Hiszpania Starożytna.

Półwysep Iberyjski był zamieszkany już 500 000 lat temu. Malowidła naskalne przedstawiające tury, konie i inne zwierzęta, z których najsłynniejsze są te z jaskini Altamira w Górach Kantabryjskich, pochodzą sprzed 25 000-10 000 lat.

Przodkowie mieszkańców królestwa pochodzili niewątpliwie z Azji Mniejszej i z Egiptu, skąd podejmowali morskie wyprawy w poszukiwaniu nowych rynków. Pierwszą osadę założyli na wybrzeżu Almerii. W Los Milares, obok dzisiejszego miasta Santa Fė De Mondύjar (prowincja Almera) zbudowali domy z kamienia i gliny, otoczyli je murem obronnym, zaopatrzyli ponadto w akwedukt i własną nekropolię.

Potem ludy te rozprzestrzeniły się na Andaluzje i Lewant. W Antaquera leżącej w połowie drogi między Almerią i bogatym w kopalnie Tartessos, odnaleziono megalityczny grobowiec.

Kontakty handlowe między Fenickimi miastami Tyr i Sydon, położonymi na wybrzeżu Azji Mniejszej, a Tartessos nawiazały się około 1000r.p.n.e. W pobliżu Tartessos Fenicjanie założyli własna osadę i nazwali ją Gadir. Jest to dzisiejszy Kadyks, najstarsze miasto Europy. Następne osady Fenickie nad Morzem Śródziemnym to Malaca (Mlaga)i Abdera (Adra), a także Kartagina, która miała uzyskać wielkie znaczenie historyczne. Tartessos pozostało pod panowaniem fenickim do 575 roku p.n.e., kiedy to Nabuchodonozor, władca Babilonii zniszczył Tyr. Wykorzystali to Grecy zdobywając fenickie kolonie w Hiszpanii. Oni z kolei, aby umocnić związki gospodarcze założyli kolejne miasta {Mainake, Hemeroscopeion, Akra Leuca, Sagundo, Emporion}. W tym samym czasie Celtowie, indoeuropejski lud wędrowny, osiedlili się w środkowej części Półwyspu Iberyjskiego. Iberowie przybyli z Afryki i założyli swoje siedziby na południu i wschodzie. W części środkowej zmieszali się z Celtami, dając początek ludom celtyberyjskim. Wybrzeża pozostawały pod panowaniem helleńskim. Iberowie byli rolnikami i pasterzami, swoje osady {Kordoba, Mataró} otaczali murami obronnymi.

Gdy Kartagina stała się potęgą równą dawnemu Tyrowi, zaczęła zwiększać swoje wpływy w basenie Morza Śródziemnego, zniszczyła Tartessos, przejęła kontrolę nad cieśniną Gibraltarską, założył miasto Ibizę, zdobyła Sycylię i Korsykę, a w końcu i Sardynię, która służyła za bazę do dalszych działań. Wkrótce potem doszło do starcia między Rzymem i Kartaginą, dwiema potęgami handlowymi. Wojny punickie były największym konfliktem starożytności. W pierwszej z nich Kartagina utraciła kolonie na Sycylii, Korsyce i Sardynii. Wówczas wodzowie puniccy skierowali się ku Andaluzji, gdzie założyli nową Kartaginę, czyli dzisiejszą Cartagenę. Stamtąd ruszyli na północ, niestety Grecy, którzy miel tam swoje osady, sprzymierzyli się z Rzymem. W 219 roku p.n.e. wybuchła druga wojna punicka. Hannibal, syn Hamilkara, rozpoczął legendarny marsz na Rzym.

Podczas gdy Hannibal prowadził działania wojenne w Italii, Rzymianie atakowali jego oddziały pozostawione w Hiszpanii. W 210 roku p.n.e. padł ostatni bastion Kartaginy na Półwyspie Iberyjskim, starożytna osada Gadir. Zdobywcy postanowili wykorzystywać nadal rozwinięte rolnictwo i prowadzić dalszą eksploatację kopalń, które stanowił cenne źródło surowców. W kopalniach pracowało 40 000 niewolników, a uprawą ziemi zajęli się przysłani z Italii rzymscy osadnicy. Wkrótce pojawili się kupcy zakładając osady handlowe głównie w okolicach kopalń. Rzymianie byli założycielami większości współczesnych miast Hiszpanii. Wznosili je dla potrzeb wojskowych i handlowych, odznaczały się jednością kulturową nie spotykaną przedtem w Hiszpanii. Wcześniejsze osady powoli upodabniały się do miast rzymskich, przejmowały rzymski styl życia.

Za panowania cesarza Augusta istniał trzy prowincje: Provincja Beatica ze stolicą w Kordobie, Provincia Tarraconensis (Tarragona), oraz Luzytania ze stolicą w Meridzie. Pierwszym konsulem nie pochodzącym z Italii był Lucjusz Korneliusz Balbo {później cesarze Trajan, Hadrian, Teodezjusz}. Za wybitnych filozofów tego okresu uznaje się Retora, Senekę Starszego oraz jego syna, Senekę Młodszego (pochodzili z Kordoby). Chrześcijaństwo dotarło do Hiszpanii w III wieku. Wydaje się że przybyło wraz z kupcami i żołnierzami. Nowa religia rozprzestrzeniła się tak szybko, że Wizygoci zastali kraj już całkowicie chrześcijański.