I Wojna Światowa.

Geneza Wojny-konfl. Ang-Niem.-Niemcy daza do ekspansji na morzach *Fr-Niem-walka o hegemonie i panowanie w koloni *Konfl. Na balkanach- Aunstro-wegry a Rosja o wpływ na plw. Bałkański Przyczyny I W.Ś- 1912-14-wzrost napiecia miedzy 2 blokami wojskowymi europy:panstwami centr(Niemcy austro-wegry) a Ententą(Fr,Ang,Ros) *28.06.1914- śmiertelny zamach w Sarajewie na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda * nieprzyjecie wszystkich warunkow ugody narzuconych Serbii przez Austr-Wegry Przebieg: 28.07.1914 Austria atakuje Serbie *1.08.1914 Niemcy wyp. Wojne Rosji *3.08.1914 Niemcy wyp. Wojne Fr. *4.08.1914 Niemcy wkraczają na teryt. neutralnej Belgii, a wojne Niem. Wyp. WB. *6.08.1914-Aus-Wegry wyp wojne Rosji *Włochy popieraja Entent(wczesniej związane były z past. Centr.) *Kleska wojsk Niem. Nad rzeka Marną *1915 wojska Austr-Niem spowodują przerwanie frontu pod Gorlicami; wojska Rosyjskie wycofaly się z Galicji Krolewstwa Polskiego i Litwy *1916 bitwa pod Verdun- w ciagu 5 miesiecznych walk front nie zostal przerwany *1917 z powodu zatapiania przez Niem lodzie podwodne amerykańskich statkow USA wyp wojne Niemca i Aust-Wegra *03.03.1918 w Brześciu nad Bugiem podpisano traktat pokojowy miedzy panst. Centr. A Rosja *09.1918 Bułgaria kapituluje w październiku Turcja a 3.11 Austr-Wegry Skutki:* bunt marynazy w Niem i szereg wystąpień *ucieczka Cesarza Wilhelma II i ogłoszenie w Berlinie Republiki *11.11.1918 podpisanie w Compiegne(Fr.) zawieszenia broni pomiedzy Koalicja a Niemcami. Na mocy rozejmu wojska Niem. Musiały opuścić terytorium Francji i Belgii a także wydac większość posiadanej broni Str. Walczace: Panst. Centr.:Austro-Wegry,Niemcy,Turcja,Bulgaria Ententa:Anglia,Fr,Rosja,Serbia,Rumunia,Włochy(od1915)USA(od06.04.1917) Fazy wojny:1.Od wybuchu do jesieni 1915-niepowodzenie planu Schlieffena, powstrzymanie wojsk Niem. Nad rzeka marna(Wojna Pozycyjna)Lato 1915 niemcy zajmuja Królestwo Polskie 2. Od jesieni 1915 do wiosny 1917 Wielkie operacje Militarne nie przynoszące roztrzygniecia 1916 dwie najb. Znane:pod Verdun Fr-Niem, Nad rzeka Sonną Ang, Fr-Niem-niemcy ogłaszają nieograniczona wojne podwodna 3.Od przystapienia USA w 1917 do 11.11.1918 Kleska Niem. Przyspieszyla rewolucje w Niemczech 4.11.1918 bunt marynarzy 9.11.-abdykacja ksiecia Wilhelma II Plan Schlieffena:Niemiecki plan wojny przewidywal pokonanie Francji w ciagu 6 tygodni a pozniej skierowanie wszystkich sil przeciwko Rosji. Nieograniczona Wojna Podwodna:Rozpoczeta przez Niemcy w 1917 polegala na tym ze Niemieckie okrety podwodne zatapialy wszystkie statki u wybrzeży Brytyjskich Fr, Włoskich, nie przerwalo to dostaw zaopatrzenia panstw Ensteny dostaw od USA, ale zatapianie Amerykańskich Statkow spowodowalo wyp. Wojny Niemca przez USA. Pokój Brzeski: Rosja radziecka zrzekła się praw do ziem polskich, Litwy,Łotwy,estoni,większości ziem białoruskich i ukraińskich, zobowazala się do wyplacenia Niemca kontrybucji i demobilizacji armii. Po klesce Niemiec w I w.ś wladze radzieckie anulowaly swoje zobowiązania wynikające z traktatu Rewolucja Lutowa w Rosji:wielkie strajki i manifestacje robotnicze w 1917 w Petersburgu do których przylaczali się żołnierze. Domagano się zakończenia wojny i likwidacji caratu. 15.03.1917 Mikołaj II abdykowal a wladze w Rosji przejmuje rząd tymczasowy (Duma) Rew. Październikowa:w nocy z 7-8 listopad 1917 (wedlug kalendarza juliańskiego z 25-26.10) Bolszewicy dokonali przewrotu w Petersburgu Skutki: Obalenie rzadu tymczasowego wladza przechodzi w rece delegatow *w sklad nowego rzadu weszli wyłącznie bolszewicy a przewodniczącym rady zostal Włodzimierz Lenin *rew. Zapoczątkowała dyktature bolszewikow w Rosji Błekitna armia-nazwa wywodzi się od kolorów mundurów. Zołnierze byli rekrutowani spośród jeńców Polskich armii Panstw centr. Oraz z polskiej emigracji w USA. Dowódca był Józef Heller Kampania Kadrowa-sformowana przez Józefa Piułsuckiego na terenie Galicji w sklad wchodzili ochotnicy którzy mieli za soba szkolenie wojskowe w Polskich organizacjach paramilitarnych „Strzelec” i „Związek Strzelecki”. 06.08.1914 KK wkroczyla do Polski Legiony Polskie: na ich utworzenie wyrazilo zgode dowództwo Austryjackie z pośród ochotnikow stworzono 3 brygady dowodzcą 1 brygady był Józef Piułsucki Legiony podlegaly armii Austryjackiej lecz żołnierze nosili polskie mundury. Dowodcy byli Polakami a komendy wydawali po Polsku. 5.11.1916 Niemiecki gen. – Gubernator Hans von Beseler oraz Austryjacki Karll Kuk wydali jednobrzmiąca odezwe do narodu Polskiego. Akt zapowiadal utworzenie samodzielnego Krolewstwa Polskiego jako Monarchii dziedzicznej. Nawoływano do utworzenia armii podporządkowanej dowództwu niemieckiemu Rada Regencyjna:Sprawowala wladze wraz z powolanym przez siebie rzadem kierowanym przez Jana Kucharzewskiego. Skład rady wchodzili ksiaze Zdzisław Lubomirski, Arcybiskup Warszawski Aleksander Kakowski oraz Józef Ostrowski. Dymowski-zalozyciel, przywodca ideolog Narodowej Demokracji z jego inicjatywy zostala zalozona Liga Narodowa której był niekwestionowanym przywodca, pisarz polityczny J.Heller: dowodca błękitnej armii polski gen. W Polskich Legionach dowódca 2 brygady, tworca armii ochotniczej w Polsce w wojnie Polsko-bolszewickiej 1920 J.Piułsucki-Polski Polit. I wojsk. 1909 tworca organizacji bojowej PPS od 1908 tworzyl Ruch Strzelecki w Galicji, organizator i dowodca 1wszej brygady Legionow 1919-22 naczelnik państwa 1920 naczelny wodz w wojnie Polsko-Radzieckiej 1926 stanol na czele przewrotu majowego. Opowiadal się za wspolpraca z Austro-Wegrami Ignacy Paderewski-1918-19 premier i minister spraw zagranicznych, delegat Polski przy Lidze Narodów, od 1940 przewodniczacy Rady Narodowej w Londynie Bolszewicy-Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego rządząca Rosji i ZSRR od 1917 do 1991 roku. Partia powstała - pod nazwą Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (bolszewików) głosili hasła rewolucji socjalnej oraz obalenia caratu i wprowadzenia demokratycznej republiki. Dwuwładza-postawa Rady Piotrogrodzkiej - wywierała znaczny wpływ na działania Rządu Tymczasowego. W Rosji powstała dwuwładza. Jednocześnie bowiem (i w dobrej zgodzie ze sobą) istniała wybrana za rządów cara Duma Państwowa (i powołany formalnie przez nią Rząd Tymczasowy) i Rady(np.Rada delegatow robotniczych)