Problem kołtuństwa w „Moralności Pani Dulskiej”:

Dulszczyzna (filisterstwo, kołtuństwo):
-termin od nazwiska tytułowej bohaterki;
-określa zespół cech i zachowań charakteryzujących się przede wszystkim obłudą moralną (głupota, pruderia, chciwość skąpstwo, apodyktyczność), moralnością na pokaz (dbałość o pozory zewnętrzne), hipokryzją, powierzchownością religijną, bezwzględnością w relacjach z ludźmi ( szczególnie tych stojących niżej w hierarchii społecznej), brakiem szacunku ( respekt ulskiej budzi tylko opinia publiczna).
"Moralność pani Dulskiej" tragifarsą kołtuńską:
- Problem pojawia się już w tytule: „Moralność Pani Dulskiej. Tragifarsa kołtuńska.”, sugeruje on, że poprzez przedstawienie wybranej postaci będzie poruszona szersza kwestia, będzie przedstawiona pewna określona grupa ludzi, których łączy podobny stosunek do życia. Podtytuł wskazuje, że główna bohaterka jest przedstawicielką kołtunerii (mieszczaństwa), a historia zostanie nam opowiedziana w sposób tragikomiczny (poważne problemy zostają przedstawione w sposób humorystyczny). Uzasadnieniem tytułu jest treść utworu, która przedstawia nam typowe kołtuny, a więc ludzi obłudnych, zakłamanych, zacofanych, intelektualnie ograniczonych, pełnych sprzeczności, żyjących według schematów, małostkowych. Określenie to, oznacza kogoś będącego personifikacją negatywnych cech drobnomieszczaństwa. Właśnie takim tępym kołtunem w tekście Zapolskiej, nosicielem wszystkich wymienionych wyżej cech, jest przede wszystkim sama główna bohaterka - pani Dulska. Jej nadrzędnym celem jest zbudowanie i utrzymanie pozytywnego obrazu swej rodziny w oczach innych ludzi, sąsiadów, całego miasta. Podporządkowuje temu wszystkie swoje działania i wysiłki, w imię tego zadania nie przestrzega nawet elementarnych zasad moralnych. W gruncie rzeczy nie jest ważne to co naprawdę dzieje się w jej domu, liczy się przede wszystkim opinia innych.
-Dramat Zapolskiej obnaża obłudę moralną i mentalność mieszczańską. Życie Dulskich jest farsą w tym sensie, że toczy się poprzez nieustanne kontrasty głoszonych zasad i cnót oraz codziennej życiowej praktyki, która tym zasadom przeczy.
-Filozofia Dulskiej sprowadza się do tezy, że dla ludzi, na zewnątrz, trzeba się prezentować jak najkorzystniej. Jej życiem rządzi gra pozorów (inne czyny i słowa dla obcych, inne dla swoich): „na to mamy cztery ściany i sufit, aby brudy swoje prać w domu i aby nikt o nich nie wiedział”.
-Osobowość tej kobiety zdominowała wszystkich domowników. Dawno stracił autorytet mąż, Felicjan, który całkowicie poddał się tyranii żony. Zadawalają go wydzielane przez nią grosze na kawę i cygara.
Zapolska zestawiła córki Dulskiej na zasadzie kontrastu: wrażliwa Mela, zagubiona, chorowita i bezradna oraz Hesia, wierne odbicie matki. Dulska dba o wychowanie dzieci. Posyła córki na pensję, łoży na ich lekcje muzyki i tańca (stereotypowe wykształcenie ówczesnej panny), jednocześnie jednak wpaja im zasady swojej moralności i uczciwości (każe się Hesi kurczyć w tramwaju, aby zapłacić zań ulgowy bilet).
-Zbyszko to młody człowiek obdarzony inteligencją i krytycyzmem, wyostrzonym prawdopodobnie przez kawiarniane kontakty ze środowiskiem cyganerii artystycznej. Nie ukrywa swej wrogości wobec wszystkiego co prezentuje matka. Jednak jego bunt jest krótkotrwały, okazuje się za słaby na walkę z kołtuństwem.
-Dulska ma dużo złotych myśli-to pewien typ człowieka ograniczonego: „Skromność skarb dziewczęcia”, „zabezpieczony byt to podstawa”, „kobieta powinna przejść przez życie spokojnie”, „w porządnej kamiennicy wypadki się nie zdarzają”, „żaden mężczyzna nie jest wart, aby przez niego iść na potępienie wieczne”.
Jednak w zakończeniu tryumfuje zakłamanie Dulskiej - Zapolska ośmieszyła zakłamaną moralność, ale podkreśliła jednocześnie jej ponurą trwałość. Postawa Dulskiej budzi sprzeciw, ale dzięki takiemu właśnie postępowaniu jest ona w stanie zapewnić byt rodzinie.