Dwie postawy wobec życia w „IV cz. Dziadów” Adama Mickiewicza.

W „IIcz. Dziadów” następuję chaotyczny koniec. Guślarz nie potrafi zapanować nad ostatnim widmem. Milczące widmo podąża za pasterką. Wszyscy się rozchodzą. Następuję rozbicie struktury rytuału.
W „IV cz. Dziadów” Pojawia się widmo. Istnieję sugestia, że pustelnik jest widmem z poprzedniej części. Pustelnik zjawia się u księdza unickiego w dzień zaduszny w jego mieszkaniu. Ksiądz jest wdowcem i posiada dwoje dzieci łudząco podobne do tych, które były duchami lekkimi. Pustelnik pojawia się wieczorem gdy ksiądz wraz z dziećmi odmawia różaniec za zmarłych. Nie można określić kim jest pustelnik ma na sobie łachmany. W tej części „Dziadów” podobnie jak w poprzedniej części występują nauki moralne , które nie były zgodn e z nauką Kościoła. To pouczenie występuję w formułce. „IVcz. Dziadów” to kameralny dramat. Bardzo ograniczona liczba bohaterów. Występuję zasada trzech jedności. W utworze wypowiedzi księdza są równie istotne ponieważ ukazuję Gustawa w innym świetle. Daje nam do myślenia. Styczność dwóch postaw filozofii życia. Gustaw reprezentuję postawę poety, który kreuję i wyolbrzymia swoje cierpienie podobnie jak Werter. Jednak jego wypowiedzi natrafiają na argumenty księdza. Gustaw chcę przekonać księdza do swojego wizerunku ale nie daję się zwieść.
Gustaw chcę zatrzeć granicę między życiem a sztuką. Cierpi na acedię. Wskazuję książki jako źródło swego zachowania. Aluzja do próby samobójczej Wertera. Gustaw czerpię z literatury a nie z księgi życia jaką jest ewangelia. Uważa, że książki wypaczyły mu obraz kobiety i miłości. Kochał swoje wyobrażenie o kobiecie a nie samą kobietę. Pod wpływem lektur wyidealizował sobie kobietę i zaczął poszukiwać kobiety idealnej. Ksiądz chcę mu pomóc, pocieszyć duchowo. Nie podejrzewa, że Gustaw syci się swoim cierpieniem.
Postawa księdza to głęboka wiara chrześcijańska. Uświadamia mu jakim pięknym darem jest życie. Sugeruję Gustawowi, że powołaniem człowieka jest życie dla bliźnich.
Gustaw reprezentuję postawę narcystyczną i niechrześcijańską. Epicka poezja zapalała Gustawa do działania, do walki np. „Oda do młodości” A.Mickiewicza Gustaw obwinia kobietę za swoje niepowodzenia. Jednak później przyznaję, że jego przeżycia są nieważne. Przyznaję, że oszalał i jest melomanem.