową, zakład elektrotechniczny, mineralne i spożywcze. …………………………………………………..

Większość zakładów przemysłowych Wrocławia przypada na dzielnice Fabryczna i Psie Pole, najsłabszy jest udział przemysłu w południowej dzielnicy Krzyki. ……………………………

Struktura branżowa przemysłu okręgu wrocławskiego jest wybitnie wielostronna i zrównoważona, jednak z przewagą przemysłów maszynowo-metalowych, środków transportu, spożywczy, elektrotechniczny, metalowy, odzieżowy i chemiczny. …………….

W skali krajowej przemysł okręgu wrocławskiego wykazuje aż dziewięć gałęzi, w których udział okręgu jest wyższy od udziału w ogólnym zatrudnieniu przemysłowym. Należą do nich wszystkie gałęzie metalowo-maszynowe z elektrotechnicznym na czele, poligrafia, odzieżowy, hutnictwo metali kolorowych reprezentowana przez walcownie, wytwarzanie energii oraz spożywczy. ………………………………………………………………………...

Przemysł okręgu wrocławskiego nie obejmuje wielu zakładów bardziej szkodliwych dla otoczenia. Zaliczyć do nich można przede wszystkim fabrykę jedwabiu wiskozowego na Kowalach oraz zakłady nawozów fosforowych Swojczyce. Znajdują się one na wschodniej peryferii miasta.