Demokracja nie jest i nie musi być idealnym rozwiązaniem dla wszystkich społeczeństw. Jest ona dziełem pewnej kultury, która za fundament przyjęła łacińsko-greckie przekonanie o wolności jako najważniejszej wartości społecznej.
Demokracja posiada wiele wad i prawdopodobne rację miał Winston Churchill, który powiedział: „demokracja jest złym ustrojem, ale nikt dotąd nie wymyślił lepszego”. Rozpatrując pytanie postawione w tytule, zacznijmy od próby dokonania bilansu złych i dobrych stron demokracji.
| Zalety demokracji | Wady demokracji |
| - zapewnia największej liczbie osób możliwie najwięcej wolności, - możliwie największa liczba osób objęta jest zasadą równości, - stwarza równe szanse na realizację własnych celów i marzeń, - umożliwia najszerszy udział wszystkich obywateli w sprawowaniu władzy, - zapewnia kontrolę nad władzą i możliwość odpowiedzialności za popełnione błędy, - zapewnia całemu społeczeństwu najlepszy i najbardziej równomierny rozwój, - respektowana jest godność człowieka poprzez zagwarantowanie mu wolności, równości i samodzielności, - uczy odpowiedzialności i konsekwencjikorzystania z wolności. |
- działa zbyt wolno i dlatego bywa mało skuteczna, - może doprowadzić do uniformizacji całego społeczeństwa, w którym wszyscy będą tak samo myśleć, co w konsekwencji prowadzi do rządów przeciętności i bierności społeczeństwa, - stosowanie procedur demokratycznych we wszystkich instytucjach jest niemożliwe, np. wojsko, policja, - może prowadzić do populizmu, który głosząc prawo do wyrażania woli ludu czy narodu obiecuje rozwiązanie większości problemów ludzi mających poczucie krzywdy, niesprawiedliwości lub nierówności ekonomicznej, - może prowadzić do dyktaturywiększości lub partiokracji. |
Trudno jest wskazać wszystkie wady i zalety sytemu demokracji i dokonać jednoznacznej oceny. Dyskusja taka toczy się od co najmniej 2000 lat. Demokracja jest dziedzictwem europejskim. System ten narodził się w greckich miastach-państwach, ale w XX wieku rozprzestrzenił się na cały świat, wpisując się trwale w tradycję wielkich państw narodowych od Azji poprzez Europę po Amerykę i Australię. Pomimo wszystkich wad i zalet przyszłość pokaże, czy demokracja będąca bilansem doświadczeń ludzkości z wolnością znajdzie lekarstwa na wszystkie swoje słabości i choroby.