Zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego, przeszczepy, aids, reakcje immunologiczne podczas konfliktu serologicxznego i transfuzji krwi

ODPORNOŚĆ...- wrażliwość organizmuna działanie drobnoustrojów chorobotwórczych i ich jadów. Istnieją dwa zasadnicze rodzaje odporności: odporność wrodzona(nieswoista) i nabyta(swoista). Odporność wrodzona jest cechą uwarunkowaną genetycznie, związaną z budową i funkcjonowaniem organizmu. Odporność nabyta występuje wyłącznie w stosunku do tych bakterii chorobotwórczych lub ich jadów, z którymi organizm się zetknął i na nie zareagował.

Każdy organizm, także człowiek narażony jest na wnikanie ciał obcych np.chorobotwórczych wirusów, bakterii, grzybów i pierwotniaków. Te ciała obce to PATOGENY, czyli czynniki chorobotwórcze. Mogą one dostawac się do wnętrza naszego organizmu przez skórę, drogi oddechowe, pokarmowe, moczopłciowe czy na skutek zranień. Wiele ciał obcych rozprzestrzenia sie po całym ciele i może się rozwijać w większości narządów oraz tkanek. Między innymi z tych względów najważniejsze elementy układu odpornościowego związane są z układem krwionośnym oraz limfatycznym- krążące w ich naczyniach krew i limfa docieraja do każdego zakątka ciała.

Nasz organizm wykorzystuje do obrony różne strategie: KOMÓRKOWĄ oraz HORMONALNĄ. Za odporność komórkową odpowiedzialne są leukocyty obdarzone zdolnością do pochłaniania i wewnątrzkomórkowego trawienia lub usówania ciał obcych. W reakcjach odpornościowych humoralnych organizmu wykorzystuje różne substancje chemiczne- najważniejsze są tu PRZECIWCIAŁA, czyli białka odpornościowe. Przeciwciała sa produkowane i uwalniane przez uczulone limfocyty B w odpowiedzi na pojawienie sie w naszym ciele ANTYGENU. Antygenem może byc białko lub duża cząstka węglodowanowa, obce dla naszego organizmu, wyzwalające odpowiedz immunologiczną.


ZABURZENIA FUNKCJONOWANIA UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO...

Przykładem zaburzonego funkcjonowania układu odpornościowego jest ALERGIA(uczulenie)- będące przejawem nadmiernej reakcji immunologicznej(nadwrażliwości) , szkodliwej dla organizmu. Polega ona na wytwarzaniu przeciwciał w odpowiedzi na często nieszkodliwe substancje zwane ALERGENAMI, które u osób zdrowych, bez nadwrazliwości niw wywołują zadnych reakcji immunologicznych. Alergenami moga byc np. cząstki pokarmu, pyłki roslin, białko jaja kurzego, odchody roztoczy zawarte w kurzu i wiele innych. Wywołują one reakcje alergiczną, np. katar sienny, alergiczna astmę oskrzelową czy wysypke skórna.

Niekiedy układ odpornościowy zawodzi, nie rozpoznając tkanek swego ciała- atakuje własne, zdrowe komórki, co prowadzi do AUTOIMMUNOAGRESJI i chorób autoimmunizacyjnych. Przykładem takich chorób jest reumatoidalne zapalenie stawów(gościec) i anemia złośliwa.


AIDS- WYWOŁYWANY PRZEZ WIRUSA HIV...

Ta nieuleczalna jak dotąd choroba jest plaga naszych czasów. Mimo rozpoznania budowy wirusa i dróg infekowania nie wynaleziono jeszcze skutecznej szczepionki. Wirus HIV należy do grupy tzw. Retrowirusów. Atekuje on głównie limfocyty T- pomocnicze. Jego wiriony(pojedyncze wirusy) mają budowe kulistą i otoczone sa otoczką lipidowa, zaiweraja liczne białka. Wirus HIV stopniowo obezwładnia układ odpornościowy, ponieważ prowadzi do zniszczenia części limfocytów. Cykl życiowy tego patogenu przedstawia sie następująco. Worus atakuje głównie pomocnicze limfocyty T, a także część makrofagów.

Po związaniu się z błoną komórkową otoczka wirusa zlewa się z nią i kapsyd przechodzi do cytoplazmy. Później wirusowy RNA służy jako matryca do syntezy wirusowego DNA. Przemieszcza sie ono do jądra komórkowego i tam włączane jest do DNA gospodarza. Poniewaz komórka gospodarza nie odróżnia obcego DNA od swojego, w którymś momencie napewno zacznie produkować białka wirusowe. Cząstki te doprowadzają z jednej strony do blokowania materiału genetycznego gospodarza, a z drugiej do namnażania elementów składowych wirusa. Te ostatnie łączą się w nowe wiriony, które uwalniaja się i moga atakować kolejne komórki.

Początkowo nasz układ odpornościowy dobrze radzi sobie z intruzem i choroba przebiega bezobjawowo. Jednak walczący układ immunologiczny z biegiem lat słabnie. Musi bowiem “zwalczyc sam siebie”. W pewnym, momencie następuje załamanie układu odpornośiowego- zaczyna brakować komórek pamięci odpowiedzialnych za przechowywanie informacji o wzorcach antygenów, z którymi organizm juz się zetknął, brakuje także limfocytów T pomocniczych. W końcowej, ostrej faziechoroby dochodzi do do licznych infekcji i zakażeń, pojawiją sie tez zmany nowotworowe. Objawami AIDS sa m.in. Miesak Kaposiego(skutej nieusuwania własnych komórek zmienianych nowotworowo), zapalenia płuc i inne powazne infekcje dróg oddechowych.

Tragedia AIDS powodowana jest faktem, że wirus ten przy całej prostocie swojej budowy ulega częstemy mutacjom. Część z nich prowadzi do powstania nieznacznie zmienionych, ale wciąż zjadliwych form wirusa. Tempo powstawania nowych form wirusa HIV wciąż przewyższa mozliwości laboratoriów analitycznych i farmaceutycznych(stosowanie leki i szczepionki dość szybko przestaja działa).

Doskonałym sposobem zapobiegania licznym chorobom zakaźnym są szczepienia ochronne. Zabiebi te polegają na podawaniu o sobom zdrowym odpowiednich preparatów, zawierających osłabione lub martwe patogeny lub ich spreparowane toksyny. Dzięki temu uodpornienie organizmu nastepuje bez konieczności zmagania sie z chorobą.


PRZESZCZEPY...

Nasz układ odpornościowy potrafi tak samo rozpoznac obce białka w przetaczanej krwi(problem transfuzji), jak i białka występujące w przeszczepianych narządach lub syntetyczne substancje tworzące urządzenia. Lekarze transplantolodzy moga niekiedy wykorzystywac do przeszczepów tkanki tego samego człowieka, np. Przy oparzeniach skóry. Przeszczepy między dwiemy róznymi osobami albo przeszczepy odzwierzęce grożą odpowiedzią immunologiczną prowadząca do odrzucenia przeszczepu. Aby tego uniknąć. Najpierw wykonuje się testy zgodności tkankowej.
Postępy transplantologii pozwalaja dzisiaj przeszczepiać nawet tak skomplikowane narządy jak serce, płuca, nerki czy watroba. Duże nadzieje wiąże się też z przeszczepianiem narządów pobranych ze zwierząt zmienionych genetycznie w taki sposób, aby zminiejszyć ryzyko odrzucenia przeszczepu.


REAKCJE IMMUNOLOGICZNE PODCZAS KONFLIKTU SEROLOGICZNEGO I TRANSFUZJI KRWI...

W wypadku transfuzji różnych grup krwi może więc dojść do niebezpiecznego zlepiania sie erytrocytów- aglutynacji. W szczególnej sytuacji znajdują sie osoby z grupą krwi AB, poniewaz w ich krwi nie ma ani przeciwciał anty- A ani anty- B. Teoretycznie można przetoczyć im każda krew(stąd okreslenie-uniwersalny biorca). Z kolei krew grupy 0 teoretycznie nie wywołuje aglutynacji w żadnej grupie krwi(stąd okreslenie- uniwersalny dawca). W rzeczywistości zasada uniwersalnego dawcy oraz biorcy jest mocno ograniczona i podczas transfuzji pożądana jest pelna zgodność grup krwi.

Nazwa CZYNNIK Rh wzięła się stąd, że po raz pierwszy cechę te wykazano u małpy- rezus. Dodatni odczyn, czyli Rh(+) wykazuje krew około 85% przedstawicieli rasy białej. Pozostałe osoby nie mają takich białek i ich krew wykazuje ujemny odczyn Rh(-). Po transfuzji krwi Rh(+) limfocyty osoby z krwia Rh(-) zaczynaja produkować przeciwciała anty-Rh. Znajomośc czynnika Rh jest szczególnie ważna dla każdej kobiety planującej ciążę. Jeśli osoba ta ma Rh(-), a jej dziecko odziedziczy po ojcu geny warunkujące odczyn krwi Rh(+), to może dojść do konfliktu serologicznego. Pojawia się on, gdy naprzykład na skutek stanu zapalnego wywołanego infekcją wirusową niewielka ilość krwi płodu przedostaje się do krwioobiegu matki. Limfocyty matki produkuja wówczas przeciwciała anty-Rh, które przenikaja przez łożysko i prowadza do uszkodzeń rozwijającego sie płodu. Poziom przeciwciał anty-Rh podnosi się szczególnie szybko już po pierwszym porodzie i utrzymuje na wysokim poziomie jeszcze kilka lat później. Dlatego często tuż przed porodem ciężarnej podaje się gotowe przeciwciała. Zwykle “oszukany” układ odpornościowy nie produkuje własnych przeciwciał, a pozio sztucznych szybko sie obniża.

Jednakże każda ciąża w sytuacji ryzyka konfliktu serologicznego wymaga szczególnego traktowania ze strony lekarzy!!!!!