Wykorzystując posiadaną wiedzę i załączone teksty dokonaj oceny zjawiska zwanego sarmatyzmem. [Ernest Bryll "Portret sarmacki" i Jan Chryzostom Pasek "Pamiętniki"(frag.)]

Charakterystycznym dla polskiego baroku było zjawisko sarmatyzmu. Powstał on w połowie XVII wieku w dworkach szlacheckich. Nie wykraczał poza granice Rzeczpospolitej, lecz w owych Rzeczpospolita była ogromnym krajem obejmującym tereny dzisiejszej Ukrainy, Litwy oraz część Łotwy.

Sarmatyzm był kulturą wyłącznie jednego stanu - szlachty - choć wiele tradycji czerpał od innych stanów. Nie była to jednak wymiana jednostronna, chłopi zachwyceni Sarmatami, naśladowali ich. Za język szlachecki został przyjęty język polski. Zaczęła się nim posługiwać również szlachta rosyjska i litewska.

W sarmatyzmie widać było duży nacisk na religijność, jednak ograniczona była ona jedynie do obrzędowości, mało refleksyjna. Występowali również Sarmaci, którzy pozostali przy prawosławiu lub religii protestanckiej. Jednak z czasem katolicy zaczęli ograniczać ich prawa.

Sarmaci uważali, że zostali powołani przez Boga, darowana im była mądrość i przeznaczone im było wykonywanie wyższych zadań. Stąd też brało się ich ciągłe "mędrkowanie", pouczanie innych, co krytykuje Ernest Bryll w swoim wierszu "Portret sarmacki".
"(...) Jak pełna tłuszczów burza ...
I ciągle pod tą chmurą
Stoi ktoś zabiedzony. Uszy unosi w górę
I słucha bogobojnie, co tam burczy, czka, szczeka.
I łeb w ramiona wciska. - Myśląc - jakoś
przeczekać ..."
Został również w tym fragmencie podkreślony bogaty styl życia, jaki wiedli Sarmaci w porównaniu do reszty ludności, "pełna tłuszczów burza" i "ktoś zabiedzony". Świadczy o tym również sposób ubierania się: kontusze, karmazyny oraz przywileje takie jak zasiadanie w stallach, branie udziału w sejmikach, na których każdy szlachcic mógł decydować o przebiegu i decyzji. W pierwszych wersach swojego wiersza E. Bryll ukazuje także trwałość sarmackich zachowań aż po nasze czasy.

Sarmaci byli konserwatywni, nie lubili zmian. Wiedzieli, że ich kultura jest inna niż reszty Europy i byli z tego dumni. Nie otwierali się wobec nowych nurtów napływających zza granicy. Cechowała ich ksenofobia, obawa przed obcymi. Często też zdarzało się, że wieś była zamieszkana wyłącznie przez rodziny szlachecki. Zwana była wtedy zaściankiem. Na ogół mieszkańcy jej zajmowali się wyłącznie sprawami swojej „małej ojczyzny”, w której zazwyczaj rodzina mieszkała od pokoleń. U Sarmatów występowało ogromne poczucie patriotyzmu. Za swój obowiązek uważali walkę z „diabelskim rodem”, jak nazywa w fragmencie swojego pamiętnika Jan Chryzostom Pasek, napotkanego podczas bitwy młodzieńca z krzyżem. Widać tu również sposób, w jaki dorabiali się Sarmaci. Często uczestnicząc w bitwach, ograbiali swoich przeciwników.

Przez założenie przez jezuitów kolegiów, młodzież szlachecka zdobywała wykształcenie. Jezuici przywiązywali dużą wagę do łaciny, retoryki i poezji. Stąd też rozwinęło się u Sarmatów krasomówstwo oraz zwyczaj pisania pamiętników wierszy. Jednym z autorów pamiętników był właśnie J. C. Pasek. W jego zapiskach można zauważyć duży talent literacki. Są największym zbiorem pamiętników pozostałych z tamtych czasów. Jednak większość Sarmatów była grafomanami, nie mając daru ani umiejętności, pisali wiersze, opowiadania, tylko, dlatego, że była taka moda.
Wykształcili oni również rodzaj przekazu ustnego, gawędę. Cechowała się swobodą wypowiedzi i bezpośrednim kontaktem ze słuchaczem.

Sarmatyzm był bardzo długim i znamiennym okresem w dziejach polskich. Przez niektórych Sarmaci nie są uważani za godnych uznania, ja jednak sądzę, że zostawili w kulturze polskiej dużo dobrego, pielęgnowali ojczyste tradycje, język. Być może gdyby nie Sarmaci większość z obyczajów nie przetrwałaby. Jednak w późniejszych czasach, z powodu ingerowania w szkolnictwo, literaturę i życie publiczne; nie przyjmowanie nowych idei, byli w pewnym stopniu przyczyną upadku kulturalnego w późniejszej epoce.