Organizowanie się Polaków w okresie zaborów po Kongresie Wiedeńskim

Polacy zawsze kojarzeni byli z patriotyzmem. Prawdopodobnie, spowodowane to było faktem, iż Polska w bardzo długim czasie była krajem faktycznie nie istniejącym – znajdowała się pod zaborami.

Kiedy przywrócono RP wolność w roku 1807, po bohaterskich walkach, Napoleon został pokonany, tym samym sprzymierzeńcy Napoleona ponieść musieli konsekwencje. Polska znowu znalazła się pod zaborami.

Powstania na terenie kraju sprowadziły na ludność represje ze strony rządów zaborców. W związku z tym, Polacy zaczęli się organizować w celu przeciwstawienia się zaborcom.

Ogólnie rzecz biorąc, rebeliantów podzielić można na obozy znajdujące się w kraju, oraz te na emigracji. Najznamienitszym z tych drugich był bez wątpienia Adam Mickiewicz, poeta, pisał „ku pokrzepieniu serc”. Przebywał w Paryżu, Konwie, Odessie, Petersburgu.

Polaków działających na terenie Polski łączyły różne stowarzyszenia.
Jednym z najsłynniejszych z nich, były stowarzyszenia Filomatów i Filaretów.

Stowarzyszenie Filomatów było towarzystwem działającym w okolicach Wilna, jak stworzone przez Filomatów towarzystwo Filaretów.
Filareci to stowarzyszenie powstałe 1.10.1817 r. z inicjatywy studentów Uniwersytetu Wileńskiego, takich jak Adam Mickiewicz, J. Czeczot, F. Malewski, O. Pietraszkiewicz, Tomasz Zana, J. Jeżowski - prezydent Towarzystwa. Początkowo stowarzyszenie to zajmowało się rozwojem intelektualnym członków. Na spotkaniach przedstawiano i omawiano własne utwory, jak i poznane lektury.

Od roku 1818 stowarzyszenie rozpoczęło działanie na cele społeczne, a rok później zainteresowało się szerzeniem myśli patriotycznej i politycznej wśród młodzieży, która w odpowiednim momencie byłaby w stanie stanąć do walki o niepodległość. Towarzystwo zakładało małą liczbę członków, aby dochować tajności jego istnienia. Z upływem czasu działalność stowarzyszenia rozszerzała się coraz bardziej i za ich sprawą zawiązane zostały towarzystwa takie jak Promieniści, Filadelfiści, itd. Towarzystwo zostało zlikwidowane w roku 1823 wskutek masowych aresztowań wojsk carskich.

W roku 1820 na Uniwersytecie Wileńskim podobnie jak powyższe towarzystwa, utworzony został związek Promienistych kryjących się pod nazwą Towarzystwa Przyjaciół Pożytecznej Zabawy. Założył je Tomasz Zan 6-ego. Początkowo miało ono na celu propagowanie haseł moralizatorskich, lecz szybko zajęła się głoszeniem haseł patriotycznych, zatem zostało ono rozwiązane jeszcze w maju tego samego roku.

Tak przedstawiało się podziemie polskie podczas zaborów, które nie zajmowało się bezpośrednią walką. Jak widać, nie bez powodu Polaków kojarzy się z patriotyzmem.