Jakie myśli i powiedzenia starożytnych podobają mi się?

Chociaż epoka Starożytności była setki lat temu i dzisiaj myśli filozofów i epików mogą okazać się interesujące. Wielu współczesnych sięga do tego skarbca mądrości. Wzory wówczas prezentowane nadal wykorzystywane są pod ogólnym określeniem – wzór klasyczny. Już z ody Horacego dowiadujemy się, że twórczość literacka to pomnik ze spiżu, który przetrwa wieki i da autorowi nieśmiertelność. Rzeczywiście, dobre i mądre dzieła są znane przez stulecia, a nazwiska autorów poznają wciąż nowe, młode pokolenia. Ze Starożytności, a dokładnie z mitologii pochodzą znane powiedzenia i symbole, między innymi: koń trojański jako symbol podstępu; syzyfowa praca – motyw działań bezskutecznych, nie przynoszących efektu; pięta achillesowa – jako słaby punkt kogoś lub czegoś.

Myślę, że dla Polaków walczących o niepodległość ojczyzny ważne były słowa Tyrteusza:
„Rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc w pierwszym szeregu,
Ginie człowiek odważny, walcząc w obronie ojczyzny;...”.

Porzucenie ojczystej ziemi poeta uznał za rzecz haniebną. Od jego nazwiska pochodzi termin poezji tyrtejskiej, czyli poezji patriotycznej, nawołującej do walki:
„Walczmy mężnie w obronie tej naszej ziemi i dzieci”.

Do dziś znana jest postawa Antygony – bohaterki dramatu Sofoklesa. Ta młoda kobieta z miłości do zmarłego brata sprzeciwiła się woli króla Teb. Chociaż musiała zapłacić za swój czyn - wbrew zakazowi pochowała ciało brata, nie żałowała swojej decyzji. Uznała, że miłość i szacunek do brata jest ważniejszy niż posłuszeństwo wobec władcy. Oświadczyła: „Współkochać przyszłam, nie współnienawidzić”. Kochała Polinejka i przebaczyła mu zdradę. Dla niej słowa Kreona nie miały znaczenia. Tu Hajmon wypowiedział ważne zdanie: „Niczym to państwo, co jednemu służy”. A Kreon chciał, aby państwo należało do niego, nie dopuszczał do siebie myśli, że lud mógłby mieć wpływ na jego decyzje: „Lud mi dyktować będzie, co mam czynić?”. Naprawdę jednak państwo powinno właśnie być osłoną dla wszystkich ludzi, a nie krajem jednego, rządzącego nim człowieka. Ten, kto myśli, że może rządzić sam światem i innymi ludźmi, popada w pychę i sam się gubi. Przestrzega przed tym także Stary Testament w „Księdze Rodzaju”.

Myśli starożytnych filozofów do dzisiaj stają się ideami wielu ludzi. Mnie najbardziej zainteresowały dwa hasła: „Panta rei” (wszystko płynie, zmienia się) i „Carpe diem” (korzystaj z dnia). Pierwsze mówi o upływającym czasie, każe myśleć o przyszłości i o tym, że co już minęło, to nie wróci. Z niego też wywodzi się inne powiedzenie: „Dwa razy nie wejdziesz do tej samej rzeki”. Znaczy to, że świat się zmienia w każdej minucie, a co się stało, to się już nie odstanie. Nie warto więc żałować tego, co się już wydarzyło. Co było dobre, trzeba dobrze wspominać, a to, co było złe, należałoby jak najszybciej zapomnieć, aby nie utracić tego, co teraz jest dobre, bo czas tylko upływa i nie wraca.

Każda minuta jest inna, nawet każde miejsce zmienia się, choć wydaje nam się takie samo. Ludzie także się zmieniają, najpierw są dziećmi, później dorastają i nadal się zmieniają. Nie tylko fizycznie, ale też psychicznie. Pewne cechy pozostają podobne, ale pojawia się też wiele nowych.

Z powodu tej zmienności trzeba by pomyśleć o drugim powiedzeniu i korzystać z życia. Starać się cieszyć każdą chwilą, bo przeminie i nic nam nie pozostanie. Dostaliśmy to życie i od nas zależy, jakie ono będzie i ile przyniesie nam radości. Powinniśmy korzystać z okazji, nie marnować szans, bo drugie mogą nie być nam dane. Najważniejsze jest tylko, aby nie krzywdzić innych, ale żyć po swojemu.

Ponadto niezwykle interesujące są poglądy epikurejczyków i stoików. Grecki filozof Epikur uznawał za cel życia rozważne dążenie do przyjemności i szczęścia, które może osiągnąć jedynie człowiek mądry i sprawiedliwy. A zatem według niego trzeba żyć rozumnie, mądrze i sprawiedliwie. Stoicy natomiast głosili zasadę, że należy żyć zgodnie z naturą i prawami wszechświata, starając się zawsze wybierać dobro, a ciosy losu przyjmować z pokorą, nie załamując się. Podsumowania tych dwóch poglądów dokonał wspomniany wcześniej Horacy, zalecając życie spokojne i beztroskie. Aby to osiągnąć, należy poprzestać na minimum i trzymać się „złotego środka”, zachowując umiar we wszystkim. Trzeba umieć cieszyć się tym, co niesie dzień.

Chyba każdy posiada własną receptę na szczęście, a przy jej opracowywaniu bardzo mogą nam pomóc myśli filozofów starożytnych.

Wielu ludzi korzysta też z tekstu Biblii i z niego czerpie wskazówki do życia. Uważają ją za wielką księgę mądrości. Biblia składa się z 73 ksiąg – 46 ksiąg Starego Testamentu i 27 ksiąg Nowego Testamentu. Mnie chyba najbardziej zainteresowało twierdzenie o pierwotnej dobroci stworzeń – każde stworzenie jest dobre, z czego wysuwa się wniosek, że zło fizyczne i moralne człowiek nabywa dopiero później, nie rodzi się z nim.