Zatrucia

ZATRUCIA
Barbiturany
Dawka śmiertelna wynosi 1-2 gr. ale udaje się zwykle uratować osoby, które połknęły dawki większe. Osoba zatruta 25 g fenobarbitalu, przywieziona w kilka godzin od zatrucia, przeżyła je bez szkodliwych następstw po dwudniowej hemodializie i jednoczesnej kilkudniowej forsowanej diurezie.
Objawy zatrucia to śpiączka różnej głębokości (czasem z obrzękiem mózgu), na ogół wąskie źrenice, czasem "tańczące". Wielka skłonność do tworzenia się pęcherzy skórnych. Zaburzenia miarowej czynności serca prawie zawsze są wynikiem zaburzeń oddechowych.
Leczenie. Czasem, jeśli chory leżał długo w jednej pozycji, zanim został znaleziony, dochodzi do zniszczenia uciśniętych mięśni z wystąpieniem mioglobinemii i miogobinurii, prowadzących do ostrej niewydolności nerek podobnej do tej, jaka powstaje w wyniku hemoglobinurii po przetoczeniu niezgodnej grupowo krwi.
Uwaga. Oznaczenia barbituranów trzeba powtarzać, zwłaszcza w pierwszych godzinach zatrucia - ich stężenie może znacznie wzrastać z powodu wchłaniania się trucizny z jelit.
Benzodwuazepiny
Wywierają działanie hamujące na ośrodkowy układ nerwowy, bywają podobnie jak barbiturany, stosowane w stanach drgawkowych. Należą tu diazepam, oksazepam i wiele innych leków.
Objawy polegają na zaburzeniach świadomości, bólach głowy, zaburzeniach równowagi, obniżeniu napięcia mięśniowego, nieostrym widzeniu, rozszerzeniu źrenic, pobudzeniu z halucynacjami.
Leczenie. Według ogólnych zasad. Swoiste antidotum: flumazenil
Czterochlorek węgla
Tetra, płyn gaśnicowy, rozpuszczalnik używany do czyszczenia przemysłowego tkanin i powierzchni. Może spowodować ciężkie zatrucie, a nawet śmierć w dawce doustnej paru ml lub po przebywaniu przez kilkadziesiąt minut w atmosferze skażonej, np. w czasie czyszczenia garderoby w zamkniętym pomieszczeniu.
Objawy ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego, zaburzenia równowagi, zab. wzrokowe, zab. przytomności, aż do śpiączki z drgawkami. Często po paru dniach ciężkie uszkodzenie wątroby j nerek, z mocznicą.
Leczenie. Według ogólnych zasad. Można rozważyć wczesną Hemodializę. Hemodializa może być niezbędna, jeśli dojdzie do niewydolności nerek. Chorym nie wolno podawać adrenaliny i pochodnych, ani efedryny.
Dwusiarczek węgla
Używany w przemyśle, głównie włókien sztucznych. Dawka śmiertelna
doustna 1-15-28 g.
Objawy: oparzenia skóry, pobudzenie psychoruchowe, euforia, zaburzenia równowagi, szerokie źrenice, niedosłyszenie, objawy ostrego nieżytu żołądka i jelit, śpiączka, czasem z drgawkami, później uszkodzenia wielonerwowe.
Leczenie. Według zasad ogólnych. Próba dożylnego stosowania mocznika (0,5-1,5 g/kg) w celu chemicznego związania wchłoniętego dwusiarczku.
Fenotlazyny
Znane są trzy grupy tych związków: promazyny, perazyny i fenotiazyny pirydynowe. Mają one właściwości neuroleptyczne, nasenne, przeciwskurczowe, hipotensyjne, adrenolityczne, przeciwcholinergiczne i przeciwhistaminowe. Dawka śmiertelna chlorpromazyny wynosi powyżej 0,5g.
Objawy: zespół pozapiramidowy; dyskineza, czasem drgawki, niepokój, ślinotok, arytmia, śpiączka. Objaw Babińskiego może być dodatni. Może pojawić się żółtaczka z cholestazy wewnątrzwątrobowej.
Leczenie. Według ogólnych zasad. W razie drgawek - diazepam lub fenobarbital, w zaburzeniach pozapiramidowych _ benzatropina. Nie wolno podawać amin presyjnych ani leków przeciwgorączkowych.
Glikol etylenowy
Składnik płynu chłodnicowego, hamulcowego i autowidolu. Dawka śmiertelna doustna ok. 100 ml. 40% zatrutych umiera pomimo dializowania.
Objawy, jak w upojeniu alkoholowym, skłonność do obrzęku płuc, potem kwasica, hipokaliemia, hipokalcemia, wreszcie bezmocz, mocznica, drgawki.
Leczenie. Co 2 godziny 100 ml. 25% etanolu (wódki) doustnie (lub przez zgłębnik), dożylnie wodorowęglany pod kontrolą zasobu zasad, glukonian wapnia dożylnie w porcjach po 20 ml 10% roztworu (po uprzednim wyrównaniu hipokalemii). Forsowana diureza dopóki nie zacznie się skąpomocz. Dializa pozaustrojowa, jeśli: dawka > 100 ml ; nie upłynęło więcej niż 24 godziny od zatrucia, jeśli są istotne zaburzenia w EKG lub bezmocz, jeśli kwasica poniżej 13 mmol/l. Potem mogą powstać wskazania do dializy ze względu na niewydolność nerek.
Metanol
Pity zwykle, omyłkowo zamiast etanolu, w postaci czyszczących środków gospodarstwa domowego zawierających metanol, lub wykradziony z zakładów pracy w nadziei, że jest to etanol.
Objawy: występują bóle głowy, drżenia; bolesne, kurcze mięśni, apatia lub pobudzenie ruchowe, zaburzenia: ostrości wzroku i widzenia barw, ślepota, szerokie źrenice, śpiączka.
Leczenie. Co 2 godziny 100 ml 25% etanolu doustnie lub dożylnie 25ml czystego spirytusu (pobrać jałową strzykawką z dopiero co otwartej butelki spożywczego 96%), rozcieńczonego do 500 ml 5% glukozy lub roztworu izotonicznego NaCI lub PWE- wlew powinien trwać 2-2,5 godziny. Doustnie i dożylnie wodorowęglany tak, by zasób zasad był prawidłowy, lub jeśli są kłopoty z jego oznaczeniem by mocz miał pH co najmniej 8.
Wskazania do dializy:
-jeśli występują istotne zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego lub zaburzenia wzrokowe,
-jeśli zasób zasad < 13 mEq/1 (13 mmol\l) ,
-jeśli poziom metanolu wynosi ponad 150 mg% we wczesnym okresie lub ponad 100 mg% w okresie późniejszym,
-jeśli istnieje poważne prawdopodobieństwo, że zatruty wypił ponad 100 ml czystego metanolu i nie zwymiotował go za
Morfina i jej pochodne
Dawka śmiertelna zwykle ponad 200 mg pozajelitowo, ale ważna jest wrażliwość osobnicza (przyzwyczajenie). Często używana w złożeniach z różnymi lekami i środkami toksycznymi przez osoby uzależnione, nierzadko w postaci wstrzykiwanego dożylnie zagęszczonego, czasem częściowo acetylowanego, wywaru ze słomy makowca ("kompotu") własnej produkcji.
Objawy: zatrzymanie moczu, porażenie perystaltyki jelit, zapaść, pobudzenie lub senność i śpiączka, zaburzenia oddechowe (oddech Cheyne'a-Stokesa, bezdech), zwężenie źrenic, mogą wystąpić drgawki i dodatni odruch Babińskiego.
Leczenie. Według ogólnych zasad, ponadto nalokson (Narcan) 0,4 mg dożylnie (jest to także test diagnostyczny!). Jeżeli zaburzenia oddechu zmniejszają się lub śpiączka spłyca, ponawiać wstrzyknięcia co kilka minut, aż do żądanego prawie całkowitego obudzenia się zatrutego, a potem podawać dawki podtrzymujące tak często jak trzeba.
Ołów i jego sole
Ostre zatrucia wywołują tylko szybko wchłaniające się związki ołowiu,
z tego względu najmniej toksyczny jest siarczan ołowiowy. Dawka toksyczna prawdopodobnie ok. 0,5 g ołowiu, dawka śmiertelna 20-50 g jego soli.
Objawy: słodkawy smak, zaburzenia czynności mięśni prostowników, nudności, wymioty, kolka żołądkowa, bóle stawowe, bezmocz.
Leczenie. W miarę możliwości płukać żołądek 3% siarczanem sodowym i dodawać dużo węgla aktywowanego, Wskazania do Hemodializy: ciężka encefalapatia lub bezmocz.
Pestycydy
Pad tą nazwą rozumie się wszystkie środki ochrony roślin.
Objawy: zatrucia są typu
· muskarynowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, bezwiedne zanieczyszczanie się, zaburzenia akomodacji, potliwość, łzawienie, ślinotok i zwiększane wydzielanie śluzu z wszystkich błon śluzowych, również w oskrzelach)
· nikotynowego (drżenia włókienkowe, drgawki kloniczno-toniczne, porażenia wiotkie). Mogą powstać zaburzenia rytmu serca, obrzęk płuc.
Zatrucia, do jakich dochodzi w czasie pracy (opylanie roślin, kontakt skórny w czasie przelewania, mieszania substancji), nie są prawie nigdy groźne.
Leczenie. Polega, naturalnie poza usunięciem nie wchłoniętej jeszcze trucizny, przede wszystkim na podtrzymywaniu czynności ustroju, zwłaszcza oddychania (upośledzonego dużą ilością wydzieliny w drogach oddechowych, a czasem i porażeniem mięśni) oraz krążenia. Zatruty musi być monitorowany co najmniej w zakresie elektrycznej czynności serca. Dożylne wstrzykiwanie po 1 mg atropiny zmniejsza wydzielinę i ułatwia, a często poprostu umożliwia, utrzymanie ich drożności.
Nie wolno podawać doustnie tłuszczów ani alkoholu, nie wolno stosować adrenaliny i jej pochodnych (np. salbutamolu), ani efedryny bo mogłoby to: spowodować migotanie komór. Lepiej nie stosować morfiny.
Rtęć i jej związki
Rtęć metaliczna nie jest trująca. Za chemiczny objaw zatrucia uważa się ilość rtęci w moczu powyżej 0,3 mg/litr. Pary rtęci są toksyczne, ale nie wywołują ostrych zatruć.
Związki nieorganiczne, jak np. sublimat, wywołują objawy ciężkiego krwotocznego nieżytu przewodu pokarmowego i wkrótce potem niewydolność nerek. Związki organiczne alilowe (zwykle zaprawy nasienne) wywołują ciężkie uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, zwłaszcza zakresie układu pozapiramidowego.
Leczenie: Oba typy zatruć leczy się bardzo różnie. W pierwszym należy natychmiast zacząć podawanie dimerkaprolu a jeśli dawka sublimatu przekroczyła 1-2 g, to jednocześnie trzeba rozpocząć hemodializę(choć jej skuteczność nie jest w pełni udowodniona.
Tlenek węgla
Składnik gazu z gazowni, nie ma go praktycznie w gazie ziemnym. Powstaje przy niezupełnym spalaniu wszelkich paliw: w wadliwych piecach, również gazowych (bez drożnego odpływu spalin do komina).
Objawy: wymioty, ból głowy, zaburzenia równowagi, tachykardia, zmiany w EKG czasem o charakterze zawału, skóra bladosina (różowa tylko na zwłokach lub u osób z wyjątkowo ciężkimi zatruciami), drżenia, drgawki, śpiączka. Objawy mózgowe są początkowo wynikiem toksycznego działania CO na komórki nerwowe, potem wynikiem wtórnego uszkodzenia komórek związanego z uszkodzeniem naczyń mózgu i jego obrzękiem.
Leczenie. Oddychanie czystym powietrzem obniża do połowy stężenie karboksyhemoglobiny we krwi w ciągu 4 godzin, oddychanie czystym tlenem - w ciągu 40 minut, a tlenem pod wysokim ciśnieniem (komora hiperbaryczna) - wielokrotnie szybciej. Dla zapobieżenia obrzękowi mózgu warto dać dożylnie 20 mg furosemidu po kilku godzinach od zatrucia. Jeśli pojawią się objawy obrzęku mózgu – glicerol lO% - 250 ml w ciągu 2-3 godzin. Można też podać 100 mg hydrokortyzonu