Gospodarka rachunkowości

Rachunkowość rozumiemy jako system ciągłego i systematycznego gromadzenia informacji ekonomiczno – finansowych oraz przetwarzania ich w postaci prezentacji zestawień liczbowych z wykorzystaniem specyficznych metod, form, rozwiązań organizacyjnych i technicznych

Rachunkowość dzielimy na:
• Rachunkowość finansową, która dostarcza rzetelnych informacji retrospektywnych, pozwalających na ocenę i rozliczenie każdej jednostki wewnętrznej firmy oraz na zabezpieczenie potrzeb informacyjnych otoczenia;
• Rachunkowość zarządczą, która występuje jako dostawca informacji niezbędnych do dalszego działania jednostki, czyli informacji zorientowanych prospektywnie (tj. przyszłych), dotyczących podejmowania decyzji, planowania ekonomicznego i kontroli realizacji planów.

Funkcje rachunkowości:
 Informacyjna, która polega na tworzeniu określonych informacji i przekazywaniu ich kierownictwu jednostki gospodarczej w celu wykorzystania w zarządzaniu, jako podstawa podejmowania decyzji i oceny działalności;
 Kontrolna, która realizowana jest za pomocą określonych środków i reguł postępowania, np. obowiązek dokumentowania każdej operacji gospodarczej nie tylko po jej dokonaniu, ale również w trakcie (realizowana jest za pomocą inwentaryzacji);
 Sprawozdawczo – analityczna, która polega na sporządzaniu zestawień liczbowych (sprawozdań) przekazywanych urzędom, izbom skarbowym, jednostkom nadrzędnym, urzędom statystyki państwowej, publikowanym przez spółki kapitałowe na potrzeby akcjonariuszy i udziałowców, informacje księgowe;
 Dowodowa, która polega na prowadzeniu rachunkowości i archiwowaniu jej urządzeń w sposób umożliwiający przedstawienie dokumentów księgowych, ksiąg rachunkowych, sprawozdań finansowych na żądanie sądów, organów ścigania, urzędów kontroli.

Cechy rachunkowości:
 Wszystkie procesy i operacje gospodarcze są wyrażane w mierniku pieniężnym (miernikami naturalnymi posługuje się rachunkowość tylko do realizacji celów cząstkowych np. w kalkulacji);
 Zapisy księgowe dokonuje się wyłącznie na podstawie dokumentów źródłowych, które stwierdzają wystąpienie operacji gospodarczych. Niedozwolone jest dokonywanie zapisów nieudokumentowanych. Dokument źródłowy to oryginał rachunków;
 Do bieżących zapisów księgowych stasuje się specyficzne urządzenia księgowe nazywane kontami. Sposób dokonywania na nich zapisów jest objęty normami;
 Powiązanie kont i ich korespondencję wyznacza obowiązujący w przedsiębiorstwie zakładowy plan kont (obieg dokumentów w danej firmie);
 Obowiązuje nakaz podwójnego zapisu, który polega na ty, że księguje się przynajmniej na dwóch kontach:
- obowiązkowo po dwóch stronach kont;
- tę samą kwotę.
 Ciągłość ewidencji księgowej; w tym celu stosujemy metodę od bilansu do bilansu;
 Prowadzić kontrolę wewnętrzną poprzez systematyczną inwentaryzację.

Do ewidencji księgowej stosuje się specjalne urządzenie zwane kontem. Odzwierciedla ono stan i zmiany określonego składnika aktywów, pasywów oraz wyniku (koszty, przychody, straty i zyski nadzwyczajne). Każde konto ma:
- nazwę;
- może posiadać symbol, najczęściej cyfrowy;
- zapisy na koncie dokonuje się w mierniku pieniężnym.

Budowa konta łączy się z jego podziałem na dwie przeciwstawne strony:
1. lewą stroną, która nazywa się stroną „Winien” (Wn), względnie po łacinie stroną „Debet” (Dt);
2. prawa strona konta nazywa się stroną „Ma”, p łacinie: „Credit”, (Ct).
Otwarcie konta następuje w momencie zaksięgowania stanu początkowego z bilansu otwarcia. Stan ten nazywamy saldem początkowym i w zależności od charakteru konta może wystąpić po stronie Winien lub Ma. Założenie konta polega na wpisaniu jego nazwy oraz symbolu, jaki został mu nadany w planie kont.

Konta aktywno – pasywne

Mogą występować zarówno w aktywach, jak i w pasywach bilansu, w zależności od charakteru salda. Saldo początkowe może mieć po stronie Wn (należności) lub po stronie Ma (zobowiązania)

Wn Ma
(Sp.) Saldo początkowe Saldo początkowe
debetowe (kredytowe) (Sp.)
(+)Obroty debetowe (-)obroty kredytowe
zwiększajace (aktywne) zmniejszające (aktywne)
(-)Obroty debetowe (+)Obroty kredytowe
zmniejszajace(pasywne) zwiększające (pasywne)
Obroty debetowe łącznie z Sp. Obroty kredytowe łącznie z Sp.
(Sk)Saldo końcowe kredytowe Saldo końcowe debetowe (Sk)
Obroty konta = = obroty konta

Ustalanie sald końcowych konta aktywno – pasywnego wymaga odrębnej analizy każdej operacji zapisanej na koncie.

Bilans majątkowy jest dwustronnym zestawieniem wartości środków gospodarczych (aktywów) oraz źródeł ich pochodzenia (pasywów), sporządzonym na określony dzień i w określonej formie.

Prawidłowo sporządzony bilans powinien zawierać:
 dokładne oznaczenie podmiotu, dla którego jest sporządzony;
 oznaczenie momentu bilansowego – czyli daty, na którą bilans jest sporządzony;
 wyszczególnienie nazw i wartości poszczególnych grup aktywów i pasywów (wszystkie składniki aktywów i pasywów muszą być wyrażone w walucie polskiej). Aktywa zestawia się wg rosnącej płynności, a pasywa wg rosnącej wymagalności spłaty;
 sumy pośrednie grup aktywów i pasywów oraz sumy ogólne pasywów i aktywów;
 podpisy osób odpowiedzialnych za gospodarkę finansową jednostki;
 datę sporządzenia bilansu.

Zasady bilansowe:
 zasada równowagi bilansowej wyrażająca się równością sum bilansu, a wynikająca z tego, że w bilansie te same składniki majątkowe ujęte są z dwóch punktów widzenia: rodzaju środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia, tak, że:
∑aktywów = ∑pasywów
 MAJĄTEK (trwały + obrotowy) = KAPITAŁ (własny + obcy)
 Zasada ciągłości bilansowej, wg której bilans zamykający jeden rok obrotowy jest jednocześnie bilansem otwierającym rok następny.

Ciągłość bilansowa może być:
 Formalna – gdy zachowany jest ten sam układ i sposób grupowania składników, tak aby kolejne bilanse były porównywalne;
 Merytoryczna – polegająca na stosowaniu tych samych zasad wyceny składników. Zmiana zasad wyceny wymaga uwidocznienia wpływu tych zmian na wartość poszczególnych składników i może nastąpić od pierwszego dnia nowego roku obrotowego, a nie w ciągu roku.