Bóg - świat - człowiek.

Daniela Naborowskiego
można śmiało nazwać poetą, który łączy barokową formę wiersza z istotną, poważną tematyką. Naborowski w swej poezji szuka najlepszej formy, która mogła by wyrazić jego przemyślenia. Ukazuje nie rozpacz nie trwogę istnienia, lecz pogodzenie się z wyrokami Boga.

KONEPCJA ŚWIATA
Refleksję o świecie zawarł Naborowski w utworze pt.,,Marność,,
Uważa on, iż świat doczesny jest marnością, lecz mimo tego nie należy z niego rezygnować. Wystarczy jedynie pamiętać o wieczności, żyć uczciwie i pobożnie, by ustrzec się przed niepokojami i nie lękać się śmierci. Świat szybko przemija, dlatego to, co ziemskie nie ma większego znaczenia, jedyną prawdą, która nigdy nie przeminie jest marność:,,Marna marność słynie,,. Poeta podkreśla, że należy jednak korzystać z życia, dostrzegać jego uroki:

,,Miłujmy i żartujmy
Żartujmy i miłujmy,,

KONCEPCJA CZŁOWIEKA
W twórczości Naborowskiego wiele jest mowy o człowieku. Ukazuje on człowieka, który potrafi godzić wartości ziemskie z wiecznymi. Zachęca, zatem do ziemskich uciech, radości, ale wszystko to ma się odbywać w granicach rozsądku i pobożności. Człowiek w zupełności zdaje sobie sprawę, iż jest istotą śmiertelną i ta myśl napawa go lękiem, sprawiając, że boi się Boga. Człowiek jest istotą kruchą, a jego życie krótkotrwałe i ulotne:

,, Godzina za godziną niepojętnie chodzi
Był dzień, byłeś ty sam, potomek się rodzi.. ,,

Jedyną wartością, która nie przemija i jest godna uwagi człowieka to cnota. Cnota daje wszystko: szczęście, satysfakcję z życia. Temu, który nie miał cnoty dobra materialne nie dadzą nic po śmierci. Kto żyje w cnocie i zdobył dzięki niej sławę, osiągnął wiele, kto zaś umiera bez tych wartości, staje się nicością, bo nie pozostawił nic po sobie.

,,Sama cnota i sława, która z cnoty płynie,
Nade wszystko ta wiecznie trwa i wiecznie słynie

Naborowski ukazuje, że tak naprawdę człowiek ma pełnię władzy jedynie w świecie sztuki, kultury, gdzie rządzić może słowami, a nie rzeczami.
Człowiek zawsze winien pamiętać o wieczności życia duchowego, oraz o nieśmiertelności uczucia miłości. Miłość bowiem nie jest ziemskiego pochodzenia, ale boskiego-nadaje zatem sens egzystencji.
Równowaga ducha, świadomość własnej niedoskonałości i wiara w Boga-to powinny być podstawy istnienia człowieczego.

KONCEPCJA BOGA
Bóg jawi się jako potężny stwórca, któremu człowiek winien się podporządkować i którego powinien się bać: ,, Nad wszystko bać się Boga ,,. Bóg doskonale stworzył świat za co człowiek jest mu wdzięczny. Stwórca nie jest jednak bliski człowiekowi, gdyż przygląda się jedynie jego poczynaniom.


Mikołaj Sęp Szarzyński
Poeta ten tworzył w szczytowym momencie rozwoju polskiego renesansu, lecz jego talent został późno odkryty i doceniony. Jego poezja nie ma nic wspólnego z humanistycznym obrazem harmonijnego świata.

KONCEPCJA CZŁOWIEKA
Szarzyński ukazuje dwoistość istoty ludzkiej (ciało i dusza). Ciało w pogoni za pokusami dąży do upadku i grzechu, a dusza dąży do Boga. Człowiek jest rozdarty miedzy tymi dwiema racjami i miota się miedzy nimi:

"(...) z żywiołów utworzone ciało (...)
Zawodzi duszę, której wszystko mało".

W sonecie "O nietrwałej miłości rzeczy świata tego" Szarzyński podkreśla, że człowiek zwiedziony pokusami ciała zwraca się ku rzeczom i wartościom doczesnym, nietrwałym: grzech, pokusie, bogactwo, władze, rozkosz i piękno, dlatego jest skazany na wieczne niespełnienie. Jedyna rzeczą, ku której powinien się zwrócić człowiek to Bóg. Poeta ukazuje tragizm rozdwojonego człowieka, który jest zbyt słabym, aby wytrwać i zbyt podatnym, aby przeciwstawić się pokusom ciała, prowadzącym go do upadku. Człowiek nie może zrozumieć sensu swojego istnienia; zawieszony miedzy Bogiem i Szatanem czuje się niepełny i niepotrzebny, nie pojmuje i nie dostrzega Boga. To wszystko jednak nie zwalnia człowieka z heroicznego dążenia i poszukiwania Stwórcy. W sonecie IV "O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" Szarzyński w formie poetyckiego paradoksu ukazuje tragiczną sytuację człowieka.

"Pokój szczęśliwość. Ale bojowanie
Byt nasz podniebny."

Jednostka dąży do pokoju i miłości, którą jest Bóg, ale jej ciało pożąda do nietrwałych dóbr życia doczesnego. Utwór jest wyrazem duchowych rozterek osoby religijnej, która nie może pogodzić sprzecznych potrzeb rządzących jej życiem:

,,Cóż będę czyli w tak straszliwym boju
Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?"

Pyta dramatycznie poeta i odpowiedź znajduje w miłości, wierności Bogu. Człowiek wodzony na pokuszenie, niepewny, pełen lęków nie powinien ustawać w walce ze swoimi zgubnymi namiętnościami, powierzając się opiece Stwórcy.
Człowiek z sonetów Sępa jest przede wszystkim samotny, przeżywa wieczne rozterki, heroicznie walczy ze światem i z samym sobą. Zniknęło renesansowe pogodzenie ze światem i zrozumienie dla jego przeciwieństw, prawa natury, a pozostała samotna walka.

KONCEPCJA BOGA
Obraz Boga, który ukazuje Sęp w sonetach jest daleki od wizji wyrozumiałego ojca. Zamiast Niego widzimy surowego i wymagającego Sędziego, który tylko czyha na moment, w którym powinien się noga człowiekowi i przegra on walkę ze,,srogim ciemności hetmanem,, - diabłem.. Pomimo całego swojego pesymizmu Sęp wyraża w sonetach przekonanie, iż każdy powinien dążyć do Boga i nie poddawać się w walce z własnym ciałem, ufając w Bożą sprawiedliwość i dobroć.

KONCEPCJA ŚWIATA
Opisując świat, Sęp posługuje się symbolami ciemności, grzechu, słodyczy, która jednocześnie jest trucizną i ruchu, oznaczającego zmienność. Poeta podkreśla, że nie ma na świecie rzeczy trwałych, że cały świat i każda istota podlega prawu przemijalności. W ludzkim świecie ważna jest uczucie, jakim jest miłość:
,, I nie miłować ciężko i miłować nędzna pociecha,,