Trawienie składników odżywczych w przewodzie pokarmowym

Układ pokarmowy składa się z: przewodu pokarmowego i gruczołów dodatkowych.
Przewód pokarmowy składa się z: jama ustna, gardło, przełyk, żołądek, dwunastnica, jelito cienkie, jelito ślepe, jelito grube (okrężnica), odbyt.
Gruczoły dodatkowe: ślinianki (przyuszne, podjęzykowe, podżuchwowe), wątroba, trzustka.
Trawienie wielocukru (skrobi)
Trawienie skrobi rozpoczyna się w jamie ustnej. Działa tam enzym- amylaza ślinowa, która trawi skrobię, przez co powstaje maltoza i dekstryny. (w jamie ustnej powinno być pH około 7). W żołądku niskiego pH hamuje proces trawienia. Kolejnym odcinkiem trawienia skrobi jest dwunastnica. Działa tam enzym-amylaza trzustkowa. Ostatnim odcinkiem jest jelito cienkie, gdzie enzym maltaza rozkłada maltozę do glukozy, która jest następnie wchłaniana do naczyń krwionośnych kosmków jelitowych. Stamtąd wędruje żyłą wrotną do wątroby i dalej w układzie krwionośnym jest rozprowadzana po całym ciele. W wątrobie nadwyżka glukozy zamieniana jest na glikogen. Dalsze nadwyżki zamieniane są na tłuszcze zapasowe. Połączenia w cukrach to wiązania glikozydowe.
Trawienie białek
Białka są trawione przy udziale proteaz (enzymów proteolitycznych). Rozkładają one wiązania peptydowe między aminokwasami. Białka w jamie ustnej nie są trawione. Trawienie zaczyna się dopiero w żołądku, gdzie komórki gruczołowe wydzielają nieczynny enzym- pepsynogen. W obecności kwasu solnego (przyczyna niskiego pH żołądka) pepsynogen przekształca się w postać czynną- pepsynę (która rozkłada białka na krótsze łańcuchy polipeptydowe). W jelicie cienkim działają trypsyna i chymotrypsyna (wydzielane są przez trzustkę i do dwunastnicy dostają się w postaci nieczynnej- trypsyno genu i chymotrypsynogenu. W dwunastnicy, w zasadowym pH, enzym o nazwie enter kinaza przekształca trypsyno gen w trypsynę, ta zaś aktywuje chymotrypsynogen w chymotrypsynę). Trypsyna i chymotrypsyna rozkładają cząsteczki polipeptydów do dipeptydów i tripeptydów. Dipeptydy i tripeptydy są rozkładane przez peptydazy jelitowe do aminokwasów (są one wchłaniane do krwi i żyłą wrotną dostają się do wątroby). Stamtąd większość aminokwasów wędruje z krwią do komórek ciała. W wątrobie nadwyżka aminokwasów pozbawiana jest reszt aminowych. Powstają: toksyczny amoniak oraz ketokwasy. Amoniak przetwarzany jest przez komórki wątroby w mniej toksyczny mocznik, który z krwią odtransportowany zostaje do nerek. Natomiast ketokwasy mogą zostać wykorzystane do syntezy cukrów i niektórych innych aminokwasów, zużyte na cele energetyczne, bądź przekształcone w tłuszcze zapasowe.
Trawienie tłuszczów
W jamie ustnej i żołądku lipidy nie są trawione. Za rozkład lipidów odpowiedzialna jest w jelicie cienkim lipaza trzustkowa. Jest to podstawowy enzym lipolityczny , ponieważ działanie lipazy żołądkowej jest mało efektywne. Obie lipazy rozkładają wiązania chemiczne między glicerolem a kwasami tłuszczowymi. Lipaza trzustkowa działa głównie w dwunastnicy i jest białkiem rozpuszczalnym w wodzie. Tłuszcze zaś są nierozpuszczalne w wodzie. To powoduje, że lipaza może rozkładać jedynie cząsteczki znajdujące się na powierzchni bryłek tłuszczu. Zwiększenie tempa trawienia wymaga znacznego rozdrobnienia (zemulgowania) tłuszczu. Za proces ten odpowiadają sole żółciowe produkowane przez wątrobę. Podczas trawienia lipidów nie wszystkie cząsteczki tłuszczów obojętnych ulegają rozkładowi. W jelicie cienkim powstaje więc mieszanina glicerolu, kwasów tłuszczowych i mniej lub bardziej złożonych tłuszczów. Wraz z solami żółciowymi tworzą one charakterystyczne kompleksy zwane micelami. Dzięki temu łatwo przenikają do komórek nabłonkowych kosmków jelita cienkiego. Tam następuje resynteza tłuszczów obojętnych. Ich cząsteczki zostają ściśle otoczone białkami i jako tak zwane chylomikrony wydzielane są do naczyń limfatycznych. Transportowane naczyniami limfatycznymi kompleksy białkowo-lipidowe (lipoproteidy) mogą dostawać się później do naczyń krwionośnych i być dalej rozprowadzane.
Inne:
LAKTOZA jest rozkładana przez LAKTAZĘ do GLUKOZY + GALAKTOZY
SACHAROZA jest rozkładana przez SACHARAZĘ do GLUKOZY + FRUKTOZY
PODPUSZCZKA to enzym z klasy hydrolaz, który wytwarzany jest w żołądku małych zwierząt i niemowląt i powoduje ścinanie się mleka