Dramat młodego pokolenia w świetle utworów K. K. Baczyńskiego.

(WSTĘP- MŁODE POKOLENIE)
Młodych poetów podziemia, urodzonych około roku 1920 określa się Mianem "Kolumbów", tworzyli oni w czasie wojny i okupacji, i najczęściej ginęli w czasie powstania warszawskiego. Są oni poetami czynu - udowadniali w życiu prawdę głoszonych przez siebie słów. Jest to pokolenie, które dorastało do śmierci, które u progu dojrzałego życia zostało skazane na tragiczną, bo bez nadziei ocalenia życia, walkę. Wojna określa ich młodość, odbiera im dojrzałość i przynosi śmierć.

(WSTĘP- PRZEDSTAWIENIE BACZYŃSKIEGO)
Jednym z poetów żyjących w tamtym czasie jest Krzysztof Kamil Baczyński.
Urodził się on w wolnej, powojennej Polsce w Warszawie w 1921 roku. Tuż przed wybuchem wojny, bo w 1939 zdążył zdać maturę. Pomimo, że należał do pierwszej wolnej generacji nie dane mu było spokojne i szczęśliwe życie.Rodzicece Krzysztofa Kamila Baczyńskiego widzieli w nim przyszłego poetę, kogoś wielkiego, jego ojciec, który był powstańcem, miął nadzieję, że jego syn nie będzie musiał nigdy walczyć. Tak się nie stało - młodzieniec wybrał czynną postawę, gdyż miał poczucie patriotycznego obowiązku.

(WSTĘP/ROZWINIĘCIE- POEZJA BACZYŃSKIEGO)
Liryka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego daje świadectwa katastrofy historii. Historia ujawnia wciąż ponawiane zło, krzywdę i niesprawiedliwość.W swoich wierszach poeta przedstawia losy swojego pokolenia, uczucia i emocje jakie kierowały nim i jego rówieśnikami, opisuje co czuli kiedy ich własna młodość, życie które przecież dopiero co zaczęli waliło się razem z murami upadającej ojczyzny.

(ROZWINIĘCIE- ,,ELEGIA O...(CHŁOPCU POLSKIM)")
Przykładem takiego wiersza może być „elegia o... (chłopcu polskim)”. Uświadamia on nam, że wojna odebrała ludziom marzenia, nie pozwoliła ich zrealizować, zmusiła do patrzenia na krew i śmierć, na świat pełen zniszczeń i przemocy. Zmusiła ona do walki i okrucieństwa, które przerosło możliwości młodego pokolenia. Wiersz jest utrzymany w nastroju smutku i melancholii. Adresatem wiersza jest poległy syn, do którego zwraca się zrozpaczona matka, ubolewając nad jego losem. Młody człowiek został brutalnie pozbawiony pięknych słów i marzeń,
musiał on stać się uczestnikiem tragicznych wojennych wydarzeń. Ciągłe zwroty „syneczku” uświadamiają nam, że z tym wszystkim styczność miała nie tylko młodzież, ale także małe dzieci, a ostatnie zdanie „Czy to była kula synku, czy to serce pękło?” określa ogrom cierpienia które znosić musiała polska młodzież i dzieci, a które przekraczało granice ludzkiej wytrzymałości.

(ROZWINIĘCIE- "Z GŁOWĄ NA KARABINIE")
Następnym utworem Baczyńskiego jest wiersz "Z głową na karabinie".Czas teraźniejszy wiersza naznaczony jest piętnem apokalipsy; przeciwstawiony mu zostaje arkadyjski czas przeszłości, młodości i dzieciństwa pełnego szczęścia, nadziei na życie szczęśliwe i wolne. Zderzenie tych dwóch perspektyw czasowych pogłębia katastroficzny sens utworu . W wizyjnym krajobrazie nocy, pośród groźnych tajemniczych głosów zniszczenia, dokonuje się dramat historii i człowieczeństwa: ''Nocą słyszę, jak coraz bliżej drżąc i grając krąg się zaciska''

(ROZWINIĘCIE- "POKOLENIE")
W wierszu "Pokolenie" Baczyński przemawia w imieniu wszystkich młodych ludzi, których najpiękniejsze lata przypadły na "czas wielkiej próby". Wojna i okupacja dokonały ogromnych spustoszeń w psychice człowieka, podważyły obowiązujące normy moralne. Młodemu człowiekowi, który wciąż wspomina straszliwe tortury brata (wykłuto mu oczy i łamano kości) i jego zamordowanie, obce będzie uczucie litości. Młode pokolenie, doświadczając okrucieństw wojny, przestało wierzyć w miłosierdzie, miłość i sumienie. Zastraszeni o los własnego "ja", żyją jak tryglodyci z zamierzchłej epoki w swoich jaskiniach. Poeta z goryczą stwierdza, że serca ludzkie pozamieniały się w twarde głazy... Jedyną alternatywą jaką widzi Baczyński dla swego pokolenia jast zachowanie patriotycznej postawy i heroizmu, pozwalającego porównać się do bohaterów z kart "Iliady".

(ROZWINIĘCIE- "Z LASU")
Wiersz pt. "Z lasu" jest fragmentem dyskusji poety z samym sobą. Jest on niepewny słuszności obranej drogi. Myśl przewodnia utworu wyraża się w przekonaniu, że walka, w której uczestniczą młodzi chłopcy-żołnierze, jest rzeczą nie mającą większego znaczenia dla przyszłości, że oni giną nie pozostawiając po sobie śladów, skazani na zapomnienie:
"Las nocą rośnie. Otchłań otwiera
usta ogromne, chłonie i ssie (...)
Przeszli, przepadli; dym tylko dusi
i krzyk wysoki we mgle, we mgle."
Są to motywy powracające w utworach Baczyńskiego, które określane są mianem katastrofizmu generacyjnego

(ROZWINIĘCIE- "MAZOWSZE")
Wiersz "Mazowsze" jest przykładem poezji patriotycznej. Wyrażone są w nim motywy związane z historią walk o niepodległość. Jest to skrót dziejów 1830-1944. Pejzaż mazowiecki w dobie rozbiorów był symbolem przetrwania, umacniał ducha niezależności i swobody.Utwór nawiązuje do znaczących wydarzeń w historii Polski. Są one bezustanną walką o prawo do suwerennego bytu.Zanjduje się tam również fragment współczesny Baczyńskiemu::
"A potem kraju runęło niebo.
Tłumy obdarte z serca i ciała,
i dymił ogniem każdy kęs chleba,
i śmierć się stała."
Ostatni fragment ma wymowę katastroficzną, jak wiele innych wierszy Baczyńskiego. Do nadziei wkrada się niewiara i zwątpienie co do, dalszych losów. Baczyński wskazuje, że ostatnie wydarzenia są częścią powtarzającego się cyklu historii i także te najświeższe "przysypie piasek

("ROZWINIĘCIE- "BIAŁA MAGIA"
W wierszu pod tyłem „Biała Magia” miłość to jak gdyby odskocznia od okrutnej, pełnej nienawiści rzeczywistości wojennej. Adresatką tego erotyka jest żona Baczyńskiego - Barbara. Jej obecność i bliskość wymazywała z pamięci poety myśli o toczących się na zewnątrz walkach, które niosły ze sobą cierpienie, zło i śmierć. Ciało kobiety jest symbolem harmonii, doskonałości i szczodrości natury:
„przyjmuje w siebie gwiazdy
i biały pył miesiąca.
Przez ciała drżący pryzmat
w muzyce białych iskier
łasice się prześlizgną
jak snu puszyste listki.”
Kobieta symbolizuje matkę ziemię i życie.

(ROZWINIĘCIE/ZAKOŃCZENIE-"MISERERE", TWÓRCZOŚĆ POETY)
Kolejny jego wiersz to „Miserere”. Zawiera on wizję apokalipsy spełnionej. To utwór o katastrofie. Zostają zniszczone nie tylko dobra materialne, ale następuje zagłada wartości wyznaczonych przez kulturę. Zostaje zaburzona harmonia, jaka powinna łączyć człowieka i naturę.
Krzysztof Kamil Baczyński określał swoją epokę mianem „mroczny czas”. Jego bohaterem był „poeta, żołnierz - czasu kurz”, rozerwany wewnętrznie między walką a tworzeniem. Poecie przyszło pisać w „czasie nieludzkim”. Ukazywał swoje pokolenie, uczucia ludzi zmuszonych do zabijania. Pragnął, aby zapamiętano Kolumbów, którzy zostali zmuszeni do pisania w ukryciu, do publikowania swoich utworów w podziemnych wydawnictwach. Baczyński ukazał przyszłym pokoleniom okrucieństwa wojny, pisał o przeżyciach ludzi walczących na ulicach, opisywał potworne obrazy z walk, w których sam uczestniczył, pisał o ogromnych tragediach i dramatach ludzkich, których jedyną przyczyną była wojna.

(ZAKOŃCZENIE- PODSUMOWANIE TWÓRCZOŚCI)
Poezja Baczyńskiego wyraża spełnioną katastrofę. Była to poezja pokolenia, które jako pierwsze od wieków urodziło się w wolnej Polsce i żyć miało w radości i szczęściu. Zamiast tego spotkało wojnę, okupację, walkę, śmierć. Ta ostatnia jest według Baczyńskiego pozbawiona heroicznej i bohaterskiej aureoli. Jest ona tragiczna w swej wymowie przez to, że brak wiary w jej sens. Historia jest zaś ciągiem następujących po sobie takich katastrof i nic nie jest w stanie zmienić jej biegu. U Baczyńskiego dominuje przeświadczenie o nieodwracalności wyroków losu, o daremności wysiłków, przeczucie i obawy katastroficzne, wobec zagrożenia całego sensu historii, a jako równowaga dla tych postaw widzenie piękna świata i przyrody.


POMOCE NAUKOWE:
- J. Kwiatkowski, "Literatura Dwudziestolecia", Warszawa 1990
- L. Eustachiewicz, "Dwudziestolecie 1919-1939", Warszawa 1990
-E. Balcerzan, "Poezja polska w latach 1939-1965".