Bakterie

1. Cechy organizmów należących do Monera:

- ich ciało zbudowane jest z jednej komórki

- nie mają wyodrębnionego jądra komórkowego

- mają ścianę komórkową, ale o innym składzie komórkowy, niż u roślin (brak celulozy)

- nie mają mitochondriów, siateczki wewnątrzplazmatycznej, plastydów

- cytoplazma jest gęsta i nie wykonuje ruchów

2. Budowa komórki bakterii

- substancje zapachowe

- rzęska

- nukleoid

- rybosomy

- błona cytoplazmatyczna

- ściana komórkowa

3. Bakterie - jednokomórkowe drobnoustroje wielkości 0,1 do kilku mikrometrów. Występują w biosferze naszej planety: w glebie, w wodach słonych i słodkich, w powietrzu. Wolno żyjąc, zaliczane do prokariota, tzn. organizmów bezjądrowych. Brakuje im jądra, które zastępuje nukleoid. Kształt: kuliste, cylindryczne, spiralne.

Gramm dodatni - barwi się na niebiesko, grube.

Gramm ujemny - barwi się na czerwono, cienkie.

CZYNNOŚCI ŻYCIOWE BAKTERII

1. Odżywianie

a) heterotrofy (cudzożywne)

- saprofity

- pasożyty

- symbionty

b) autotrofy (samożywne)

- fotoautotrofy

- chemoautotrofy

Pasożyty - org. odżywiają się materią organiczną żywych organizmów

Symbionty - to org. korzystające ze zw. pokarmowych innych, dają w zamian wytworzone przez siebie zw. organiczne, np. rośliny motylkowe, bakterie brodawkowe.

Fotoautotrofy - wytwarzają zw. pokarmowe w wyniku procesu fotosyntezy

CO2 + H2O + energia chemiczna

2. Ze względu na oddychanie

a) tlenowce - aeroby

oddychanie przy udziale tlenu atmosferycznego

b) beztlenowce - anaeroby

nie pobierają do oddychania tlenu atmosferycznego, energię konieczną do życia uzyskują na drodze skomplikowanych przemian zw. org. (np. fermentacja)

Wyróżniamy fermentację: masłowa, mlekowa, alkoholowa, octowa.

3. Rozmnażanie

a) bezpłciowe - przez podział komórki na drodze amitycznej

b) płciowe - połączenie się dwóch komórek bakterii i wymiana między nimi odcinku kwasu DNA. W wyniku tego procesu nie powstają inne nowe osobniki, lecz te same osobniki posiadają zmienione informacje genetyczne.



ZNACZENIE BAKTERII

1. W przyrodzie

- tworzenie i użyźnianie gleby - procesy rakotwórcze

2. Bakterie Symbiotyczne

Symbioza - współżycie dwóch organizmów oparte na obustronnej korzyści.

a) współżycie bakterii brodawkowych = korzeniowych, z rodzaju Rhizobium, z korzeniami roślin motylkowych

b) współżycie organizmów zwierzęcych z bakteriami. Bakterie zasiedlają przewód pokarmowy, pomagając w tworzeniu głównie celulozy. Witaminy B i K wytwarzają bakterie.

3. W gospodarce człowieka

- powodują rozkład i gnicie materii organicznej martwej

- włączają w obieg materii niektóre pierwiastki - C, S, P, N.

- spulchniają glebę

- są wykorzystywane w przemyśle mleczarskim

- do otrzymywania kiszonek

4. Negatywne znaczenie bakterii

- wywołują choroby człowieka, zwierząt i roślin

- powodują gnicie produktów spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego

- powodują niszczenie materiałów przemysłowych

- uwalniają azot od atmosfery

ROŚLINY: plamistość liści, rak bakteryjny.

ZWIERZĘTA: gruźlica.

CZŁOWIEK: gruźlica, kiła, dur brzuszny, dżuma, cholera, gronkowce, bakteryjne zapalenie płuc, kaklusz, bakteryjne zapalenie opon mózgowych, brucelozy, szkarlatyna.

5. Walka z chorobami bakteryjnymi

- dezynfekcja - niszczenie środkami chemicznymi lub fizycznymi drobnoustrojów chorobotwórczych i ich form przetrwalnikowych.

- dezynsekcja - niszczenie środkami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi owadów, a także innych stawonogów szkodliwych ze względów sanitarnych.

- deratyzacja - zwalczanie szkodliwych gryzoni (szczurów, myszy) w pomieszczeniach środkami mechanicznymi (pułapki), chemicznymi (trucizny) i in.

- szczepionka - przygotowana z drobnoustrojów wyizolowanych z organizmu otrzymującego tę szczepionkę; stosuje się ją w celach leczniczych

- surowice - pochodzące od immunizowanych dawców (ludzi i zwierząt), zawierające przeciwciała skierowane przeciwko określonym antygenom; zastosowanie: diagnostyczne, terapeutyczne i zapobiegawcze.