Grzyby - Fungi Mycota - budowa i charakterystyka

Budowa komórkowa grzybów
-ściana komórkowa
-lizosomy (duża zawartość enzymów)
-błona komórkowa
-mitochondrium
-jądro
-cytoplazma
Komórki grzybów są zebrane w strzępki (Hyphe) jedno- lub wielokomórkowe.
Skład chemiczny grzybów
>do 5% białek (niskocząsteczkowe, stanowią je głównie enzymy – zymaza, maltaza, inwertaza, lipaza, proteazy)
>5% węglowodanów (złożone) – w ścianach mannan i glukany (alfa 1,3 – i alfa 1,6 beta glukan)
>witaminy A, B1, B2, D (najczęściej spotykane)
>mikroelementy Se, Zn, Cu, Mg
>antybiotyki (penicilina)
Występowanie grzybów
Grzyby mają małe wymagania pokarmowe i niewielkie zapotrzebowanie na tlen. Dzięki ogromnej ilości enzymów w swoich komórkach z łatwością rozkładają różne związki organiczne (cukry, białka, tłuszcze). W przebiegu procesów życiowych wydzielają 10x więcej CO2 niż cała ludzkość na ziemi. Charakteryzują się też różnymi formami rozmnażania. Mogą rozmnażać się płciowo jak i bezpłciowo. W niekorzystnych warunkach tworzą formy przetrwalne w postaci zarodników. Wszystkie grzyby zbudowane są ze strzępek. Splot strzępek tworzy grzybnię. Grzyby są cudzożywne.
Grzyby stanowią grupę bardzo niejednorodną. Podstawą podziału systematycznego są cechy anatomiczne i sposób rozmnażania.
Rozmnażanie płciowe grzybów
a.)gromada ZYGOMYCOTA (sprzężniaki)
- strzępki jednokomórkowe
- występuje zygospora(zygomycotes), która jako jedyna komórka jest diploidalna. Tam zachodzi proces mejozy.
b.)gromada ASCOMYCOTA (workowce)
- prowadzą do śmierci ludzi, bardzo niebezpieczne
- ale również bardzo cenne w żywieniu
- proces mejozy zachodzi przy pomocy worków(gametangiogamia*)
- np. drożdże – najczęściej rozmnażają się przez pączkowanie, ale również poprzez worki; używane w pieczeniu; zawierają glukan, mannan oraz bardzo cenne aminokwasy egzogenne (w tym dużo metioniny)
-gatunki z rodzaju Penicillium (pędzlaki) oraz Aspergillus (kropidlaki) bardzo szybko zasiedlają naszą żywność, rozmnażają się bezpłciowo.
c.)gromada BASIDIOMYCOTA (podstawczaki)
- proces mejozy zachodzi na podstawkach i tam tworzą się haploidalne zarodniki.
- grzyby niedoskonałe, bo nie wykryto u nich rozmnażania płciowego
- Podstawczaki (grzyby kapeluszowe) – rozmnażanie na podstawkach
Fungi imperfecti = Deuteromycota = Grzyby niedoskonałe
Na powietrzu:
-Altenaria
-Botrytis
-Cladosporium
W domu:
-Trichoderma
-Fusarium
-Candida ( grzyb drożdżopodobny - rozmnażanie przez pączkowanie; gnieździ się w pierwszym(jama ustna) i ostatnim(kał) odcinku układu pokarmowego; występuje w układzie rozrodczym żeńskim w małych ilościach, zwiększa się podczas owulacji)
Surowce roślinne i zwierzęce oraz wytworzone z nich produkty spożywcze są bardzo dobrym siedliskiem do rozwoju grzybów.
Choroby wywołane przez grzyby strzępkowe:
1.)Grzybice (mykozy)
a.)Powierzchowne (skóra, włosy, paznokcie)
– Trichophyton
- Microsporum
- Epidermophyton
b.)Układowe (narządy, tkanki)
– Candida albicans (przedostaje się przez przewód pokarmowy ale atakuje wszystkie układy);
- Cryptococcus neoformans (rozwija się w tkance mózgowej)
- Penicillium sp., Aspergillus sp. – bardzo często są alergenami (rozwijają się w układzie oddechowym i prowadzą do grzybicy płuc); najczęstszy powód śmierci osób chorych na AIDS
Rodzaj grzybic i grzybów strzępkowych
a.)Antropofilne – Epidermophyton, Trichophyton rubrum, Candida albicans [DEUTEROMYCOTA]
b.)Geofilne – Sporotrichum sp., Microsporum gypseum [DEUTEROMYCOTA]
c.)Zoofilne – Microsporum canis, Trichophyton [DEUTEROMYCOTA]
Grzybice
- Do rozwoju grzybicy dochodzi u osób z zaburzeniami funkcji układu odpornościowego(zaburzenia odpowiedzi komórkowej)
- Neutropenia, dysfunkcje limfocytów T i B, obniżenie poziomu przeciwciał IgG i Iga
2.)Mykotoksykozy – oddziaływanie toksyn grzybów w produktach spożywczych, prowadzi do:
- zaburzenia funkcji nerek i wątroby
- zaburzenia cyklu komórkowego (podziałów komórkowych)
- zaburzenia wchłaniania
- stymulacji rozwoju nowotworu
Mykotoksyny w surowcach roślinnych i zwierzęcych:
a.)Aflatoksyna
b.)Patulina – często w gniazdach jabłek
c.)Ochratoksyna – w ziarnach zbóż
d.)Zearalenon – na kukurydzy
1.)Alergie
Do rozwoju alergii na grzyby strzępkowe dochodzi u osób:
- o zmienionym genotypie
- o podwyższonym poziomie przeciwciał IgE w surowicy
- z zaburzeniami funkcji limfocytów Th2 i produkcji cytokin
Grzyby alergogenne:
a.)Cladosporium herbarum
b.)Alternaria alternata, Alternaria sp. (poza domem)
c.)Penicillium sp., Aspergillus sp. (w zamkniętych pomieszczeniach)
d.)Candida sp.
e.)Trichophyton sp.
Zarodniki grzybów tworzą największą część cząstek biologicznych zawieszonych w powietrzu atmosferycznym w każdej ze stref klimatycznych.
Wartości progowe zarodników grzybów w 1m3 powietrza dla osób z alergią:
3000 zarodników Cladosporium herbarum
100 zarodników Alternaria alternata
Diagnostyka laboratoryjna grzybów strzępkowych:
- Preparat mikroskopowy(bezpośredni)
- Hodowle na podłożach agarowych (sztucznych)
- Testy biochemiczne (API – Biomerieux)
- Opis morfologiczny grzybni (klucze do oznaczania grzybów)
- PCR
- Mykogram (dla grzybów drożdżoidalnych) – skuteczność leków
- Chromatografia cieczowa lub gazowa (do badania Mykotoksyn)
- Metody immunometryczne