Alkiny

Alkiny

-są to węglowodory nienasycone posiadające przynajmniej jedno wiązanie potrójne

ACETYLEN (etyn)

1. BUDOWA

CH ≡ CH C2H2

Hybrydyzacja typu sp

Wiązania typu π (pi) i δ (sigma)

Cząsteczka ma układ liniowy


2. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE

- gaz
- bezbarwny


3. WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE

- palny w powietrzu do sadzy, w czystym tlenie do CO2
- reaktywny- odbarwia KmnO4 i Br2 aq
- ulega reakcji addycji z fluorowcami, H2, HX ( X-CL, F, Br, I)
H H
H - C ≡ C - H + HCl → > C = C <
H H

Reguła Markownikowa- w reakcjach przyłączania związków typu HX ( gdzie X to Cl, Br, I, F, OH) do wiązania potrójnego wodór przyłącza się do atomu węgla, przy którym bezpośredni znajduje się najwięcej wodorów

- ulega polimeryzacji


4. OTRZYMYWANIE

a) reakcja karbidu z wodą
w otoczeniu alkoholowym
CaC2 + 2H2O → H - C ≡ C - H + Ca(OH)2

b) z metanu
~1800˚ C
2CH4 → H - C ≡ C - H↑ + 3H2↑

5. HOMOLOGI

- alkiny są homologami, tzn. różnią się od siebie przynajmniej o jedną grupę CH2

np. etyn i propyn

H
|
H - C ≡ C - H i H - C ≡ C - C - H
|
H