Kultura średniowiecza

Początki uniwersytetów można porównać do naszych prapraprzodków, wędrujących z miejsca na miejsce w poszukiwaniu jedzenia. Byli to koczownicy. Później nauczono się uprawiać rośliny i hodować zwierzęta. Dawni filozofowie nie mieli stałych miejsc nauczania. Oni przenosili się z miejsca na miejsce, aby nauczać młodsze pokolenia. W drugiej połowie XII w. filozofowie zaczęli prowadzić „osadniczy” tryb życia. Powstały wtedy pierwsze uniwersytety, jednak prawdziwy rozkwit nastąpił w XIII w., ponieważ wtedy zaczęto budować mnóstwo uniwersytetów w całej europie. Najbardziej znane uniwersytety w europie mieściły się w Paryżu, Bolonii i Oksfordzie. Najczęściej nauczanymi dziedzinami wiedzy były: sztuki wyzwolone, medycyna, prawo i teologia. Najpierw nauczono sztuk wyzwolonych, następnie dopiero reszty. Pierwszy polski uniwersytet w środkowej europie powstał w Pradze za sprawą Karola IV w XIV w., natomiast pierwszy polski uniwersytet został zbudowany w 1364 r. w Krakowie.
Przyczyną uniwersalizmu w europie była jedna wiara prawie wszystkich narodów na jej terenie. Większość była chrześcijanami, więc mieli te same poglądy i obawy. Kiedyś w latach pogańskich ludzie mogli być w jednych krajach kochani a w innych znienawidzeni. Wszystko to przez różnorodność wiary. Wszyscy chrześcijanie mieli swoich bohaterów uznawanych w całej europie. Ogólnie uniwersalizm polegał na
-identycznych bohaterach i wrogach
-wielkim zwróceniu ku Bogu
-podobnym rozumieniu świata przez ludzi różnych nacji, ale tej samej wiary.
Styl romański swą nazwę zawdzięcza Rzymowi. Średniowieczni architekci w XI i XII w. starali się budować na podobieństwo Rzymu. Tworzyli swe budowle niedaleko starych ośrodków tego miasta. Następnie styl ten rozniósł się po całej europie. W architekturze miał kilka swoich charakterystycznych cech. Przede wszystkim dominował tam łuk półpełny i czerwona cegła. Okna były bardzo małe, z tymże łukiem. Sklepienia były budowane w trzech rodzajach:
- kolebkowe
- krzyżowe
- krzyżowo-żebrowe
Sklepienie krzyżowo-żebrowe zastosowano także w gotyku, ale z jedną różnicą: dobudowywano kolumny, lub filary, aby sklepienia mogły podtrzymywać większy ciężar. W stylu romańskim, aby dach nie zawalał się zmniejszano wielkość okien, przez co ściany były podporą dla dachu. Prezbiteria były najczęściej półkoliste. Najwięcej budowli romańskich stanowią kościoły. Zazwyczaj miały one trzy, lub pięć naw. Nawy boczne były węższe i niższe niż nawa główna. Bardzo często budowano też nawy poprzeczne, przez co kościół widziany z lotu ptaka wyglądał jak krzyż. A przecież krzyż jest świętym symbolem chrześcijańskim. Cechą wspólną dla kościołów gotyckich i romańskich jest orientalność. Ten termin oznacza zwrócenia prezbiteria na wschód. Kolejnym elementem stylu romańskiego jest ubogość ozdób zewnętrznych. Następną charakterystyczną cechą dla romanizmu obecność gotyku jest obecność portali wejściowych. Są to wgłębienia w ścianach przednich średniowiecznych miejscami na ogromne drzwi. Najczęściej budowano po trzy portale wejściowe. Często także budowano niewielkie wieże. Najbardziej znaną budowlą średniowiecznych romańską średniowiecznych Polsce jest rotunda św. Prokopa w Strzelnie
Obyczaje średniowiecznych Europejczyków były bardzo krzywdzące i niesprawiedliwe, zwłaszcza dla najniższych grup społecznych. Za pracę na polach swoich panów musieli dawać pańszczyznę i dawać w kościołowi dziesięcinę. Za wszelkiego rodzaju przestępstwa musieli ponieść konsekwencje. Za najmniejsze przestępstwa płacono kary pieniężne. Za większe przestępstwa stosowano kary przy pręgierzu. Pręgierz to drewniany słup umieszczony na środku rynku. Przywiązywani do słupa byli poddawani karom publicznej chłosty, czy obcinaniu kończyn. Wyższe grupy miały specjalne immunitety, czyli przywileje. Rycerze byli grupą walczącą w imię ojczyzny. Prawdziwy i honorowy rycerz był wierny, męski, honorowy, sprawiedliwy, silny, szlachetny, wierny swej wybrance, wierny swemu władcy.
Mieszkańcy grodów i zamków mieli wesołe życia, głównie za sprawą wszystkich uroczystości odbywających się na zamku. Liczne uczty, przyjęcia, polowania i bardzo uroczyste koronacje stanowiły okazję do zapoznania się z ważnymi ludźmi i wielu radości za sprawą kuglarzy, czy błaznów. Na przyjęciach obowiązywała ścisła zasada manier nazywana etykietą. Przestrzeganiem i udzielaniem rad w stosunku do niej sprawował marszałek dworu. Ważną uroczystością były także pojedynki rycerskie, które stanowiły nie tylko wielką uroczystość, ale także znakomite ćwiczenie dla młodych rycerzy. Poza tym zamożniejsi czytali Biblię grali w kości, warcaby i szachy(od XII w.). Ludność wiejska w wolnym czasie przebywała w karczmach pijąc piwo i słuchając opowieści z dalekich stron. Na bogatych dworach jadano białe pieczywo, mięso, sery i nabiały. W ubogich domach ja dano razowy chleb, ser i mięso (tylko w święta). Bogaci Polacy nosili długie bogato zdobione szaty z licznymi dodatkami, natomiast Ci biedniejsi mieli na sobie lniane ubrania. Ludzie nienawidzili przesądów związanych z czarną magią, przez co wielu ludzi straciło życie, ponieważ zostawali uznawani za magów, lub czarownice. Ludzi cieszyła ich śmierć. Najczęściej palili ich na stosie.
Styl gotycki nazywany często stylem ostrołukowym bardzo różni się od swego młodszego konkurenta z tej samej epoki. Najpierwszy rzut oka widać, że budowle są większe, okazalsze niż romańskie. Olbrzymie okna zakończone łukiem ostrym są możliwe do zbudowania tylko dzięki podparci sklepienia krzyżowo-żebrowe. Na ścianach ciążył mniejszy ciężar, dzięki czemu można było zrobić większe okna. Zaczęto myśleć o możliwości budowania większych obiektów. Jednak z czasem zauważyli, że większe budowle wymagały większej podpory, co sprowadzało ich do punktu wyjścia. Aby uzyskać to musieliby zmniejszyć rozmiary okien, co dałoby pewnego rodzaju mutację romanizmu. Na szczęście architekci wymyślili żeby podtrzymywać te sklepienia także zewnętrznymi łukami, które miały coraz bardziej wymyślne kształty. Co do wnętrza nastąpiło także wiele zmian. Nawy boczne były budowane już na tych samych wysokościach, wysokościach oddzielały je długie kolumnady. Prezbiteria natomiast były nie półkoliste tylko wieloboczne. Bardzo ciekawą budowlą w Polsce w stylu gotyckim jest Zamek w Malborku, chociaż na pierwszy rzut oka wygląda na fortyfikację romańską.
Łacina odgrywała w średniowieczu bardzo ważną rolę, ponieważ w prawie wszystkich krajach ludzie mogli porozumiewać się tym wymarłym językiem. Była elementem składowym uniwersalizmu. Na początku tłumaczono Biblie na łacinę. Najsłynniejszym dziełem z tamtego okresu jest „Pieśń o Rolandzie”. Dużo później zaczęto też używać języka polskiego, co zapoczątkował Mikołaj Rej.
Średniowiecze upłynęło pod znakiem „Pamiętaj o śmierci”. Ludzie myśleli sobie, że nie liczy się to czy jest się w życiu ziemskim w wysokim stanie, czy niskim. Liczyło się życie pozagrobowe, życie wieczne. Kościół stanowił najwyższą władzę. Następnie cesarze próbowali zmniejszyć autorytet kościoła, przez co nastąpił rozłam kościoła chrześcijańskiego na prawosławny i katolicki. W średniowieczu kierował teocentryzm( z łaciny teo i centrum, czyli Bóg i centrum), co charakteryzuje Boga za początek i koniec, wszystko, co jest stworzone. Z powodu kościoła powstał styl romański, w sztuce utworzono pojęcia piety i motywu Deesis. Powstały także nowe modlitwy jak litanie. W muzyce nastąpiła wielka zmiana. Tworzono ją głównie ku chwale Bogu. Najbardziej znany był chorał Gregoriański. Posługiwano się także prymitywnym zapisem nut zwanym neumami. Zaczęto komponować msze, hymny, psalmy, oratoria i motety. Bardzo popularna była także gra na organach. W literaturze polskiej powstało dzieło poetyckie „Bogurodzica”, które uznano za jeden z pierwszych hymnów polskich. Istniała nawet hierarchia, która pokazywała wyższość Boga, następnie długo nic i w końcu człowieka. Duchowni uważali, że dusza ludzka jest nieskazitelnie czysta i nieskłonna do grzechu, natomiast ciało jest grzeszne, przez co uniemożliwiało dostanie się duszy do nieba, z czym związana jest legenda o św. Aleksym. Znane jest też święte naczynie, Graal, do którego św. Jerzy zebrał ściekającą z Chrystusa krew. Aby władca został koronowany musiał mieć na to zgodę Papieża.