Życie religijne starożytnego Rzymu

Ogromna rolę w życiu politycznym Rzymu, zwłaszcza w jego wczesnych dziejach, odegrała religia. Pewne jej elementy, jak np. obrzęd Luperkaliów są zapewne bardzo stare, starsze nawet niż Rzym przedmiejski. Niestety trudno jest odtworzyć tę najważniejszą religie rzymską w nieskażonej postaci, źródłem do jej poznawania są, bowiem teksty i zabytki ze znacznie późniejszej epoki, przedstawiające wierzenia rzymskie już po etruskizacji i hellenizacji. Pierwotna religia Rzymska nie miała nic wspólnego wspólnego antropomorfizmem Greków. Każda czynność nawet najdrobniejsza miała w pojęciu rzymian swoje bóstwo- numen.

Te cechy religii rzymskiej najlepiej obserwować na przykładzie bóstw rolniczych. Zaoranie trzykrotnie pola pozostawał domeną trzech bóstw były to: Verwector, Redarator i Obarator. Wszystkie bóstwa rzymskie były bezosobowe, nie miały nawet określonej płci.

Ażeby się nie pomylić, do kogo trzeba skierować modlitwę – pomyłka mogłaby być fatalna w skutkach- Rzymianie korzystali ze wskazówek pontyfików, były to tak zwane indygitamenta. Tym bezosobowym bóstwom początkowo nie stawiano posągów ani świątyń. Czczono je wśród przyrody, w domach stawiano ołtarze, gdzie składano ofiary. W pojęciu innych ludów rzymianie uchodzili za bardzo pobożnych. Rzymska pobożność (pietas) opierała się jakby na dwustronnej umowie: „daję Ci, abyś mi dał” (do ut cles). Na straży tych rozwiniętych form życia religijnego i wszystkich przepisów stała silna organizacja kapłańska w Rzymie miała charakter zbliżony do urzędów
Religię rzymską cechował z pewnością daleko posunięty formalizm.

Epoka schyłku republiki przynosi szczególnie dużo faktów ingerencji religijnej na korzyści rozstrzygnięć politycznych w rozgrywkach wewnętrznych.

Epikur zachęcał do czynnego udziału w kulturze religijnej polis w jej świętach i uroczystościach.

Poprzez uczestnictwo w tych obrzędach mędrzec mógł kierować swe myśli ku bogom.

Kościół pierwszych wieków jak powszechnie wiadomo to chrześcijaństwo jest jedną z najstarszych największych religii świata.

Swoje początki zgodnie z wierzeniami Chrześcijan ma początek od przyjścia Jezusa na świat

Umowna data jest to pierwszy okres naszej ery ( istnieje margines błędu) 6p.n.e-1n.e za czasów panowania cesarstwa rzymskiego.

Pierwszymi chrześcijanami byli prześladowani przez pogan, którzy nie poddawali się żadnym presją w tym niewoli a nawet śmierci.

Wiele ludzi widząc egzekucje chrześcijan zastanawiało się nad tym, co ma taką siłę, za co giną tysiące.

Chrześcijaństwo potrzebowało zaledwie dwóch wieków, aby zapanować na całym obszarze cesarstwa rzymskiego.

Religia chrześcijańska od samego początku potrafiła przyciągać do siebie przedstawicieli różnych grup społecznych.

Religię rzymską w pierwotnej postaci cechowały konkretność,praktyczność, nieosobowość.

Każda czynność miała swoje bóstwo bóstwem rzymskim był Jezus – Bóg początków przejść.

Religię rzymską cechowała tolerancja wobec innych wyznań.

Jak każda wiara i chrześcijaństwo przechodziło swój kryzys w opracowaniach historycznych mówiono często o upadku religii w epoce schyłku republiki?

Najbardziej niebezpieczne dla niej było załamanie się jedności rządzącej warstwy nobilitas.

Postępujący proces pauperyzacji ludności wiejskiej i wzrost wielkich posiadłości ziemskich w rękach nobilitas prowadziły do coraz ostrzejszej walki o ziemię i do zróżnicowania się ekumenicznego arystokracji senatorskiej.

Całkowite przyspieszenie tego procesu spowodowała reforma wojskowa związana z nią wielokrotnie sprawowanie namiestnictwa w prowincjach, co dawało szansę ogromnego wzbogacenia się tylko części nobilitos.

Dzięki charakterowi pozycja i majątek niektórych nobilów gwałtownie wzrastał inni zaś i ich rodziny podupadali, co było przede wszystkim konsekwencją proskrypcji.
Szczególne znaczenie mają tu akty gwałtu i mordy, które dotknęły osoby piastujące najwyższe godności kapłańskie lub spełniające akty religijne.

Szczególnie nasilenie tych wydarzeń przypada na okres wojny domowej miedzy Marousem a Sullą.
Religia chrześcijańska i jej znaczenie uzyskała już w III w.n.e.

Jakkolwiek geneza sięga początków naszej ery, to jednak jego znaczenie rozprzestrzenia się we wszystkich prowincjach wśród różnych warstw społecznych przypada na III wiek.
Powszechność tej religii i silna organizacja kościoła stały się problemem dla władzy cesarskiej.

O ile w wiekach I –II interwencja cesarzy dotycząc chrześcijaństwa miały charakter sporadyczny,to w połowie Iii doszło do pierwszego masowego prześladowania chrześcijan. Przez cesarza Decjusza.

Cesarze aż do połowy Iii. Nie wydali wyraźnej ustawy skierowanej przeciwko chrześcijanom, byli oni jednak pociągani do odpowiedzialności karnej na podstawie różnych oskarżeń. W wypadku klęsk powszechnych przedstawiciele władzy cesarskiej chętnie zrzucali winę na chrześcijan, aby uspokoić wzburzony tłum. W roku 379 nastąpiło ostateczne zerwanie między cesarstwem a religia rzymską.

W 381 r. uznano kościół katolicki za oficjalną podporę państwa i usunięto ze stanowisk urzędowych wszystkich pogan i heretyków.