"Mochnacki" - Jan Lechoń - interpretacja i charakterystyka wiersza ...

Wiersz pt. „Mochnacki” jest pięknym, pełnym patriotycznych symboli dziełem , znanego nam pisarza Jana Lechonia. Tematem wiersza jest koncert Maurycego Mochnackiego , działacza politycznego, teoretyka polskiego romantyzmu, pianisty.

Koncert odbył się w Metzu w roku 1832 , gdzie …. Po raz pierwszy wystąpił Mochnacki na koncercie publicznym jako pianista i […] oczarował słuchaczów swoją grą mistrzowską .W wersji Lechonia koncert ten, to wspaniała improwizacja , w której pianista , przeplatając motywy miłosne , sielankowe z historią i polityką prowadzi swoich francuskich słuchaczy do finału :
Citoyens ! Uciekać ! Krew pachnie w tej sali . To apoteoza romantycznego mitu narodowych walk o wolność .

Myślę , że tytułowy bohater wiersza – Mochnacki , głęboko przeżywa koncert , o czym świadczą pierwsze słowa wiersza : jak trup blady siadł przy klawikordzie . Nawiązuje on emocjonalny kontakt z widownią , podejmuje z nią uczciwą grę, improwizuje przekazując własne myśli i uczucia. Jest wyrazicielem uczuć narodu . Wydaje mi się , że jego zachowanie staje się częścią występu , jego dopełnieniem – przykładem jest zatrzaśnięcie wieka . Mochnacki pięknie grając stapia się ze swoją sztuką.

Treścią koncertu jest tematyka patriotyczna , Mochnacki przywołuje w niej polskie krajobrazy, jak również wydarzenia historyczne , walki niepodległościowe Polaków – w tym legiony Dąbrowskiego , czy Saragossa.
Treść utworu to również nawiązanie do polskiej tradycji, kultury i obyczajów. Polska szlachecka symbolizowana jest przez kontusz , pas, karabele, podgolone głowy. W wierszu jest również aluzja do powstania listopadowego i jego krwawej klęski.

Koncert Mochnackiego przebiegał stopniowo. Na początku wytrwałe przygotowania i próby , następnie głębokie nerwy przed pierwszym wystąpieniem. Początkowo widownia ukazała się ze złego nastawienia i była nieprzychylna. Mochnacki swoją grę zaczął pogodnie , co sprawiło stopniowe skupienie uwagi widzów. Następnie z wolna jął próbować akord po akordzie , będący zagadką dla audytorium. Mochnacki grając nawiązał do Mazurka Dąbrowskiego, oraz przywołał do tragicznych wydarzeń.
Bohater wykazał się mistrzostwem w stworzeniu nastroju niesamowitości , grozy oraz tragizmu . W ostatniej fazie finału Citoyens ! Uciekać ! przerażeni słuchacze uciekli.

Wydaje mi się , że wiersz Lechonia, łącząc wizję koncertu Mochnackiego z atmosferą emigracyjnych wspomnień i debat, artystycznie nawiązał wyraźnie do koncertu Jankiela w „Panu Tadeuszu”. Wymowa muzyki Mochnackiego , podobnie jak u Mickiewicza gra Jankiela jest jak skrót historii walk narodu o niepodległość i rozrachunek z tragedią powstania.

Wiersze Lechonia pochodzą z lat wojny , przepełnione są głębokim patriotyzmem i tęsknotą do kraju. Wiersze z tego okresu tchną rzewną i serdeczną staroświecczyzną , choć nie brak w nich strof bardzo pięknych i przejmujących.

Utwór „Mochnacki” moim zdaniem wyraża w poetyckiej formie uczucia poety, jakie wówczas panowały w naszym narodzie . Skupiają się one na dramatycznych wydarzeniach przeszłości historycznej naszego kraju. Forma poetycka wiersza nawiązuje wyraźnie do wzorów minionych epok, w szczególności do romantyzmu.
Jak wcześniej wspomniałam o koncercie, jego atmosferze, o zachowaniu Mochnackiego – to teraz mogę stwierdzić , iż w całym tym wierszu nie jest ważne to wydarzenie . Uważam , że najważniejsza w tym dziele jest muzyka Mochnackiego- to ona budzi uczucia, wspomnienia, to ona tworzy nastrój. Obrazy, które budzi w wyobraźni słuchacza posiadają silne barwy – i barwami tymi operuje w wierszu poeta. To czerwień róż, biel sukien, fiolet fiołków, to także złoto kirasjera…

Wizje, które przywołuje wiersz także są różne: to scena sentymentalna – wspomnienie pejzażu Polski. To obrazy z przeszłości – obrazy historii Polski- walk pod wodzą Napoleona, wreszcie katastrofa i upadek ojczyzny. Jest jeszcze inny obraz – romantyczny i z pewnością będący kawałkiem biografii niejednego rówieśnika Machnackiego: dworek szlachecki, pożegnanie ukochanej, czyjeś zapłakane oczy, ktoś wyrusza na wojnę, czy raczej do powstania… Nie są to malowidła beznamiętne. Towarzysz im emocja, dynamika, muzyka dyktuje tempo, przechodzi z wysoka tonów po bas, stwarza dramaturgię zarówno realnego wydarzenia jak skojarzeń. W wierszu tym jest cały romantyzm: narodowość i historia, klęska, miłość i wiele emocji. Co więcej: utwór swoim rytmem wzbudza prawdzie uczucia i działa na wyobraźnię.