Nerwy, zmysły i hormony

NERWY. Łuk odruchowy: receptor- neu.główny- neu.pośredniczący- neu.ruchowy- receptor. Rodzaje neuronów: czuciowe- odbierają bodziec, przekazują impuls do ośrodków nerwowych, ruchowe- impulsy z mózgu i rdzenia k. do mięśni i gruczołów, pośredniczące- w mózgu i rdzniu k., połączenie między neu. czuciowymi i ruchowymi. Budowa neuronu: ciało komórki (jądro, cytoplazma), dendryty, akson, osłonka mielinowa. Powstawanie impulsu nerwowego: Błony neurony w stanie spoczynku są spolaryzowane (brak bodźca). Wynika to z różnego rozmieszczenia jonów Na+ K+ i anionów Cl-. Różnica ładunków + i – to potencjał spoczynkowy (-70mV). Utrzymanie polaryzacji błony możliwe jest dzięki zróżnicowaniu przepuszczalności błony dla jonów Na+ i K+ oraz działaniu w błonie pompy sodowo potasowej. Impuls nerwowy to przesuwająca się wzdłuż neuronu fala depolaryzacji powstająca na skutek zadziałania bodźca progowego (odpowiednio silnego), bodziec ten spowodował zwiększenie przepuszczalności błony neuronu dla jonów Na+, które wnikają do wnętrza kom. i powodują powstanie potencjału czynnościowego (+35mV). Prędkość impulsu: w neuronie z osłonką mielinową- skokowo 100- 125 m/s, bez osłonki- jednostajnie 5- 25 m/s. Synapsy: między zakończeniem aksony a dendrytem sąsiedniego neuronu występuje szczelina synaptyczna, impuls powoduje uwolnienie z pęcherzyków na aksonie neuroprzekaźników (acetyloholina, noradrenalina, dopamina) do szczeliny, docierając do błony dendrytu i inicjują impuls. MÓZG. Układ nerwowy: obwodowy: 31 par nerwów rdzeniowych i czaszkowych. Rdzeń kręgowy: leży w kanale kręgowym, wewnątrz rdzenia jest kanał środkowy wypełniony płynem mózgowo- rdzeniowym, od rdzenia odchodzi 31 par nerwów czaszkowo- rdzeniowych, funkcje: koordynacja łuku odruchowego, przewodzeni impulsów z mózgu do różnych części ciała i w stroną przeciwną. Mózg: zawiera 1012 neuonów, bariera krew- mózg: dzięki specjalnej budowie naczyń włosowatych w mózgu nie wydostaje się z nich nic prócz tlenu i glukozy, gdyby wydostały się aminokwasy mogłyby zakłócić działanie kom. nerwowych. Części mózgu: pień mózgu- kontrola rytmu pracy serca, ciśnienia krwi i wentylacji płuc, podwzgórze- ośrodki termoregulacji, odczuwanie głodu i sytości, kontroluje i reguluje poziom cukrów, aminokwasów i jonów, kontrola emocji, kontroluje wydzielanie hormonów z przysadki, stanowi podstawowe ogniwo łączące układ nerwowy i dokrewny, móżdżek- kontrola ruchów niezależnych od woli mięśni zapewniających zachowanie postawy i utrzymanie równowagi ciała, koordynacja złożonych ruchów zależnych od woli, półkule mózgowe- kora mózgowa: interpretacja i kojarzenie informacji zmysłowych, złożone cechy psychiczne, świadomość, pamięć, mowa. Obszary mózgu: płat czołowy: pole ruchowe- mięśnie zależne od woli, pole odpowiedzialne za osobowość, myśli i inteligencję, pole smakowe, płat skroniowy: ośrodek mowy, pole słuchowe, płat ciemieniowy: pole czuciowe, płat potyliczny: pole wzrokowe , móżdżek. Odruch bezwarunkowy: utrwalona automatyczna reakcja organizmu na bodziec, droga tego odruchu to łuk odruchowy, reakcja ta jest szybka i automatyczna, nie wymaga czekania na sygnały z mózgu. OKO. Oko składa się z: gałki ocznej- osadzonej w oczodole, narządów dodatkowych: powieki, brwi, rzęsy, gruczoły łzowe, mięśnie oka. Budowa gałki ocznej: przód: spojówka- rogówka- źrenicę (otwór którego wielkość kontroluje tęczówka- soczewka (kształt dwuwypukły skupia promienie św. na siatkówce, dzięki przyczepionym wiązadełkom i mięśniom zmienia krzywiznę co powoduję zmianą jej ogniskowej, akomodacja- ostre widzenie z bliska i z daleka), tył: twardówka- naczyniówka- siatkówka. Receptory na siatkówce: pręciki 125mln- zawierają barwnik nodopsynę, znajdują się na obrzeżach siatkówki, odbieranie zmian natężenia światła, spostrzeganie kształtów i ruchu, czopki 6,5mln- zawierają jodopsynę, w środkowej części siatkówki, odbieranie barw i ostrość. Plamka żółta- środek siatkówki, najwięcej czopków, najostrzejsze widzenie.Choroby oczu: krótkowzroczność- promienie św. skupiają się przed siatkówką, soczewki wklęsłe, dalekowzroczność- promienie św. załamują się za siatkówką, daltonizm- nierozróżnianie barwy czerwonej i zielonej, częściej u mężczyzn, zaćma (katarakta)- zmętnienie soczewki, jaskra- wzrost ciśnienia krwi w gałce ocznej, ślepota zmierzchowa. UCHO. Budowa: ucho zewnętrzne: małżowina uszna, kanał słuchowy, ucho środkowe: kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko, strzemiączko) w komorze powietrznej ograniczonej od ucha zew. błoną bębenkową, od ucha wew. okienkiem owalnym, z komory wychodzi trąbka słuchowa do gardła (wyrównanie ciśnień), ucho wewnętrzne: ślimak- wysłany kom. rzęskowymi odbierającymi drgania, błędnik błoniasty- narząd równowagi, składa się z trzech kanałów półkolistych ułożonych w 3 różnych płaszczyznach wypełnionych płynem endolimfą i wysłane rzęskami oraz woreczków zawierających otolity. UKŁAD HORMONALNY: tworzą go gruczoły dokrewne, wytwarzające hormony umożliwiając kontrole i koordynacje funkcji organizmu i utrzymanie homeostazy. Rodzaje hormonów: gruczołowe- wydzielane przez gruczoły, tkankowe- wydzielane przez kom. niektórych narządów np. gastryna w żołądku. Hormony działają tylko na kom. które mają na powierzchni lub w cytoplazmie odpowiednie receptory: hormony białkowe: receptory w błonie kom., hormony sterydowe: receptory wewnątrz kom. ZASADA UJEMNEGO SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO: Podwzgórze kontroluje poziom hormonów. Jeśli jakiegoś hormonu jest za mało wydziela do przysadki liberyny, przysadka wydziela hormon tropowy pobudzający konkretny gruczoł docelowy, ten z kolei produkuje hormon którego jest za mało. Jeśli tego hormony jest za dużo to podwzgórze rejestruje ten fakt i wydziela do przysadki statyny które hamują wydzielanie hormony tropowego, a co za tym idzie hamują wydziela nie hormony którego jest za dużo.