"Dziady" cz. III jako dramat romantyczny

Według mnie „Dziady cz.3” to dramat przede wszystkim romantyczny. Nawiązują one do kultury starożytnej, utworów i bohaterów wierzeń ludowych oraz ich podań.

Jednym z argumentów dla poparcia tej tezy jest zerwanie z antyczną zasadą trzech jedności. Występuje tu brak jedności czasu – akcja dramatu trwa ponad rok, między poszczególnymi scenami są różne, nieraz kilkumiesięczne luki czasowe Jedność miejsca i akcji jest również zachwiana – dramat dzieje się w Wilnie, Lwowie, a każda scena ma odrębną tematykę i własną dramaturgię.

Kolejnym argumentem jest występowanie dualizmu świata. Wiele autentycznych szczegółów, na przykład w opisie celi Konrada dzieje się obok wydarzeń i zjawisk metafizycznych - cmentarz jest magiczną przestrzeń obrzędu. Obok siebie działają dobre i złe duchy, demony i anioły. Tekst jest zbliżony do średniowiecznego misterium – występuje pozioma organizacja świata - strona lewa to Zło, strona prawa to Dobro, oraz pionowa organizacja - Niebo, Ziemia i Piekło.

Dramat charakteryzuje się wieloczasowością. Czas historyczny - konkretne daty, na przykład 1 listopada 1823 r. i autentyczne wydarzenia w których uczestniczą postacie historyczne dzieją się obok czasu związanego z mitem religijnym, mierzonym świętami. Można również zauważyć nawiązanie do ludowości. Akcja dzieje się zgodnie z porami roku, przemianami w przyrodzie. Bajka Żegoty oznacza zimę, obumieranie i niewolę. Wiosna jest zapowiedź wolności i zmartwychwstanie. Ziarnem jest tu uwięziona Młodzież, utajone życie posianego ziarna przygotowuje się do kiełkowania.

W Dziadach uderza bogata galeria postaci. Są tu postaci historycznych - Jan Sobolewski, Wysocki, Bajkow, Pelikan, Generał - Wincenty Krasiński, Doktor - August Bcu oraz - fikcyjnych,
symbolicznie – Ksiądz Piotr i Ewa, Konrad. Konrad jest jedną z głównych postaci utworu, typowym przedstawicielem romantyzmu - marzycielem, idealistą, przesadnie uczuciowym, samotnik, buntownik skłócony ze światem, wyrastający ponad przeciętność o bogatym życiu duchowym i misji uratowania kraju.

Zauważalne są liczne nawiązania do Biblii - dzieje Polski są ukazane jako powtórzenie drogi krzyżowej Chrystusa, studenci jako niewiniątka, a car jako Herod, Petersburg jako wieża Babel i Babilon. Widać naśladowanie stylu Ewangelii i Apokalipsy św. Jana w „Widzeniu księdza Piotra”.

„Dziady cz.3” charakteryzują się nawiązaniami do Biblii, czerpią z ludowości. Została w nich zerwana zasada trzech jedności. Konrad jest wyraźnie bohaterem romantycznym. Poruszają tematykę wolności, niepodległości, wspierają sprawę Polski w Europie i kształtują wizje przyszłego państwa. Występuje w nich zatarcie granicy między światem ziemskim i nieziemskim. Wszystkie te cechy skłaniają mnie do twierdzenia, że Dziady są dramatem głównie romantycznym – cechują się tym, co jest w tej epoce charakterystyczne i szczególne.