Choroby układu krwionośnego.

1. BIAŁACZKA (leukemia) - jej istotą jest niekontrolowana, nieprawidłowa i samoistnie nieodwracalna ekspansja krwinek białych (leukocytów) wytwarzanych ze szpiku kostnego. Białaczka powstaje w wyniku działania co najmniej kilku czynników m.in. natury wirusowej, predyspozycji genetycznych oraz czynników zewnetrznych. Rodzaje białaczki: szpikowa, limfatyczna (ostre lub przewlekłe). Objawy białaczki ostrej: gwałtowny wzrost gorączki, bóle stawów, wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, zmiany we krwi. Objawy białaczki przewlekłej: oprócz zmian we krwi występuje powiększenie węzłów chłonnych, śledziony, wyniszczenie i niedokrwistość. Choroba trwa latami, czasami jedynym sposobem na uratowanie człowiekowi życia jest przeszczep szpiku kostnego.

2. MIAŻDŻYCA TĘTNIC (arterioskleroza) - przewlekła choroba polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic. Wysepkowate gromadzenie się cholesterolu oraz innych lipidów, a następnie zwyrodnienie i wpanienie tych ognisk prowadzi do stwardnienia i zawężania światła tętnic. Przyczyny: niewłaściwy sposób odrzywiania się, niedobór heparyny, nadciśnienie tętnicze, zaburzenie krzepnięcia krwi, a zwłaszcza szkodliwe oddziaływanie na bodźce nierwowe współczesnej cywilizacji. M. t. powoduje niedokrwienie mózgu i udary. Miażdżyca aorty może doprowadzić do powstania tętniaka. W leczeniu duże znaczenie ma odpowiednia dieta, ruchliwy tryb życia, racjonalny odpoczynek.

3. NADCIŚNIENIE TĘTNICZE (hipertensja) - wzrost ciśnienia tętniczego krwi ponad wartości uznane za graniczne (150/90 mm Hg) stały lub napadowy objaw chorobowy w pierwotnych schorzeniach nerek, tętnic, nadnerczy, przysadki i innych narządów. W czasie rozwoju choroby duże znaczenie mają bodźce psychiczne, związane z konfliktowym i nerwowym życiem we współczesnym świecie. Choroba nasila się stopniowo: bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia i szum w uszach. Napadowe n. t. jest wywołane przez chromochłonny gruczolak nadnercza, wyzwalający falowo duże ilości noradrenaliny. Utrwalone n. t. wywołuje zmiany miażdżycowe w tętnicach prowadzi do przerostu serca i do niewydolności mięśnia sercowego.

4. NIEDOKRWISTOŚĆ (aniemia) - zmniejszenie poniżej normy ilości krwinek czerwonych (erytrocytów) lub ilości zawartej w nich hemoglobiny (barwnika czerwonego krwi), a w następstwie niedotlenienia komórek i tkanek ustroju. Objawy: bladość powłok ciała, osłabienie, duszność, brak apetytu, szum w uszach, omdlenia, przyspieszenie czynności serca i oddechów, trudność skupienia uwagi, drażliwość, senność, stany podgorączkowe.

a) NIEDOKRWISTOŚĆ POKRWOTOCZNA - może być ostra, po obfitym krwotoku lub przewlekła w skutek utraty znacznej ilości krwi w przeciągu długiego czasu.
b) NIEDOKRWISTOŚĆ HEMOLITYCZNA - spowodowana niszczeniem krwinek czerwonych i występuje w zatruciach i zakażeniach pod wpływem przeciwciał skierowanych przeciw własnym krwinkom oraz w skutek nieprawidłowej budowy erytrocytów.
c) NIEDOKRWISTOŚĆ APLASTYCZNA - jest następstwem zahamowania tworzenia erytrocytów przez szpik, samoistna lub spowodowana przez czynniki toksyczne czy promieniowanie jonizujące.
d) NIEDOKRWISTOŚĆ ENZYMATYCZNA - genetycznie uwarunkowyny brak zdolności wbudowywania atomu żelaza w cząsteczkę -> hemu.

5. ZATOR (embolia) - zjawisko zatykania tętnic czopem niesionym przez krew, czop może być ciałem stałym (najczęściej skrzepem lub nowotworem złośliwym) płynnym (tłuszcze, płyn owodniowy) albo gazem (powietrze, azot). Zator skrzepliwy tętnicy płucnej może spowodować nagłą smierć, natomiast tętnicydrobnej np. mózgu, śledziony lub nerek -> zawał. Zator skrzeplinami zakażonymi powoduje liczne ropnie (ropnice), komórkami nowotworowymi inicjuje powstanie przerzutów odległych od ogniska pierwotnego. Zator płynem owodniowym niemal zawsze powoduje nagłą smierć. Zator azotowy jest podłożem choroby dekompresyjnej.

6. Zawał serca (mięśnia sercowego) - ognisko martwicy w mięsniu sercowym wywołane nagłym i długotrwałym niedokrwieniem określonego obszaru mięśnia serca. Powstaje często skutkiem miażdżycy tętnic wieńcowych lub neuropochodnego zaburzenia w regulacji przepływu krwi przez układ naczy wieńcowych. Zawał zdarza się na ogół osobom po 40 roku życia. Występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, zwłaszcza u osób otyłych i z nadciśnieniem tętniczym. Typowym objawem jest silny ból za mostkiem nie ustępujący po zarzyciu nitrogliceryny. Najczęściej poza objawami klinicznymi zawał serca rozpoznaje się w wyniku badań enzymatycznych krwi lub zmian w EKG. Po zawale zostaje blizna w obszarze martwicy. Leczenie szpitalne a powrót do życia czynnego powinien być stopniowy i powolny.

7. UDAR MÓZGU (apopleksja) - uszkodzenie tkanki mózgowej spowodowane upośledzeniem krążenia krwi w pewnym obszarze mózgu, w skutek zakrzepu czy zatoru tętnic mózgowej lub peknięcia naczynia krwionośnego (wylew krwi do mózgu). Do udaru mózgu dochodzi najczęściej w przebiegu nadciśnienia, wad serca, chorób nerek, miażdżycy tętnic. Objawy zależą od bezpośredniej przyczyny oraz rozległości i miejsca uszkodzenia tkanki mózgowej: najczęściej występuje utrata przytomności, porażenie jednej konczyny lub porażenie połowiczne. Leczenie polega na wyrównianiu zaburzeń w krążeniu krwi, zmniejszeniu obrzęku mózgu, zapewnienie choremu spokoju i właściwej pielęgnacji, a następnie na intensywnej rehabilitacji.