Wkład polskich uczonych w rozwój nauki o żywieniu człowieka.

Wkład polskich uczonych w rozwój nauki o żywieniu człowieka.
Najbardziej zasłużonymi w rozwoju nauki o żywieniu polskimi uczonymi są:

Jędrzej Śniadecki (1768-1848), znakomity lekarz, fizjolog i chemik, według którego istota życia jest jedna w całej ożywionej przyrodzie, a u podstaw poznania przejawów życia leży przemiana materii i energii. Już w 1808 roku uczony ten zalecał leczenie krzywicy naświetlaniem promieniami słonecznymi. Naukowe dowody na celowość takiego postępowania odkryto dopiero sto lat później. Śniadecki przywiązywał wielką wagę do sposobu odżywiania się i był autorem prekursorskiej pracy pt. O pokarmach, napojach i sposobie życia w ogólności we względzie lekarskim.
Śniadecki był też promotorem higieny i dietetyki oraz pionierem wychowania fizycznego w Polsce. Autor 1-ej pracy o sposobie odżywiania się.
Marceli Nencki (1847-1901), polski lekarz i biochemik, który badał mechanizmy powstawania mocznika w organizmie oraz barwniki krwi. Uczony ten współpracował z Pawłowem nad składem chemicznym soków trawiennych. Był założycielem Instytutu Biochemii w Bernie; jego nazwisko nosi dziś Instytut Biologii Doświadczalnej w Warszawie.
Leon Marchlewski (1869-1946), uczony, który dzięki swym badaniom nad budową chlorofilu i barwnika krwi zdobył światową sławę. Jego uczeń, Henryk Malarski (1887-1955), był twórcą polskiej szkoły fizjologów żywienia zwierząt.

Stanisław Bądzyński (1862-1929), chemik i fizjolog, badał pośrednią przemianę białek i cholesterolu. W roku 1919 przeniósł się do Warszawy gdzie podjął pracę na Uniwersytecie Warszawskim w charakterze profesora chemii fizjologicznej (1919-1927).Współorganizator Akademii Nauk Lekarskich w Warszawie (1920). Badacz pośredniej przemiany białek i cholesterolu.
Kazimierz Funk (1884-1967) zasłużył się przede wszystkim odkryciem tzw. czynników uzupełniających, które nazwał witaminami (Funk jest autorem terminu "witamina", który wprowadził w 1912 roku. Nazwa ta przyjęła się na całym świecie). Funk opracował też metody wyodrębniania niektórych witamin z grupy B. Odkrył i wyodrębnił z otrębów ryżowych pierwszą witaminę B1. Jego badania pozwoliły wykryć obecność tej witaminy w rozmaitych pokarmach, m.in. w drożdżach, mleku i mózgu wołowym. Zajmował się leczeniem chorych na awitaminozy. Przewidywał, że brak witamin może powodować inne choroby: krzywicę, szkorbut, pelagrę. Większość swoich prac badawczych zrealizował w Instytucie Pasteura w Paryżu.


Aleksander Szczygieł (1906-1983) był twórcą akademickiego podręcznika z zakresu fizjologii żywienia, organizatorem i wieloletnim dyrektorem Instytutu Żywności i Żywienia, wiodącej placówki badawczej nie tylko w Polsce, ale i w Europie Wschodniej, która powstała w 1963 roku przy wsparciu ONZ. "Nauka o żywieniu jest gałęzią wiedzy o związkach między pożywieniem i sposobem żywienia się, a zdrowiem i życiem"- cytat Aleksander Szczygieł


Ważną rolę w rozwoju nauki o żywieniu człowieka w Polsce oraz we wdrażaniu jej osiągnięć do praktyki odegrały i odgrywają placówki akademickie, kształcące specjalistów w zakresie żywienia. Należy tu wymienić przede wszystkim Wydział Żywienia Człowieka oraz Gospodarstwa Domowego powołany w roku 1977 przy Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, który ma najdłuższe tradycje kształcenia żywieniowców w Polsce (w 1945 roku w uczelni tej utworzono Studium Wyżywienia Społecznego). W latach 50. w zasłużonej dla rozwoju nauki o żywieniu Wyższej Szkole Ekonomicznej w Częstochowie rozpoczęto kształcenie specjalistów z zakresu technologii i ekonomiki żywienia, zaś z myślą o potrzebach służby zdrowia uruchomiono najpierw w Krakowie (1949), a następnie w Poznaniu i Toruniu, pomaturalne szkoły dietetyczek, przekształcone później w Medyczne Studia Zawodowe Dietetyki. W 1959 roku przy II Klinice Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Poznaniu powstał pierwszy w Polsce ośrodek zajmujący się żywieniem klinicznym i kształcący w tym kierunku lekarzy i dietetyczki. Ośrodek ten wspólnie z Instytutem Żywności i Żywienia w Warszawie specjalizuje lekarzy w zakresie żywienia i dietetyki.

Z początkiem lat 70. coraz większą rolę w kształceniu żywieniowców zaczęły odgrywać wydziały technologii żywności akademii rolniczych. Odpowiednie jednostki naukowo-dydaktyczne (katedry i instytuty) powstały najpierw w Poznaniu (1969), a następnie w Olsztynie i w dalszej kolejności w Krakowie i Wrocławiu.

Rosnąca ranga nauki o żywieniu sprawia, że jest ona jako przedmiot wykładana dziś w wielu innych uczelniach wyższych, żeby wspomnieć akademie medyczne (wydziały: lekarski, dietetyki, farmaceutyczny, promocji zdrowia), akademie ekonomiczne, akademie wychowania fizycznego, szkoły morskie itp.

Znaczącym wydarzeniem dla rozwoju nauki o żywieniu człowieka było powołanie w 1978 roku Komitetu Żywienia Ludności (obecnie Komitet Żywienia Człowieka) oraz w 1980 roku Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych przy VI Wydziale Nauk Medycznych PAN. W roku 1986 rozpoczęło działalność Polskie Towarzystwo Dietetyki. Przy tej okazji warto wspomnieć, że najstarszym i najbardziej znanym towarzystwem żywieniowym na świecie jest The Nutrition Society, które powstało w Wielkiej Brytanii w roku 1941.

Znaczącym osiągnięciem w rozwoju nauk żywieniowych było powołanie (z udziałem przedstawicieli z Polski) w roku 1948 Międzynarodowej Unii Nauk Żywieniowych (IUNS - International Union of Nutritional Sciences), organizującej co 4 lata międzynarodowe kongresy żywienia. Unia ta w 1968 roku została członkiem Międzynarodowej Rady Unii Naukowych (ICSU - International Council of Scientific Unions), co miało i ma olbrzymie znaczenie dla prestiżu i dalszego rozwoju nauki o żywieniu.
Źródło : artykuł kn.am.gdynia.pl
Źródło : wikipedia.pl