Jan Kochanowski

Jan Kochanowski urodził się w 1530 w Sycynie koło Zwolenia. W wieku lat czternastu został zapisany do Akademii Krakowskiej. W 1551 wyjechał za granicę. Najpierw udał się do Królewca, gdzie niewątpliwie zetknął się z myślą reformacyjną. Musiał mieć dobre kontakty z luteranami, skoro książę Albrecht udzieli mu stypendium, a w 1556 opłacił podróż do Włoch. We Włoszech był po raz pierwszy w latach 1552-55. Studiował wówczas w Padwie, zwiedził Rzym i Neapol. Do Padwy zawitał jeszcze w 1556 i 1557. Do kraju powrócił w 1559, przez Marsylię i Paryż. Pomimo podziwu dla Ronsarda pisał początkowo po łacinie. Najwcześniejszym znanym nam wierszem polskim Kochanowskiego jest O śmierci Jana Tarnowskiego...do syna jego Jana Krysztofa (1561). Ok. 1562 ukazuje się w Krakowie poemat Zuzanna, do którego dołączono pieśń Czego chcesz od nas, Panie. Powróciwszy ze studiów padewskich, trafił na dwór Jana Firleja, marszałka wielkiego koronnego, potem był dworzaninem Filipa Padniewskiego, podkanclerzego koronnego, a wreszcie Piotra Myszkowskiego, biskupa i podkanclerzego. Dzięki protekcji Myszkowskiego, któremu zadedykował swój Psałterz, uzyskał probostwo poznańskie, a potem zwoleńskie, choć obowiązków duszpasterskich nie pełnił. W okresie dworskim powstała znaczna część Fraszek i Pieśni, a także poemat Szachy. Dwie księgi Pieśni ukazały się ostatecznie w 1589, już po śmierci poety, zaś zbiór Fraszek w 1584. W 1575 Kochanowski brał udział w elekcji królewskiej, opowiadając się za kandydaturą Habsburga lub moskiewskiego carewicza. W 1575 poeta ożenił się z Dorotą Podlodowską i na stałe osiadł w Czarnolesie.
Zmieniwszy orientację polityczną związał się z otoczeniem Stefana Batorego, a zwłaszcza z kanclerzem Janem Zamoyskim, na którego weselu (12 I 1578) miała swą prapremierę tragedia Kochanowskiego Odprawa posłów greckich, odebrana przez ówczesnych widzów jako zachęta do wojny z Moskwą. W 1579 ukazuje się Psałterz Dawidów w tłumaczeniu Kochanowskiego; nad dziełem tym pracował poeta lat osiem. W końcu lat 70. spadają na Kochanowskiego nieszczęścia: umiera jego brat, ok.1578 niespełna trzyletnia córka Urszula, a wkrótce potem druga córka, Hanna. Śmierć Urszuli była bezpośrednim impulsem do napisania Trenów, opublikowanych w 1580. Po Trenach tworzył już tylko pomniejsze utwory, zajmując się głównie redakcją wcześniejszych dzieł. Zmarł 22 VIII 1584 w Lublinie, a pochowany został w Zwoleniu.