Zanieczyszczenia środowiska a zdrowie człowieka

Zanieczyszczenia środowiska, to substancje stale, ciekłe lub fazowe, które występują w naszym otoczeniu w szkodliwych ilościach i mogą powodować zagrożenie zdrowia zdrowia człowieka, lub mieć ujemny wpływ na stan środowiska naturalnego. Zdrowie człowieka zależy od wielu czynników, między innymi od:
- czynników fizycznych - jak temperatura, wilgotność
- ciśnienia atmosferycznego.
- czynników chemicznych - naturalnych składników gleby, powietrza i wody, oraz składników wytworzonych w wyniku działalności człowieka, powodujących zanieczyszczenie tych środowisk.
- czynników biologicznych - drobnoustrojów chorobotwórczych, bakterii, wirusów, grzybów chorobotwórczych, pasożytów zwierzęcych.

Rozwój przemysłu, rolnictwa, motoryzacji doprowadził do zachwiania równowagi chemicznej środowiska.

Przejawia się to w stałym napływie do środowiska związków chemicznych szkodliwie działających na żyjące w nim organizmy, w tym i na człowieka.

Szczególnie niebezpiecznymi truciznami środowiskowymi w Polsce są:
- metale ciężkie- Pb (Ołów) , Cd (Kadm), As (Arsen), Ni (Nikiel), Hg (Rtęć), Zn (Cynk), Cu (Miedź), Mn (Mangan) i ich związki.
- pyły
- związki siarki,
- związki azotu,
- pestycydy

Działanie każdej z tych substancji na organizm zależy od rodzaju, trucizny, stopnia toksyczności, dawki, czasu działania, oraz od drogi wprowadzenia jej do organizmu.
Wszystkie te substancje, wprowadzone do środowiska, krążą w przyrodzie, żywności, czyli tych elementów, z którymi bezpośrednio związany jest człowiek. Obecnie zanieczyszczeniu uległy już praktycznie wszystkie elementy środowiska, przy czym najwięcej wagi poświęca się zanieczyszczeniom powietrza i wód, dziurze ozonowej oraz kwaśnym deszczom, gdyż mają one bezpośredni wpływ na zdrowie i życie ludzi.

Zanieczyszczenia powietrza

Zanieczyszczenia powietrza, wprowadzone do powietrza organizmy żywe albo substancje chemiczne, które albo nie są jego naturalnymi składnikami, albo - będąc nimi - występują w stężeniach które przekraczają normy dla nich właściwe.

Do najważniejszych zanieczyszczeń powietrza należą: pyły (popioły lotne, sadza, stałe związki organiczne, azbest, pestycydy), gazy (tlenki siarki, azotu i węgla, węglowodory, ozon, radon, fluor), zanieczyszczenia biologiczne (mikroorganizmy wraz z produktami ich metabolizmu oraz makroorganizmy, np. grzyby).

Antropogenicznymi (powstałymi lub zachodzącymi w wyniku działalności gospodarczej człowieka) źródłami zanieczyszczenia powietrza są m.in.: chemiczna konwersja paliw, wydobycie i transport surowców, przemysł chemiczny, rafineryjny i metalurgiczny, cementownie, składowiska surowców i odpadów, motoryzacja.

Naturalne źródła zanieczyszczenia powietrza to: wybuchy wulkanów, erozja wietrzna skał, pył kosmiczny, niektóre procesy biologiczne, pożary lasów i stepów.

Zanieczyszczenia powietrza są wchłaniane przez ludzi głównie w trakcie oddychania. Przyczyniają się, zatem do powstawania schorzeń układu oddechowego (astma, rozedma płuc, zapalenie oskrzeli), a także zaburzeń reprodukcji oraz alergii, która w obecnych czasach jest niestety coraz częściej spotykaną przypadłością.

W środowisku kulturowym człowieka zanieczyszczenia powietrza powodują korozję metali i materiałów budowlanych. Wtórnie skażają wody i gleby. Działają niekorzystnie również na świat roślinny, zaburzając procesy fotosyntezy, transpiracji i oddychania. W skali globalnej mają wpływ na zmiany klimatyczne.

Zanieczyszczenia wód

Zanieczyszczenia wód, wprowadzone do wód naturalnych organizmy żywe, zanieczyszczenia mechaniczne lub substancje chemiczne, które nie są ich naturalnymi składnikami, lub są nimi, ale w większym niż właściwe dla nich stężeniu, tak jak przy zanieczyszczeniach powietrza.

Zanieczyszczenia wód mają szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka, powodują zmianę smaku, zapachu, barwy i pH (odczynu kwaśnego) wody oraz jej zmętnienie. Mogą występować w postaci rozpuszczonej lub tworzyć układ koloidalny albo zawiesinę.

Najważniejsze czynniki zanieczyszczające to: azotany, chlorki, siarczany, fosforany, jony metali ciężkich, barwniki, pestycydy, detergenty, bakterie Escherichia coli. Bakterie E. coli spotyka się w jelicie człowieka i zwierząt jak również w glebie i widzie, gdzie trafiają z wydzielinami i kałem. Obecność E. coli w wodach powierzchniowych jest często stosowanym wskaźnikiem ich zanieczyszczenia. Bakterie E. coli mogą kolonizować skórę i błony śluzowe jamy ustnej oraz układu oddechowego.

Antropogenicznymi źródłami zanieczyszczeń wód są: ścieki przemysłowe i komunalne, nawozy sztuczne i środki ochrony roślin przenikające z terenów użytkowanych przez rolnictwo i leśnictwo, depozycja zanieczyszczeń powietrza.

Usuwaniu zanieczyszczeń wód służy: zmiękczanie wody, napowietrzanie jej, chlorowanie, ozonowanie, naświetlanie promieniowaniem ultrafioletowym, działanie ultradźwiękami oraz oczyszczanie biochemiczne.

Kwaśne deszcze

Kwaśne deszcze to deszcze zawierające zaabsorbowane w kroplach wody dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz ich produkty reakcji w atmosferze: rozcieńczone roztwory kwasów siarki, głównie kwasu siarkowego oraz najbardziej szkodliwego kwasu siarkowego VI, a także kwasu azotowego (inaczej azotowego(V)). Powstają nad obszarami, gdzie atmosfera jest zanieczyszczana długotrwałą emisją dwutlenku siarki i tlenków azotu (ze źródeł naturalnych, jak czynne wulkany, albo sztucznych, jak spaliny z dużych elektrowni i elektrociepłowni zasilanych zasiarczonym - tzn. zawierającym siarkę i jej związki - paliwem, zazwyczaj węglem kamiennym lub brunatnym).

Czasami opady (kwaśnego deszczu, a także kwaśnego śniegu) trafiają na obszary bardzo odległe od źródeł zanieczyszczeń atmosfery, dlatego przeciwdziałanie kwaśnym deszczom stanowi problem międzynarodowy. Kwaśne deszcze działają niszcząco na florę i faunę, są przyczyną wielu chorób układu oddechowego, znacznie przyspieszają korozję konstrukcji metalowych (np. elementów budynków, samochodów) oraz zabytków (np. brak odporności wielu gatunków kamieni budowlanych na kwaśne deszcze).

Zapobieganie polega na budowaniu instalacji wyłapujących tlenki siarki i azotu ze spalin emitowanych do atmosfery (odsiarczanie gazu) oraz rezygnacji z paliw o znacznym stopniu zasiarczenia.

W latach 1990-1997 w zakładach zlokalizowanych na terenie Chorzowa zaszły poważne zmiany mające korzystne skutki dla środowiska. Kończyły swój techniczny żywot uciążliwe, a często także groźne dla środowiska i zdrowia ludzi instalacje przemysłowe. Zaprzestanie produkcji i związanej z nią emisji zanieczyszczeń do środowiska, zainstalowanie urządzeń ochronnych w tych zakładach, w których ciągła praca jest niezbędna bez względu na stan i wiek urządzeń, znalazły odbicie w mierzonym na terenie Chorzowa poziomie zanieczyszczeń powietrza. Im mniej zanieczyszczeń, tym mniej zachorowań na rozmaite schorzenia układu pokarmowego i oddechowego.

Miejsca spotykania substancji trujących
- azbest - obecnie już tylko stosowany w izolacji i sufitach starych budynków.
- tlenek węgla - ulatnia się z nieszczelnych piecyków gazowych
- rozpuszczalniki - używane do produkcji farb, klejów i innych przedmiotów domowego użytku
- styren - opary z dywanów, wykładzin
- dym tytoniowy - jak sama nazwa wskazuje pochodzi od spalanego tytoniu
- chloroform - gaz wydobywający się z kranu, gdy korzystamy z ciepłej wody

Podsumowując moją pracę, zanieczyszczenia środowiska mają istotny wpływ na nasze zdrowie. Obecnie nie da się całkowicie uniknąć skutków zanieczyszczeń, ale można znacznie zmniejszyć ryzyko zapaści na choroby będące skutkiem ubocznym przebywania w tak zanieczyszczonym środowisku w jakim żyjemy. Pestycydy, którymi pryskane są rośliny które spożywamy, są szkodliwe dla zdrowia, ale mycie owoców i warzyw przed zjedzeniem, powoduje, że jest ich tam znacznie mniej. Coraz częściej stosowane są specjalne filtry na kominy fabryczne, które przecież przyczyniają się do zmniejszania się zanieczyszczania powietrza, które potem wdychamy. Kwaśne deszcze również mogą powodować rozmaite choroby układu oddechowego. Zanieczyszczenie wód na przykład bakteriami E. Coli powoduje niszczenie błon śluzowych układu oddechowego i jamy ustnej.