Jakie skojarzenia z Księgą Koheleta budzi „Oda do rozpaczy” Jana Twardowskiego?

„Oda do rozpaczy” i „Księga Koheleta”. Choć utwory te dzieli niezmiernie długi okres - bo kilkunastu wieków, to i tak dzieła te cechują spore podobieństwa. Ja w swej pracy spróbuję, choć po części je przywołać…

Czytając zarówno „Odę…”, jak starotestamentową księgę, nasuwają mi się różne myśli, na temat sensu naszego życia. Uważam, że ksiądz Twardowski ma rację twierdząc, iż nawet rozpacz jest nam w życiu potrzebna, ponieważ świat w gruncie rzeczy musi być inny. Nic w nim nie może być takie same i nie jest! Wszystko się różni: domy na ulicy, sukienki w sklepie, płatki śniegu, liście czy nasze linie papilarne- to wszystko dzielą mniejsze, lub większe różnice. Bez inności, nasze życie byłoby nudne… W liryce Twardowskiego mowa jest o tytułowej rozpaczy:

„…nazywają cię grzechem
a przecież bez ciebie
byłbym stale uśmiechnięty
jak prosię w deszczu…”

Autor uważa, ze choć to uczucie nigdy nie należy do przyjemnych, nie możemy się przed nim bronić, bowiem wszystkie uczucia- czy to miłość, czy zawiść- kształtują nas, w pewien sposób i zmieniając. Często stajemy się przez to bardziej wrażliwsi, poważniejsi, bardziej czuli, zaczynamy zauważać niekiedy czyjeś problemy… „Jeśli jest noc, musi być dzień, jeśli łza – uśmiech”. Podobnie twierdził Salomon (to on, bowiem, jest najprawdopodobniej tytułowym Koheletem). W swej księdze pisał, że istotą życia są właśnie przeciwieństwa, których czas trwania jest ściśle określony.
Księga Koheleta zawiera ważne dla nas wskazówki do egzystencjalnych rozważań, porusza- choć nie dosłownie- nasze problemy. Uczy nas, że ani bogactwa, ani władza nie czynią człowieka zadowolonym i w pełni szczęśliwym. To tylko swoiste ozdobniki, bo naszą prawdziwość ukazuje dusza. Pojawia się tu znany cytat - "marność nad marnościami i wszystko marność" - "vanitas vanitatum, et omni vanitas". Dzięki takim przesłaniom, Księga Koheleta zaliczana jest do ksiąg dydaktycznych. Gdyby lirykę można było dzielić na podobne kryteria, bez zastanowienia „Odę do rozpaczy” przydzieliłabym również do takiej kategorii…
Kohelet życiową mądrość i wiedzę łączy ściśle ze smutkiem, cierpieniem, utrapieniem, a więc i rozpaczą. Dlatego między innymi zauważyć możemy tu ścisłe podobieństwo z dziełem lirycznym księdza Twardowskiego, gdzie cały sens wiersza, opiera się w końcu na cierpieniu- jest ono nieodzowne w normalnym, naszym istnieniu.
Myślę także, że sami pisarze mają ze sobą dużo wspólnego. Zarówno Salomon, jak i ks. Twardowski, przynależą do wspólnoty chrześcijańskiej, co być może dało im, poniekąd podobne poglądy.

Podsumowując- choć obydwa dzieła pochodzą z zupełnie innych okresów, a ludzie piszący je są skrajnie innych narodowości, więc wydawać by się mogło że również i sens przesłania będzie bardzo odmienny. Jednak nic bardziej mylnego, bowiem przesłanie Księgi Koheleta oraz „Ody do rozpaczy” jest bardzo zbliżone… W końcu, jak to głosili Heraklit oraz Kohelet:
"Cechą świata jest zmienność”…