Człowiek wobec zagadki swojego losu. Zinterpretuj fragment Króla Edypa Sofoklesa, wykorzystując kontekst całego utworu.

Temat: Człowiek wobec zagadki swojego losu. Zinterpretuj fragment Króla Edypa Sofoklesa, wykorzystując kontekst całego utworu.


Sofokles, autor ,,Króla Edypa’’, był obok Ajschylosa i Eurypidesa największym tragikiem starożytnej Grecji. Żył w V w. p.n.e., w czasach rozkwitu kultury i sztuki Aten. Z 123 jego dzieł zachowało się zaledwie 7. Większość tragedii Sofoklesa układane jest w dwa cykle: trojański (Ajas, Filoktet, Elektra) i tebański (Król Edyp, Edyp w Kolonie, Antygona).
,,Król Edyp’’ jest jednym z najwspanialszych dramatów Sofoklesa. Jest to tragedia ukazująca rozwiązanie zagadki rodu Labdakidów. Występuje tu ironia tragiczna. Autor przedstawia Edypa jako człowieka bezradnego wobec przeznaczenia. Jest to bohater, który fragment po fragmencie odkrywa swoją przeszłość. Sofokles ukazuje wielkość cierpienia Edypa, który dźwiga na swych barkach problemy całego miasta. Bohater czuje się za nie odpowiedzialnym. W punkcie kulminacyjnym tragedii król dowiaduje się o swojej winie. Władca pogrąża się w swoim bólu i niedoli.
(,,Biada mi!- jakże po równo w niedoli
Rany i pamięć mych czynów mnie boli.).
Podmiot liryczny używa przerzutni w celu zaakcentowania wypowiedzi oraz zwiększenia dynamiki. Edyp lamentuje nad swoim losem (,,O biada mi, biada!’’).Występują powtórzenia, których zadaniem jest podkreślenie treści. W tekście łatwo znaleźć pytania retoryczne (np. ,,O losie, w coś ty mnie powalił?’’), które mają na celu skłonienie odbiorcy do refleksji oraz podkreślenie wagi problemu. Poprzez wykrzyknienia (‘’Biada mi!’’) podmiot liryczny nadaje akcji dynamizmu oraz ukazuje stan emocjonalny bohatera.
Edyp przyjmuje swój los z pokorą, lecz szuka przyczyny własnej niedoli. Próbuje obwiniać Apolla, o czym świadczy fragment:
,, Apollo, on to sprawił, przyjaciele.
On był przyczyną mej męce. ‘’.
Edyp nie próbuje uciec przed karą. Jest bardzo surowy dla siebie. Uznaje, że życie nie przyniesie mu już radości, dlatego oślepia się. Kolejny raz zadaje pytanie retoryczne.
,,Na oczy własne targnęły się ręce.
Bo cóż wzrok jeszcze użyczy
Temu, co widząc nie dojrzy słodyczy?’’
Bohater uważa się za zakałę ziemi ojczystej. (,,Precz mnie, bom ziemi zakałą, (...)’’, ,,Zakałą jestem domu(...)’’).Żałuje, że został ocalony, o czym świadczy następujący fragment:
,,O, niechajby się ten nie był narodził,
Który mnie znalazł dzieckiem opuszczonem, (...)’’
Podmiot liryczny za pomocą epitetów
(np. ,,krwawych win’’, ,,wyrodny syn’’, ,,grozie wielkiej’’) określa własne stanowisko wobec omawianej rzeczy, uwypukla cechy opisywanych przedmiotów oraz umożliwia nam dokładniej wyobrazić sobie tę rzecz. Edyp czuje się bezsilny wobec fatum. W celu podkreślenia wypowiedzi używa wyliczeń
(,,Tyle wiem jednak, że ani choroba,
Ni co innego mnie zmoże ni zwali’’)).
Król przyjmuje z pokorą karę za własne grzech. Jest pogodzony ze swoim losem
(,,Niech się więc moje spełnia przeznaczenie!").
Jako dobry ojciec, Edyp martwi się o życie córek:
,,Lecz o biedaczki, sieroce dziewczęta (...)
O te się troskaj’’.
W swojej wypowiedzi używa pytań retorycznych oraz powtórzeń
(,,Więc któż wam swe serce
Odda?’’ Któż pojmie? Któż w domu ugości?’’) dla podkreślenia własnych słów. Wykrzyknienia (,,Nikt! O nieszczęsne!’’) świadczą o emocjonalnym zaangażowaniu mówiącego.
Dobroduszny władca jest bezradny wobec okrutnego losu. Życie bohatera, tak jak i życie każdego człowieka nie jest wolne od cierpień. Zawsze będzie na nas ciążyło piętno popełnionych czynów. Nie jest ważne czy zgrzeszyło się celowo czy nieświadomie. Na przykładzie Edypa widzimy, że im bardziej ucieka się od przeznaczenia, tym bardziej fatum się do niego zbliża. Lepiej pogodzić się z własnym losem. Mimo największych starań nie jesteśmy w stanie zmienić przeznaczenia. Życie nie zawsze jest sprawiedliwe, trzeba być odpowiedzialnym za własne czyny.