Bohaterowie romantyczni

Bohater romantyczny:
- Przeżywa romantyczną miłość
- Jest skłócony z samym sobą
- Wyrasta ponad otoczenie, stąd jego samotność w działaniu, ogromne poczucie swej misji
- Poświęca szczęście osobiste dla dobra ojczyzny – żarliwy patriota
- Bohater prawdziwie tragiczny

Konrad Wallenrod to pierwszy przykład bohatera romantycznego, ma wszystkie cechy takiego bohatera, a ponadto ma cechę dodatkową, która wyróżnia – walenrodyzm (nazwa utworzona od nazwiska bohatera)
Walenrodyzm – jest to postawa bohatera, który pod pozorem wiernej służby knuje okrutną zemstę na znienawidzonym wrogu. Ta zdradliwa metoda walki wywołuje u niego głęboki konflikt wewnętrzny. Bohater tego typu poświęca szczęście osobiste dla dobra ojczyzny.
Inne cechy bohatera romantycznego w kreowaniu Konrada Wallenroda:
- kocha żonę Aldonę, która w przebraniu pustelnicy prowadzi z nim tajne rozmowy, jednak tę miłość poświęca dla walki z wrogiem ojczyzny
- jako człowiekowi honoru, trudno mu wejść na drogę podstępu i zdrady (konflikt wewnętrzny)
- podejmuje się walki z Krzyżakami, zdobywając podstępem ich zaufanie i wtapia się do Zakonu – odtąd zostaje sam ze swoją ogromną misją, ogromną odpowiedzialnością, na duchu podtrzymuje go jedynie Halban – Wajdelota nakłania go do ostatecznej rozgrywki z wrogiem
- ten żarliwy patriotyzm Wallenroda pozwala mu powalić Zakon w gruzach
- jest postacią tragiczną, bo tragiczne było jego życie: od porwania w dzieciństwie, poprzez młodość spędzoną wśród wrogów, miłość poświęconą by ratować ojczyznę, aż po samobójczą śmierć. Czyn ten to wynik świadomości klęski własnego życia. Ciężar zdrady nie pozwala mu już normalnie żyć.

„Kordian”
Tytułowy bohater Słowackiego jest również przykładem bohatera romantycznego
- mając 15 lat kocha się romantycznie, nieszczęśliwie w Laurze
- ponadto brak mu celu i sensu w życiu, żyje w świecie marzeń – stąd samobójcze myśli
- Akt II to wędrówka Kordiana po Europie, a jej zakończeniem jest monolog na Mont Blanc – Kordian doznaje poczucia siły i potęgi, odnajduje cel i sens żyje, którymi staje się idea walki o wolność narodu, rzuca hasło „Polska Winkelridem narodów”, a sam staje się działaniem patriotycznym, w jego idei widoczne są hasła rewolucyjne (obalenie tronów czy burzenie narodów)
- ponosi klęskę (nie zabił cara z wielu przyczyn – wybujała wyobraźnia go paraliżuje, wyczerpany psychicznie po walce ze spiskowcami). Jego klęska może być odczytana jako aluzja do przegranej walki powstańczej.
- W szpitalu dla wariatów (zamknięty na rozkaz cara) przeżywa ostateczne rozczarowane, tracąc wiarę w sens swego poświęcenia. Uświadamia mu to Doktor (Mefistofeles):
„A cóż wiesz, że nie jesteś jak ci obłąkani?
Ty chciałeś zabić widma, poświęcić się za nic”
Kordian jako bohater romantyczny jest postacią syntetyczną, reprezentantem szlacheckich rewolucjonistów, którzy chcieli działać samotnie, nie chcieli trafić do ludu świadomie odsuwali lud od działania

„Pan Tadeusz”
Ksiądz Robak, czyli Jacek Soplica jest to główna, choć nie tytułowa, postać utworu.
Jacek Soplica jest nowym typem bohatera romantycznego
Konrad Wallenrod  Kordian, Konrad  Jacek Soplica
(walenrodyzm) (mesjanizm, prometeizm) (realizm)

Podobnie jak wcześniejsi:
- przeżywa romantyczną, nieszczęśliwą miłość do Ewy
- jest postacią dynamiczną (podobnie jak Konrad czy Kordian – zmieniają się z jakichś pobudek swoje powołanie). Z zawadiadzkiego szlachcica o nieokiełznanym temperamencie przemienia się w bojownika bez reszty oddanego służbie dla ojczyzny.
Jacek Soplica „zmienia się” w Księdza Robaka z zupełnie nowymi cechami bohatera – patrioty:
- brakuje mu indywidualizmu i prometeizmu Konrada czy Kordiana różni się od samotnie działającego wbrew wyznawanym zasadom Wallenroda
- działa i walczy w zespoleniu z narodem, prowadzi swą walkę z pokorą, bez rozgłosu, pod mnisim kapturem, patriotyzm swój łączy z demokratyzmem (realizm w postępowaniu)

Romantyczne są w tym bohaterze nadal takie cechy jak:
- bogactwo przygód
- różnorodność przeżyć
- rozległa skala uczuć