Sejm, sejmiki, przywileje szlacheckie

Sejm składał się z 3 stanów sejmujących: Król (zatwierdzał konstytucje sejmowe, wraz z senatem kierował polityką zagraniczną, zwierzchnik krajów lennych, miał prawo mianowania urzędników, posiadał prawo i obowiązek zwoływania sejmików, był jedynym ustawodawcą w stosunku do ludności pochodzenia żydowskiego, mieszczan, chłopów. Posiadał regale monopol na eksploatację żup solnych), senat (dostojnicy kościelni, wojewodowie, kasztelanowie, przedstawiciele zamków królewskich, powoływani dożywotnio, w imieniu króla inicjowali ustawy przyjmował ustawy izby, doradzał im, wyłaniał senatorów rezydentów.), izba poselska (osoby pochodzenia szlacheckiego, wybierani na sejmikach, byli ich reprezentantami, postępowali wg instrukcji tam otrzymanych, ustalali konstytucje i wspólnie z pozostałymi stanami sejmującymi je ustalali).

Sejmiki - organy samorządu szlacheckiego w obrębie danego województwa, zjazd szlachty w ważnych sprawach państwowych. Rodzaje sejmików: przedsejmowy zwoływane 6-7 tyg przed sejmem walnym, zwykle uczestniczyło w nich 100-150 szlachty, obrady odbywały się w kościele, wybierano od 2 do 6 posłów na sejm i opracowywano instrukcje poselskie. Relacyjne wysłuchiwały sprawozdań posłów z obrad sejmu. Deputancki wybierani byli deputanci przedstawiciele szlachty do Trybunału Koronnego i Litewskiego. Gospodarcze omawiane były podatki, ustrój i inne sprawy gospodarcze. Kapturowe zwoływane od 1572 r. zawiązywały konfederacje i powoływały sądy kapturowe podczas bezkrólewia, zadaniem kaptura było zapewnienie bezpieczeństwa w tym okresie.

1355 r. Ludwik Węgierski - przysiągł, że nie nałoży nowych podatków na szlachtę, będą przestrzegane stare prawa KOSZYCKI
1374 r. Ludwik Andegaweński- szlachta zgodziła się na sukcesję jednej z córek Ludwika, a w zamian on zobowiązał się do zniesienia wszystkich podatków prócz podatku paradnego, uznawał integralność Polski, przysiągł wypłacać odszkodowania za wyprawy wojenne poza Polskę oraz obsadzać urzędami tylko Polaków. Czerwiński
1422 r. Władysław Jagiełło. zabraniał konfiskaty i zajmowania majątku szlacheckiego bez wyroku sądowego, szlachta obawiały się utraty majątku podczas gdy uczestniczyła w wojnie. STATUS WARCKI 1423 r. Władysław Jagiełło - zezwalał szlachcie na usuwanie nieużytecznych i krnąbrnych sołtysów, a ich gospodarstwa włączano do folwarku, dzięki temu szlachta mogła zwiększać swoje dochody. JEDLIŃSKO-KRAKOWSKI 1430/1433 Władysław Jagiełło potwierdzał wcześniejsze przywileje, wprowadzał zasadę Neminem Captivabimus (nikogo nie uwięzimy) szlachcic nie mógł być uwięziony bez wyroku sądowego. CEREKWICKO - NIESZAWSKI
1454 r. Kazimierz Jagielończyk - król nie będzie zwoływał pospolitego ruszenia ani nakładał nowych podatków bez zgody sejmików. PIOTRKOWSKI
1496 r. Jan Olbracht - w ciągu roku tylko 1 chłop może opuścić wieś, zbiegostwo będzie karane, w ten sposób chciał zapobiec traceniu cennej siły roboczej. MIELNICKI
1501 r. brat J.O - przkazywał rzeczywistą władzę w państwie w ręce senatorów, król miał być tylko przewodniczącym senatu. Został obalony przez szlachtę średnią.