Demokracja

DEMOKRACJA – władza ludu; forma ustroju państwa, w którym uznaje się wolę większości obywateli jako źródło władzy i przyznaje się wszystkim obywatelom swobody i prawda polityczne zapewniające im udział w opracowaniu władzy. Realizacja demokratycznych zasad ma charakter: – bezpośredni – kiedy podejmowane decyzje zapadają bezpośrednio przez obywateli, np. referendum (obywatele decydują np. o tym czy wejdziemy do unii europejskiej) plebiscyt (np. dotyczący ziemi czy będzie należeć do państwa np. po I wojnie światowej); – pośredni – kiedy decyzje są podejmowane przez wybranych przez nas przedstawicieli w wyborach powszechnych (realizacja tych zasad jest realizowana w parlamencie). Formy demokracji: a) ATEŃSKA – najstarsza, nie była pełna ♠ kobiety nie miały prawa głosu, ♠ sankcjonowało niewolnictwo, ♠ urzędy obsadzone drogą losowania, były to mankamenty; b) SZLACHECKA – nie była pełną demokracją, prawa zastrzeżone były dla szlachty i tylko ona miała wpływ na decyzje na sejmikach, chłopi nie mieli praw politycznych, sankcjonowało poddaństwo chłopów i ograniczała prawa, bo pan był jednocześnie sędzią chłopa; c) BURŻUAZYJNA – forma ustroju państwowego na skutek zwycięstwa rewolucji burżuazyjnych w Europie –Holandia XVI w. –Anglia XVII(rządy Cromwella) –Francja XVIII w. Rozwinięta jej forma w Europie Zach. I USA ma miejsce w II połowie XIX w i XX w a obecna forma jest jej rozwinięciem. Rewolucje o burżuazyjnym charakterze w innych częściach Europy miały miejsce podczas wiosny ludów – likwidacja systemu feudalnego. Zasady demokracji burżuazyjnej: ♪ suwerenność ludu (władza należy do narodu i naród wyłania władzę), ♪ prawa obywatelskie (wolność i równość głównie), ♪ wprowadzenie konstytucji do ustroju społeczno-politycznego państwa jako ustawę o nadrzędnym charakterze, ♪ moneskiuszowski podział władzy: ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza. Cechy demokracji burżuazyjnej: ☻ rozwój systemu reprezentacji, ☻ powstanie i rozwój partii politycznych, ☻ konstytucyjne zagwarantowanie praw obywatelskich, ☻ rozwój prawa państwowego i jego kodyfikacja (zebranie, opracowanie i wydanie); d) LUDOWA – ukształtowała się w Europie Środkowej i Wschodniej po II wojnie światowej ♦ była formą dyktatury proletariatu mającej być formą przejściową do demokracji socjalistycznej, która miała stworzyć bezklasowe społeczeństwo, ♦ nie istniał tu pluralizm polityczny, a był monopol jednej partii, ♦ funkcjonowała w okresie PRLu od wydania konstytucji PRLowskiej (tzw. Konstytucji lipcowej): 22.07.1952. wraz z jej wejściem w życie, Polska zmieniła nazwę na Polską Rzeczpospolitą Ludową (PRL)[w 1987 nazwa PRL została zmieniona na RP Rzeczpospolita Polska]. W styczniu 1947 wybrany został sejm ustawodawczy. Ten sejm 1 lipca 1952 wydał ordynacje wyborczą, która obowiązywała w PRLu. Odbyły się wybory do parlamentu i Rad Narodowych o charakterze czteroprzymiotnikowym: powszechne, równe, tajne bezpośrednie. Czynne prawo wyborcze posiadali obywatele powyżej 18 lat, a bierne powyżej 21 lat. Mankamentem tych wyborów był niedemokratyczny sposób wyłaniania kandydatów i tworzenia list wyborczych. Na potrzeby wyborów utworzona front narodowy (układał listy wyborcze) w skład którego wchodzili: ● PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza), ● ZSL (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe) ● SD (Stronnictwo Demokratyczne) ● Samopomoc chłopska – organizacja spółdzielcza ● Związek Młodzieży Polskiej ● Związki zawodowe i spółdzielcze ● Liga Kobiet. Front narodowy tworzył listę wyborczą. Było na niej tylu kandydatów ile mandatów było do odsadzenia w danym okręgu wyborczym. Były to tzw wybory wcześniej wybranych kandydatów. Głosowanie sprowadzało się do fikcji, bo wiadomo było ze wszyscy kandydaci z list i tak wejdą do parlamentu. [system komunistyczny (PRLowski) został narzucony społeczeństwu polskiemu. Komunistów po II wojnie światowej wspierał Zw. Radziecki. W 1947 odbyły się wybory zgodne z demokracją, ale liczenie głosów było niedemokratyczne – ogłoszone wyniki były sfałszowane, były takie jakie pasowały ówczesnym władzom]. ♦ W okresie demokracji ludowej władza dbała o to, by frekwencja wyborcza była bardzo duża. Wynosiła blisko 100%. ♦ w PRLu stopniowo łagodniał reżim. Najtrudniej żyło się w okresie stalinowskim (powojennym). Rok 1956 był okresem przesilenia. Rozbudzone zostały w Polakach nadzieje na zmiany. W październiku 1956 do władzy dochodzi Gomółka. Istniało wtedy realne zagrożenie interwencji radzieckiej w Polsce. Gomółka chciał zostać pierwszym sekretarzem. Przeciwna temu była Moskwa. W październiku do Polski przybywa Chruszczow. Sugeruje że siły radzieckie zostaną skierowane do Warszawy. Doszło do rozmów Chruszczowa i Gomółki. W rezultacie Chruszczow zgodził się na to, by Gomółka został pierwszym sekretarzem. Wszyscy zaczęli wówczas liczyć na demokracyjne ustawy polityczne. Dokonano korekty ordynacji wyborczej. Na listach wyborczych umieszczono więcej kandydatów, niż było mandatów do obsadzenia w danym okręgu. Głosowanie odbywało się nadal bez skreśleń, a co za tym idzie, mandaty uzyskiwały osoby, które były na pierwszych miejscach list. W latach 80 reżim władzy złagodniał. W końcowej fazie rządów demokracji ludowej doszło do porozumienia między władzą a opozycją. Odbyły się obrady okrągłego stołu 6.02-5.04.1989. w wyniku jego porozumień ukształtował się sejm kontraktowy – 4.VI.1989 i nie wszystkie mandaty miały być obsadzone drogą wyborów: 35% z wyborów demokratycznych, reszta dla rządzącej koalicji – maiła zastrzeżoną odpowiednią pulę mandatów. W XII.1989 sejm przywrócił nazwę państwa na Rzeczpospolitą Polską. ♦ Front Narodowy zmienił nazwę na Front Jedności Narodowej, a w 1982 na patriotyczny ruch odrodzenia narodowego – PRON, ♦ W tym okresie posłów wybierano zgodnie z kluczem politycznym: - w parlamencie określona liczba kobiet, ♦zróżnicowanie wieku. E) WSPÓŁCZENSNA – jest to rozwinięta forma demokracji burżuazyjnej. Zasady demokracji współczesnej: ● takie jak w burżuazyjnej, realizacja demokratycznych zasad ma charakter bezpośredni lub pośredni, konstytucja gwarantuje prawo obywatelskie i polityczne, trójpodział władzy. ● nowe elementy: - duży nacisk kładzie się na respektowanie praw człowieka. – dużą uwagę przywiązuje się do dialogów – bardzo ważna jest zarówno sztuka mówienia jak i sztuka słuchania – duży nacisk kładzie się na pluralizm polityczny (powstanie i rozwój partii politycznych) – ochrona praw człowieka – umiejętność dochodzenia do porozumienia. Wybory o tym charakterze odbywają od 1988 r. Czynne prawo wyborcze obowiązuje od 18 lat, a bierne od 21 do sejmu i 30 do senatu. Nowa ordynacja wyborcza jest oparta na pięcioprzymiotnikowym prawie wyborczym.

ZASADY DEMOKRATYCZNEGO PRAWA WYBORCZEGO. POWSZECHNOŚĆ: ♣ każdemu obywatelowi przysługuje prawo wyborcze czynne i bierne (w przeszłości ograniczały to cenzusy płci majątku wykształcenia rasy) ♣ ograniczenia: – wiek – pozbawienie praw wyborczych przez sąd, zasada domicylu (zamieszkania) – ogół obywateli określonego państwa przebywający poza jego granicami mogą być pozbawieni biernego prawa wyborczego RÓWNOŚĆ – każdemu wyborcy przysługuje jeden głos – każdy głos ma jednakową wartość ( tzw. Równość materialna). Zaprzeczeniem tego jest: system pluralny, - zapewnia niektórym wyborcom więcej niż jeden głos, obowiązywał w Belgii do 1918 r., gdzie przyznawano dodatkowe głosy z tytułu wykształcenia. System kurialny – dzieli się obywateli na kurie pod względem majątkowych i przyznaję się większą liczbę mandatów, obowiązywał w Austrii do 1907 r. TAJNOŚĆ – w lokalu wyborczym stwarza się takie warunki, by głodujący mógł podejmować decyzję samodzielnie aby nikt i nic nie miał możliwości sprawdzenia jak konkretny wyborca głosuje – została przyjęta w II połowie XIX. BEZPOŚREDNIOŚĆ: - wyborca głosuje bezpośrednio na kandydata i ma realny wpływ na obsadzenie mandatów ( nikt nie może go zastąpić w głosowaniu) – przeciwieństwem tej zasady są: wybory pośrednie – wybory wybierają elektorów, którzy na zgromadzeniu elekcyjnym wybierają członków do konkretnego ciała przedstawicielskiego. Wiąże się to z funkcjonowaniem w wielu krajach listy państwowej – w Polsce obowiązywała w poprzednich wyborach parlamentarnych, obecnie nie istnieje. Istnienie listy polega na tym, że wyborcy nie wybierają parlamentu w 100%, część procent mandatów pochodzi właśnie z tej listy. Tworzą się ugrupowania startujące w wyborach poprzez umieszczanie nazwisk kandydatów, których chcą w parlamencie, ale wiedzą że z różnych przyczyn wyborcy ich nie wybiorą. Jeżeli ugrupowanie w skali kraju będzie miało więcej niż 8% poparcia, to będzie mogło wprowadzić do parlamentu określoną liczbę posłów. Rozdział z listy państwowej jest proporcjonalny. PROPORCJONALNOŚĆ: - polega na podziale mandatów proporcjonalnie do liczby posłów przez głosów uzyskanych przez daną partię. – celem jej wprowadzenia było jak najwierniejsze odzwierciedlenie na forum parlamentu wpływów danej partii politycznej w społeczeństwie. – jej przeciwieństwem jest zasada większości.













































































NIEMCY PO II WOJNIE SWIATOWEJ. Powstanie Niemiec wiąże się bezpośrednio z wydarzeniami wojny. Po pokonaniu koalicji faszystowskiej powstały dwa bloki okupujące kraj: 1) USA i kraje kapitalistyczne – w oparciu o demokratyczne zasady, 2) państwa socjalistyczne – pod egidą ZSRR blok skupiający także kraje uzależnione od ZSRR (tzw. Satelickie – nie posiadały suwerenności) ZSRR przejął kontrolę nad częścią krajów europejskich. W wyniku wyzwolenia tych terenów spod okupacji niemieckiej – do linii dokąd doszła armia czerwona. Po wojnie o losie świata decydowała wielka trójka: 1) Roosevelt 2) Churchil 3) Stalin. Gdy do władzy w USA dochodzi Harry Truman polityka wobec ZSRR staje się bardziej stanowcza. Po wojnie część Niemiec łącznie z Berlinem została zajęta przez ZSSR, a druga część przez armię aliantów zachodnich. Doszło do porozumień miedzy aliantami dowodzonymi przez Eisenhoura a ZSRR. Alianci ustąpili z części terenów Niemiec – oddali ZSRR Lipsk. W zamian za to zostali dopuszczeni do Berlina. Niemcy zostały podzielone na cztery strefy okupacyjne, posiadały je: 1) Anglia. 2) USA 3) Francja 4) ZSRR. Na podobne sektory został podzielony Berlin. Najwyższą władzę w poszczególnych strefach sprawowali dowódcy wojsk okupacyjnych. Stalin chciał, by alianci przeprowadzili referendum w Niemczech odnośnie podziału państwa. Alianci nie chcieli się zgodzić. Truman, uznał że Stalinowi zależy na pozyskaniu całego terytorium. Kraje zachodnie nie poparły propozycji Stalina. Wywołało to kryzys. 1)1947 – działania unifikacyjne, strefa USA+strefa Angielska = Bizonia 2) marzec 1948 bizonia + strefa francuska = trizonia. 3) 1948 jednolita waluta na obszarze trizonii 4) Stalin był zły i wprowadził blokadę Berlina. 1 lipca 1948 – 12 maj 1949 – pierwszy kryzys Berliński. Polegał na tym, że ZSRR zablokował drogi rządowe aliantów. Zerwana została przez to łączność rządowa miedzy trizonią a Berlinem zachodnim. Nie można było zaopatrywać ludzi w żywność. Otwarty został most powietrzny. 132 samoloty dostarczały do Berlina zach. zaopatrzenie. Stalin widząc to poszedł na porozumienie. W1949 powstały dwa państwa niemieckie – Republika Federalna Niemiec oraz Niemiecka Republika Demokratyczna. RFN – utworzona została 7.09.1949 r., z trizonii ze stolicą w Bonn. RFN w momencie powstania nie był państwem suwerennym. Narzucono mu statut akupacyjny – do 1955, kiedy Niemcy zostały przyjete do NATO. Statut okupacyjny ograniczał kompetencje rządu na rzecz wysokiej komisji sojuszniczej: ♥ organ państw koalicji, ♥ ograniczała suwerenność Niemiec, - sprawowała nadzór nad: polityką zagraniczną, polityką gospodarczą, ustawodawstwem. 1949 – wydana została konstytucja. Określała ona ustrój polityczny RFN. RFN przyjęła model ustroju zachodni, stałą się państwem o ustroju demokratyczno-parlamentarnym (system rządów parlamentarno gabinetowych) WŁADZA USTAWODAWCZA należała do Bundestag-u. Parlament federalny (izba niższa parlamentu): - 662 osobowy, - pochodziła z wyborów powszechnych, - wybierano na 4 lata, - wybierała kanclerza na wniosek prezydenta. BUNDESRAT - skupiał przedstawicieli rządów poszczególnych Landów ( parlamentów krajowych) – rada federalna, - 68 osobowy nie kadencyjny, - w jej skład wchodzą delegaci rządów krajowcy w tym premierzy, - jest niezależny od Bundestag-u, - jego akceptacji wymaga część ustaw federalnych, łącznie ze zmianą konstytucji, wobec reszty ma prawo do zgłaszania sprzeciwu zawieszającego, który może przełamać bezwzględną lub kwalifikowaną większością głosów, - organem władzy wykonawczej jest rząd federalny – składa się z kanclerza federalnego i ministrów federalnych – kanclerza wybiera parlament na wniosek prezydencki, federalnego, system rządów kanclerskich, - ministrów powołuje prezydent na wniosek kanclerza, - rząd posiada inicjatywę ustawodawczą – prawo do wnoszenia projektów ustaw budżetowych i ustaw akceptujących umowy międzynarodowe, - kanclerz za swą działalność polityczną ponosi odpowiedzialność przed parlamentem, a minister przed kanclerzem, - głową państwa jest prezydent pełniący funkcję reprezentacyjną – ma prawo rozwiania parlamentu, - wybierany na 5 lat przez zgromadzenie federalne (z członków Bundestag-u, oraz takiej samej liczby członków wybieranych przez parlamenty okręgowe) – władzę sądowniczą sprawuje federalny trybunał konstytucyjny, sądy federalne – powoływany na 12 lat - czuwa nad zgodnością prawa z konstytucją – rozpatruje skargi obywateli dotyczące pogwałcenia ich praw i wolności – system polityki Niemieckiej funkcjonuje o system partyjny. Główne parte to: - partie chrześcijańsko demokratyczne: CDU, CSU, SPD, FDP, PDS. RFN nie była suwerenna, działania na rzecz uzyskania suwerenności podjął I kanclerz Konrad Adenauer. Starał się o dobre stosunki z USA. 1949 RFN uzyskało współpracę z organizacjami międzynarodowymi, 1954 uzyskała status państwa suwerennego, ale mocarstwa zastrzegły sobie prawo decydowania o przyszłym zjednoczeniu Niemiec. 1955 – przyjęta do NATO, 1957 przystąpienie do Rady Europy, tworzyły europejską wspólnotę węgla i stali, 1957 – podpisała traktat rzymski. RZĄDY PARTII POLITYCZNYCH W RFN: 1949-63: chadecja: CSU/CDU, 1963-66 : CDU/CSU+FDP, kanclezr Erhrd 1966-69: wielka koalicja CDU/CSU+SPD kanclerz Kiesinger 1969-74 :SPD+FDP kanclerz Brandt – opróczkursu europejskiego przyjął kurs na wschód. 1974-82: SPD/EDP kanclerz Schmidt, 1982-1974: CDU/SCU i FDP kanclerz Kohl 1998-2002: SPD i Zieloni. 1973 RFN zostaje członkiem ONZ 12.1970 RFN nawiązuje współpracę z Polską, Władysław Gomółka podpisał układ z RFN, gdzie Polska zrzekła się ze stosowania siły na wzajemnych stosunkach; RFN uznała Polską granicę na zachodzie. 12.08.1972 RFN nawiązuje współpracę z ZSRR 3.10.1990 zjednoczenie niemiec.