Obraz utraconej ojczyzny we fragmencie Epilogu "Pana Tadeusza"

Co z tego obrazu odnajdujesz w całym poemacie Adama Mickiewicza?

Fragment Epilogu "Pana Tadeusza":
(...)Chciałem pominąć, ptak małego lotu,
Pominąć strefy ulewy i grzmotu
I szykać tylko cienia i pogody, Wieki dzieciństwa, domowe zagrody... (...)

Dziś dla nas, w świecie nieproszonych gości,
W całej przeszłości i w całej przyszłości
Jedna już tylko jest kraina taka,
W której jest trochę szczęścia dla Polaka,
Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie
Święty i czysty, jak pierwsze kochanie,
Niezaburzony błędów przypomnieniem,
Niepodkopany nadziei złudzeniem,
Ani zmieniony wypadków strumieniem.
Gdziem rzadko płakał, a nigdy nie zgrzytał,
Te kraje radbym myślami powitał (...)

Ten kraj szczęśliwy, ubogi i ciasny!
Jak świat jest boży, tak on był nasz własny!
Jakże tam wszystko do nas należało,
Jak pomnim wszystko, co nas otaczało:
Od lipy, która koroną wspaniałą
Całej wsi dzieciom użyczała cienia,
Aż do każdego strumienia, kamienia,
Jak każdy kątek ziemi był znajomy
Aż po granicę, po sąsiadów domy!

I tylko krajów tych obywatele
Jedni zostali wierni przyjaciele,
Jedni dotychczas sprzymierzeńcy pewni!
Bo któż tam mieszkał? - Matka, bracia, krewni,
Sąsiedzi dobrzy. Kogo z nich ubyło,
Jakże tam o nim często się mówiło,
Ile pamiatek, jaka żałość długa,
Tam, gdzi do pana przywiążańszy sługa,
Niż w innych krajach małzonka do męża,
Gdzie żołnierz dłużej żałuje orężą,
Niż tu syn ojca; po psie płaczą szczerze
I dłużej, niż tu lud po bohaterze. (...)
[1834]

Wypracowanie

„Pan Tadeusz” powstawał podczas pobytu Adama Mickiewicza na emigracji w Paryżu. Praca nad utworem była autora swoistą ucieczką od świata „nieproszonych gości”. Poeta, marzący o powrocie do ojczyzny, zmęczony losem emigranta-tułacza, napisał poemat dodający otuchy polskim emigrantom, w tym i jemu samemu. Autor stworzył dzieło przenoszące nas w utęskniony, a przez to i wyidealizowany, „Kraj lat dziecinnych”.

W epilogu do poematu Adam Mickiewicz przedstawia Polskę jako arkadię, kraj, który „(...)zawsze zostanie święty i czysty jak pierwsze kochanie”. Ojczyzna trwa we wspomnieniach poety jako miejsce przyjazne, pełne bliskich mu ludzi, pamiątek i miłych przeżyć. Na tym skrawku ziemi wszystko: przyroda, ziemia, przestrzeń a nawet niebo, jest dobrze znane i oswojone. Poeta, czujący się źle na obczyźnie, idealizuje ojczyznę i przeciwstawia go innym państwom, bo „(...)jedna już tylko jest kraina taka, w której jest trochę szczęścia dla Polaka”.

Idealizacji Polski w „Panu Tadeuszu” Adam Mickiewicz dokonuje nie tylko w epilogu, lecz w całym poemacie. Autor w arkadyjski sposób przedstawia Soplicowo, które, aż chciałoby się odwiedzić. Przyroda tego miejsca i jego krajobrazy są opisane tak malowniczo i bogato, iż wydaje się ono być rajem na ziemi. Sam dworek Sędziego zaś, pełen jest przedmiotów, które ukazują nam patriotyzm jego mieszkańców. Na ścianach wiszą portrety bohaterów narodowych, zegar wybija rytm hymnu narodowego- te przedmioty wskazują nam, iż właściciele dworu w Soplicowie są szanują i są przywiązani do tradycji narodowych.

Świat lat dziecięcych autora to oczywiście nie tylko Soplicowo i jego przyroda, ale również ludzie w nim żyjący. Owi mieszkańcy tworzą wspólnotę- są ze sobą spokrewnieni, przyjaźnią się lub po prostu znają. Ich świat także został przez poetę wyidealizowany, choć w mniejszym stopniu. Sopliczanie nie są idealni i wolni od wad. Zdarzają się wśród nich kłótnie i zatargi, jak np. spór pomiędzy Asesorem a Rejentem o to, który z chartów schwytał na polowaniu zająca. Jednakże w obliczu zagrożenia ze strony Rosjan osobiste konflikty odchodzą w zapomnienie i mieszkańcy jednoczą się w walce z wrogiem. Wady i przewinienia bohaterów zostają odkupione w patriotycznej walce.

Ważnym elementem „Pana Tadeusza” jest jego wątek historyczny. Autor umieszcza na kartach powieści zarówno te szczęśliwe, jak te smutne i dramatyczne zdarzenia. Przypomnieniem historii jest koncert Jankiela, który podczas swej improwizacji muzycznej na cymbałach wspomina Konstytucję 3 Maja oraz niechlubne czasy Targowicy i rzeź Pragi. Na koniec wybija dźwięki Mazurka Dąbrowskiego, który rozbudza w jego słuchaczach patriotyzm i refleksję na przyszłością Polski. Wątek historyczny został ukazany również, gdy Tadeusz oglądał obrazy w domu sędziego. Dzieła te przywołują smutne i szczęśliwe wydarzenia z przyszłości, m.in. rzeź Pragi i powstanie kościuszkowskie. Po chwili zapatrzenia się Tadeusza na obrazy wspomniany zegar wybija hymn narodowy-„Mazurek Dąbrowskiego”, którego optymistyczne dźwięki dają nadzieję na lepszą przyszłość Polski.

Jest jednak kilka faktów historycznych, jak np. klęska Napoleona, które autor przemilcza. Takie działanie ma również na celu idealizację Polski. Fakt ten, umieszczony na kartach powieści, mógłby zmienić pozytywne odczucie czytelnika co do przyszłości ojczyzny, która, jak wynika z końca powieści, maluje się szczęśliwie.

Oddalony od ojczyzny Adam Mickiewicz wypełniał karty „Pana Tadeusza”, pisząc o kraju ojczystym, dobrze mu znanym i kochanym. Nic więc dziwnego, iż temu utęsknionemu miejscu nadał poeta cechy arkadii. Idealizacji Polski dokonał autor na wielu płaszczyznach. Ludzie, przyroda, historia - wszystko co rodzime utkwiło w pamięci autora jako piękne i dobre. A. Mickiewicz gloryfikował to, za czym tęsknił, czyli swojskość.