Formalności związane z podjęciem działalności gospodarczej

Formalności związane z podjęciem działalności gospodarczej.
W przepisach prawa polskiego wyraźnie zagwarantowana jest swoboda podejmowania działalności gospodarczej.
Podstawa prawna: art. 20 Konstytucji RP, zgodnie z którym społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 22 Konstytucji RP, zgodnie z którym ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Zgodnie z art. 1 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej podejmowanie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Podobnie art. 5 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2001 r., stanowi, że podejmowanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
Wolność podejmowania działalności gospodarczej nie może być jednak pojmowana w sposób absolutny. Ustawy wprowadzają określone ograniczenia tej wolności. Przedsiębiorca jest zobowiązany zapoznać się ze wszystkimi warunkami prowadzenia działalności gospodarczej, wynikającymi z obowiązujących przepisów, oraz stosować się do nich w trakcie jej wykonywania. Wymienione w ustawie o działalności gospodarczej przepisy budowlane, sanitarne, przeciwpożarowe oraz z zakresu ochrony środowiska to tylko niektóre, a nie wszystkie przepisy, do których przedsiębiorca zobowiązany jest się stosować.
Co to jest działalność gospodarcza?
Człowiek oddaje się rozmaitym zajęciom, służącym zaspokajaniu jego różnorodnych potrzeb. Niektóre z tych zajęć nazywać będziemy działalnością gospodarczą. Określenie, co jest działalnością gospodarczą, a czego za działalność gospodarczą się nie uważa, będzie przedmiotem niniejszego rozdziału. Działalnością gospodarczą jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa. Od dnia 1 stycznia 2001 r. za działalność gospodarczą uważne jest ponadto poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych. Celem, dla którego podejmowana jest działalność gospodarcza, jest zarobek. Aktywność człowieka, która nie służy zwiększaniu jego bogactwa, działalnością gospodarczą nie jest, nawet gdyby jej przejawem było wytwarzanie dóbr lub świadczenie usług. Przykładem takiej działalności może być wydawanie ciepłych posiłków dla bezdomnych. Są takie kraje, w których działalność o charakterze niezarobkowym (non-profit), posiada bardzo duże znaczenie. Działalność gospodarcza powinna być wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Zorganizowanie będzie miało różną treść w zależności od rozmiarów prowadzonej działalności. Dla osobistego wykonywania szeregu usług wystarczy, aby przez zorganizowanie rozumieć ustalenie godzin i miejsca przyjmowania i wykonywania zleceń. Przedsiębiorca prowadzący działalność na wielką skalę, zatrudniający wielu pracowników, będzie tworzył rozmaite schematy organizacyjne, zakresy zadań, tworzył i likwidował oddziały i wykonywał całe mnóstwo innych działań, które będą służyły lepszemu zorganizowaniu pracy w jego przedsiębiorstwie. Działalność o charakterze jednorazowym lub okazjonalnym wyłączona jest spod działania przepisów ustaw regulujących działalność gospodarczą. Przykładem takiej działalności może być sprzedaż drobnych artykułów na bazarze. Choć można byłoby rozważać, czy nie zachodzi w danej sytuacji obowiązek zgłoszenia takiej działalności do ewidencji działalności gospodarczej, to egzekwowanie takiego obowiązku może w praktyce okazać się niezwykle trudne.
Działalnością gospodarczą jest wszelka działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa (także poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych), która prowadzona jest w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Podstawa prawna: art. 2 ust. 1 ustawy o działalności gospodarczej (działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa, prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność) oraz art. 2 ust. 1 Prawa działalności gospodarczej, który wszedł w życie 1 stycznia 2001 r. (działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły).
Kto może być przedsiębiorcą? Formy prowadzenia działalności dostępne w naszym systemie.
Podmiot prowadzący działalność gospodarczą zwany jest przedsiębiorcą. Przedsiębiorcą może być:
1. osoba fizyczna,
2. osoba prawna,
3. jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, utworzona zgodnie z przepisami prawa, jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej.
Do ostatniej z wymienionych kategorii należą nie tylko spółki cywilne, które mogą być zakładane w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego. Inną ważną grupą przedsiębiorców nie będących osobami prawnymi są spółki jawne i spółki komandytowe przewidziane w Kodeksie handlowym. Z dniem wejścia w życie całego Prawa działalności gospodarczej definicja przedsiębiorcy uległa zmianie. W rozumieniu tej ostatniej ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.Należy zwrócić uwagę, że w inny sposób przedsiębiorca definiowany jest w przepisach o krajowym rejestrze sądowym. Obowiązek uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców dotyczy bowiem:
1) osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
2) spółek jawnych,
3) spółek komandytowych,
4) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
5) spółek akcyjnych,
6) spółdzielni,
7) przedsiębiorstw państwowych,
8) jednostek badawczo-rozwojowych,
9) przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne,
10) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych,
11) innych osób prawnych, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru,
12) oddziałów zagranicznych spółek akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością i komandytowo-akcyjnych działających w Polsce.
Osoba fizyczna
Pojęcie osoby fizycznej odpowiada używanemu w języku potocznym pojęciu człowieka. Definicję osoby fizycznej należy wyprowadzić z przepisów kodeksu cywilnego. Elementem istotnym dla oceny, czy osoba fizyczna może być przedsiębiorcą, jest zdolność do czynności prawnych tej osoby. Przedsiębiorcami co do zasady zostają osoby fizyczne pełnoletnie, które nie zostały ograniczone w swojej zdolności do czynności prawnych.
Osoba prawna
Osobami prawnymi są Skarb Państwa oraz te jednostki organizacyjne, które w odpowiednich przepisach określone zostały jako osoby prawne. Osobowość prawna może być związana z określoną kategorią podmiotów (np. spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia, fundusze inwestycyjne) lub z indywidualnie określonymi podmiotami (np. Narodowy Bank Polski, Polska Akademia Nauk, Agencja Techniki i Technologii, Polskie Centrum Badań i Certyfikacji). Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy (np. kodeks handlowy - w odniesieniu do spółek kapitałowych, ustawa o przedsiębiorstwach państwowych - w odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych, Prawo spółdzielcze - w odniesieniu do spółdzielni). Organizacja i sposób działania osoby prawnej może być ponadto regulowana przez statut tej osoby prawnej. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwila jej wpisania do właściwego rejestru, chyba, że co innego wynika z właściwych przepisów. W tym zakresie rejestracja osoby prawnej jest odpowiednikiem wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, o którym mowa poniżej. Podejmujący działalność gospodarczą mogą w zasadzie swobodnie podejmować decyzję, w jakiej formie organizacyjnej ma być ona prowadzona. Należy jednak pamiętać, że niekiedy przepisy wymagają, aby określona działalność gospodarcza była prowadzona w określonej formie prawnej (np. banki tworzone są w formie spółek akcyjnych).
Utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jako przykład wymogów formalnych związanych z utworzeniem osoby prawnej
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest tworzona w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Wybór tej formy prawnej wydaje się być właściwy dla prowadzenia działalności gospodarczej w małym lub średnim rozmiarze (małe lub średnie przedsiębiorstwa). Dla bardzo dużych organizacji gospodarczych bardziej odpowiednią formą organizacyjno - prawną jest spółka akcyjna (szczególnie z uwagi na większą swobodę w pozyskiwaniu dodatkowego kapitału, w tym w szczególności w drodze emisji publicznej, jeśli chodzi o spółki giełdowe). Decyzja o utworzeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynika z potrzeby ograniczania ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej. Udziałowiec nie musi obawiać się, że w wyniku bankructwa tego podmiotu utraci cały swój majątek (takie ryzyko może wynikać w szczególności z prowadzenia działalności gospodarczej jako osoba fizyczna oraz w formie spółki cywilnej). W najgorszym przypadku wspólnik spółki z o.o. może w całości utracić majątek, który wniósł do tej spółki na pokrycie kapitału zakładowego. Nie odpowiada całym swoim majątkiem nawet za zobowiązania podatkowe spółki. Spółki z ograniczona odpowiedzialnością mogą być tworzone przez jedną lub więcej osób zarówno fizycznych, jak i prawnych.
Jednoosobowym założycielem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być inna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, składająca się z jednego wspólnika. Odstępstwo od tej ostatniej zasady przewidują przepisy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych). Spółka powstała w wyniku komercjalizacji (jednoosobowa spółka Skarbu Państwa) może być jedynym założycielem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Do utworzenia spółki z ograniczona odpowiedzialnością potrzeba:
1. zawarcia umowy spółki (w przypadku jeśli jest więcej niż jeden udziałowiec) lub sporządzenia aktu założycielskiego (w przypadku jednego udziałowca),
2. wniesienia całego kapitału zakładowego w postaci wkładów rzeczowych (aport) lub pieniężnych (wniesienie wkładów rzeczowych może nastąpić po rejestracji spółki),
3. ustanowienia władz spółki,
4. wpisu do rejestru handlowego.
Umowa spółki oraz akt założycielski muszą być sporządzone przez notariusza w formie aktu notarialnego. Dokument ten powinien określać:
1. firmę i siedzibę spółki,
2. przedmiot przedsiębiorstwa,
3. czas trwania spółki jeżeli jest ograniczony,
4. wysokość kapitału zakładowego,
5. czy wspólnik może mieć jeden czy większą ilość udziałów,
6. ilość i wysokość udziałów objętych przez poszczególnych wspólników.
Wspólnicy mogą w zasadzie dowolnie wybierać nazwę spółki (firmę). Z takim jednakże zastrzeżeniem, aby dostatecznie odróżniała się ona od firm innych przedsiębiorców działających na terenie, na którym spółka ma zamiar prowadzić swoją działalność. Wykorzystywanie nazwy innego przedsiębiorstwa, zwłaszcza tej samej lub pokrewnej branży (np. używanie przez polskiego producenta napojów gazowanych nazwy Coca-cola), może spowodować zarzut prowadzenia nieuczciwej konkurencji i narusza dobra osobiste przedsiębiorcy. Spółka powinna mieć prawo do korzystania na cele działalności gospodarczej z pomieszczeń, w których ma swoją siedzibę (powinny one np. stanowić jej własność lub być przez nią wynajmowane). Przed zgłoszeniem wniosku do sądu rejestrowego wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością muszą powołać zarząd. Zarząd może składać się z jednej lub większej ilości osób. Przy dużej liczbie wspólników i znacznym kapitale zakładowym obligatoryjne jest także powołanie rady nadzorczej. Powołanie zarządu jest warunkiem koniecznym do dokonania rejestracji. Zarząd bowiem zgłasza zawiązanie spółki celem wpisania do rejestru handlowego. Wszyscy członkowie zarządu podpisują zarówno wniosek o rejestrację, jak też oświadczenie, że udziały pieniężne zostały wypłacone, a przejście wkładów niepieniężnych na spółkę z chwilą jej rejestrowania jest zapewnione oraz listę wspólników. Załącznikiem do wniosku powinny być także wzory podpisów członków zarządu, które powinny być złożone wobec sądu(ta forma nie jest stosowana w praktyce) lub uwierzytelnione przez notariusza. Wpisu do rejestru handlowego dokonuje na wniosek zarządu sąd rejonowy, który ma siedzibę w każdym województwie. Zgłoszenie wniosku powinno nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od dnia sporządzenia umowy spółki, bo inaczej umowa traci moc obowiązującą. Jeśli wniosek zawiera braki, sąd wzywa do ich usunięcia, określając termin. Sąd może także wydać postanowienie odmawiające wpisu. Z Kodeksu handlowego wynika ponadto obowiązek zgłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o powstaniu spółki. Procedura tworzenia osoby prawnej, przedstawiona skrótowo powyżej na przykładzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jest procedurą skomplikowaną. Jej przeprowadzenie zakłada uczestnictwo zarówno notariusza (sporządza umowę lub akt założycielski, uwierzytelnia wzory podpisów członków zarządu), jak też sądu rejestrowego. W praktyce prawidłowe sporządzenie dokumentów niezbędnych do rejestracji przekracza umiejętności osoby nie posiadającej przygotowania prawniczego. Stąd dodatkowym kosztem jest konieczność opłacenia prawnika. Sama procedura rejestracyjna jest ponadto czasochłonna. W zależności od tego, w którym sądzie dokonywana jest rejestracja, okres oczekiwania na postanowienie o zarejestrowaniu waha się od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Przedsiębiorca będący jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej
Jednostkami organizacyjnymi nie mającymi osobowości prawnej, utworzonymi zgodnie z przepisami prawa, których przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej, są np. spółki cywilne. Przepisy Kodeksu handlowego przewidują możliwość prowadzenia działalności gospodarczej również przez spółkę jawną i spółkę komandytową, chociaż nie posiadają one osobowości prawnej.
Spółka cywilna
Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Do zawarcia umowy spółki cywilnej dochodzi w formie pisemnej. Nie ma zatem konieczności sporządzania aktu notarialnego, jak w przypadku spółki z ograniczona odpowiedzialnością. Spółki cywilne nie podlegają ponadto rejestracji sądowej. Dotyczy ich natomiast obowiązek zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. W efekcie umowa spółki cywilnej może być zawiązana bez udziału podmiotu, który dokonałby kontroli jej zgodności z prawem (notariusz, sąd rejestrowy). Z jednej strony umożliwia to zawiązanie spółki w sposób bardzo uproszczony i w krótkim czasie. Z drugiej strony sprzyja popełnianiu przy zawiązywaniu spółki rozmaitych błędów, polegających chociażby na braku ustalenia wszystkich kwestii istotnych dla działania, a zwłaszcza zakończenia działalności spółki. Stan taki prowadzi do częstych sporów sądowych na etapie rozwiązywania spółki cywilnej. Wspólnicy solidarnie odpowiadają za zobowiązania spółki. Ich odpowiedzialność nie jest ograniczona tyko do majątku, który wnieśli do spółki. Wierzyciel może domagać się zaspokojenia swoich potrzeb w całości, według własnego wyboru, np. od jednego tylko wspólnika. Wspólnikowi, który zaspokoił w takich okolicznościach wierzyciela, przysługuje regres wobec pozostałych wspólników. Jeżeli spółka cywilna nabyła określone uprawnienia w drodze decyzji administracyjnej (np. uzyskała koncesję ), to jakakolwiek zmiana w składzie jej wspólników powoduje konieczność ponownego występowania o przyznanie uprawnienia.
Ograniczenia swobody podejmowania działalności gospodarczej - Koncesje
Obowiązek uzyskania koncesji wynikać może jedynie z ustawy. Uzyskania koncesji wymaga obecnie podjęcie działalności gospodarczej w zakresie m.in.:
1. poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,
2. wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,
3. wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią,
4. ochrony osób i mienia,
5. transportu lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych,
6. budowy i eksploatacji autostrad płatnych,
7. zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych,
8. rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych.
Oprócz koncesji przewidzianych w ustawie o działalności gospodarczej istnieją koncesje przewidziane w innych ustawach (w zakresie radiofonii i telewizji, budowy i eksploatacji autostrad płatnych, wykonywania międzynarodowego transportu drogowego). Występować o udzielenie koncesji mogą wszyscy przedsiębiorcy na jednakowych zasadach. Udzielenie koncesji może być uzależnione od złożenia zabezpieczenia majątkowego roszczeń osób trzecich do wnioskodawcy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. O udzielenie koncesji może ubiegać się podmiot, który działalności gospodarczej jeszcze nie podjął, jeżeli zamierza ją podjąć po uzyskaniu koncesji. Organ koncesyjny może w takim przypadku wydać promesę (przyrzeczenie wydania) koncesji. Okres ważności promesy nie może być krótszy niż 6 miesięcy. Zdarza się jednak, że organ koncesyjny żąda od podmiotu ubiegającego się o koncesję przedstawienia wpisu do ewidencji. Koncesja wydawana jest na czas nie oznaczony. Może być wydana na czas oznaczony jedynie na żądanie ubiegającego się o wydanie koncesji lub ze względu na zagrożenie interesu gospodarki narodowej, obronność lub bezpieczeństwo państwa albo zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli. Organem koncesyjnym jest właściwy minister (np. minister gospodarki w zakresie przetwórstwa i obrotu metalami nieżelaznymi, minister zdrowia i opieki społecznej w zakresie wytwarzania środków farmaceutycznych i materiałów medycznych), przewodniczący komitetu (np. przewodniczący Komitetu Kinematografii w zakresie przenoszenia zapisu dźwięku lub dźwięku i obrazu na taśm, płyty, kasety, wideokasety i wideopłyty), ale także wojewoda (Prawo geologiczne i górnicze) i wojewódzki inspektor Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin (w zakresie konfekcjonowania i obrotu środkami ochrony roślin). Odmowa wydania koncesji, która nastąpić może wyłącznie w formie decyzji administracyjnej podlega zaskarżeniu w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego. Wydanie koncesji łączy się z obowiązkiem uiszczenia opłaty skarbowej.
Koncesji ani zezwolenia nie wymaga działalność gospodarcza w zakresie:
1. przetwórstwa i obrotu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi,
2. przetwórstwa i obrotu metalami nieżelaznymi,
3. obrotu dobrami kultury powstałymi przed dniem 9 maja 1945 r.,
4. usług paszportowych,
5. dokonywania przenoszenia zapisu dźwięku lub dźwięku i obrazu na taśmy, płyty, kasety, wideokasety i wideopłyty,
6. produkcji, opracowywania, dystrybucji i rozpowszechniania filmów,
7. chowu, hodowli i połowu ryb w wodach śródlądowych,
8. prowadzenia targowisk,
9. transportu morskiego oraz zarządzania portami morskimi innymi niż porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej,
10. usług turystycznych, z wyjątkiem organizowania imprez turystycznych i pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych,
11. sportu profesjonalnego,
12. poszukiwania i wydobywania surowców mineralnych znajdujących się w odpadach powstałych po robotach górniczych oraz po procesach wzbogacania kopalin.


Pozostała działalność podlegająca koncesjonowaniu na podstawie:
1. ustawy o zwalczaniu niedozwolonego wyrobu spirytusu,
2. ustawy o działalności gospodarczej,
3. ustawy o łączności,
4. ustawy o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i Inspekcji Farmaceutycznej,
5. ustawy o ochronie roślin uprawnych,
6. Prawa łowieckiego,
7. Kodeksu celnego,
8. ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich oraz obrocie tymi wyrobami,
9. ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami oraz o obrocie specjalnym
Ograniczenia swobody podejmowania działalności gospodarczej - Zezwolenia
Obowiązek uzyskiwania zezwoleń obejmuje bardzo wiele dziedzin działalności gospodarczej. Wynika on z szeregu przepisów szczegółowych.
Przykłady zezwoleń:
1. zezwolenie na prowadzenie targowiska,
2. zezwolenie w zakresie działalności związanej z wykorzystywaniem energii atomowej,
3. zezwolenie w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych, z wyjątkiem objętych monopolem Państwa,
4. zezwolenie na prowadzenie prac konserwatorskich albo wykopaliskowych,
5. zezwolenie na prowadzenie prac archeologicznych i wykopaliskowych,
6. zezwolenie na wyrób, przewóz z zagranicy, hurtownia i detaliczna sprzedaż oraz nabywanie trucizn,
7. zezwolenie na produkcję i wprowadzanie do obrotu dietetycznych środków spożywczych oraz wprowadzanie do obrotu takich artykułów przywożonych z zagranicy, a także produkcję i wprowadzanie do obrotu jako środków spożywczych i ich składników takich substancji, które nie były stosowane w celu żywienia ludzi,
8. zezwolenie na obrót hurtowy napojami alkoholowymi w kraju.
Ograniczenia działalności gospodarczej - obowiązek zapewnienia, że prace będą wykonywane przez osoby posiadające określone kwalifikacje.
Przedsiębiorca zobowiązany jest zapewnić, aby określone prace były wykonywane przez osoby posiadające niezbędne przygotowanie. Wymóg posiadania określonych kwalifikacji wynika z szeregu szczegółowych ustaw. Tytułem przykładu można wskazać następujące zawody:
1) adwokaci i aplikanci adwokaccy, 2) radcowie prawni i aplikanci radcowscy, 3) biegli sądowi i tłumacze przysięgli, 4) rzecznicy patentowi, 5) biegli rewidenci, 6) doradcy podatkowi, 7) maklerzy, 8) aktuariusze, agenci lub brokerzy ubezpieczeniowi, 9) kierownicy aptek oraz hurtowni farmaceutycznych, 10) personel lotniczy, 11) lekarze i lekarze stomatolodzy, 12) lekarze weterynarii, 13) nauczyciele, 14) nauczyciele akademiccy.
Zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej
Zgodnie z ustawą o działalności gospodarczej podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. Jednak spółki jawne i spółki komandytowe, chociaż nie posiadają osobowości prawnej, nie muszą być zgłaszane do ewidencji działalności gospodarczej, ponieważ podlegają obowiązkowemu wpisowi do rejestru sądowego. Praktyka w tym zakresie, jak również obowiązki wynikające np. z przepisów podatkowych, prowadzą do wniosku, że przedsiębiorca powinien zgłosić raczej zamiar prowadzenia działalności gospodarczej niż fakt podjęcia tej działalności. Zgłoszenie do ewidencji powinno poprzedzać dokonanie określonych czynności o charakterze zarobkowym przez zobowiązanego do dokonania zgłoszenia, a nie być następstwem tych czynności. Obowiązek zgłaszania do ewidencji nie dotyczy osób fizycznych w zakresie działalności, która stanowi dodatkowe źródło dochodu tej osoby (uboczne zajęcie zarobkowe). Do kategorii ubocznych zajęć zarobkowych należy:
1. wytwarzanie przedmiotów użytku osobistego, domowego i gospodarskiego oraz rękodzieła ludowego i artystycznego,
2. naprawa i konserwacje przedmiotów użytku osobistego, domowego i gospodarskiego oraz mieszkań oraz wykonywanie innych usług z użyciem materiałów i narzędzi własnych lub powierzonych, z wyjątkiem zarobkowego przewozu osób,
3. czynności handlowe polegające na sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych, ogrodniczych sadowniczych, hodowlanych, w tym mięsa z uboju gospodarczego, runa leśnego, owoców leśnych, posiłków domowych, a także przedmiotów określonych w pkt 1,
4. wynajmowane turystom przez rolników pokoi lub miejsc na ustawienie namiotów w obrębie gospodarstw, sprzedaż posiłków i usług z tym związanych.
Zgłoszeniu do ewidencji działalności gospodarczej nie podlega:
1. podjęcie działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, ogrodnictwa oraz sadownictwa,
2. podjęcie działalności gospodarczej przez osoby prawne,
3. podjęcie działalności gospodarczej, która zgodnie z ustawą wymaga uzyskania koncesji,
4. podjęcie działalności, która na podstawie odrębnych ustaw wymaga uzyskania zezwolenia.


Czynności wymagane do zarejestrowania działalności
Termin:
uzyskanie zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej jest pierwszym krokiem na drodze dopełnienia wszelkich formalności związanych z utworzeniem własnego przedsiębiorstwa. Wybór terminu zgłoszenia zależy od samego zainteresowanego. Organem ewidencyjnym jest organ gminy. W celu dokonania zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej przedsiębiorca (lub jego pełnomocnik) powinien się osobiście udać do tego urzędu, na którego obszarze ma być prowadzona działalność. W każdej gminie powinien być jeden taki gminny rejestr przedsiębiorców. Ustalenie adresu nie powinno nastręczać problemów (w braku innego źródła informacji - książka telefoniczna). Wykonanie obowiązków związanych z ewidencjonowaniem składa się z trzech etapów:
1) zgłoszenie zamiaru prowadzenia działalności - przedsiębiorca, 2) zarejestrowanie działalności gospodarczej zgodnie ze zgłoszeniem - urząd, 3) wydanie zaświadczenia o wpisie do ewidencji - urząd.
Zgłoszenie zamiaru prowadzenia działalności
Przedsiębiorca składa organowi ewidencyjnemu zgłoszenie, które powinno zawierać:
1. oznaczenie przedsiębiorcy i jego siedziby (miejsca zamieszkania), a w razie ustanowienia pełnomocników do dokonywania czynności prawnych w imieniu przedsiębiorcy - również ich imiona i nazwiska,
2. określenie przedmiotu działalności gospodarczej,
3. wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej,
4. wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Brak jest ujednoliconego formularza zgłoszeniowego. Poszczególne gminy opracowują własne formularze. Przykładowy wypełniony formularz stanowi załącznik nr 1 do niniejszego przewodnika. Należy zwrócić uwagę na zakres działalności, który powinien być podany w formularzu. Określenie zakresu działalności powinno być konkretne. Zgłoszenie zawierające w rubryce zakres działalności zbyt ogólne sformułowanie, np. "prowadzenie wszelkiej działalności produkcyjnej, handlowej oraz usługowej, także import i eksport, o ile nie wymaga uzyskania koncesji lub zezwolenia" nie powinno być przyjęte przez urzędnika.
Zarejestrowanie działalności gospodarczej
Organ ewidencyjny dokonuje wpisu zgodnie ze zgłoszeniem lub wydaje, w formie decyzji administracyjnej, odmowę wpisu do ewidencji jeżeli zgłoszenie:
1. dotyczy działalności gospodarczej, do których nie stosuje się przepisów ustawy o działalności gospodarczej,
2. dotyczy działalności gospodarczej która podlega koncesjonowaniu,
3. dotyczy działalności gospodarczej, której podjęcie nie podlega zgłoszeniu,
4. zawiera braki formalne, które nie zostały usunięte pomimo wezwania w określonym terminie,
5. dotyczy działalności gospodarczej objętej prawem wyłączności dla spółdzielni inwalidów i niewidomych.
Decyzja o odmowie wpisu może zostać uchylona w postępowaniu odwoławczym, prowadzonym stosownie do postanowień kodeksu postępowania administracyjnego.
Wydanie zaświadczenia o wpisie do ewidencji
Organ ewidencyjny doręcza z urzędu przedsiębiorcy zaświadczenie o wpisie do ewidencji nie później niż w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia. Kopię tego zaświadczenia urząd przekazuje do właściwego Urzędu Skarbowego, jednostki organizacyjnej ZUS oraz Urzędu Statystycznego. Przekazanie tej informacji nie zwalnia jednak przedsiębiorcy z poniżej opisanych obowiązków rejestracyjnych. Za dokonanie wpisu do ewidencji pobierana jest opłata skarbowa w kwocie 30,00 (trzydziestu) złotych.
Począwszy od dnia 1stycznia 2001 r. przedsiębiorcy zobowiązani są występować o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzonego zgodnie z cytowaną ustawą przez sąd rejestrowy. Wniosek będzie sporządzany na urzędowym formularzu. Wszyscy przedsiębiorcy, którzy zostali wpisani do ewidencji działalności gospodarczej lub do rejestru sądowego do dnia wejścia w życie ustawy o KRS, będą zobowiązani do złożenia wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców. Wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców, będzie składany przez tych przedsiębiorców do organu ewidencyjnego lub sądu prowadzącego rejestr sądowy. Wpisy do rejestru sądowego podlegać będą ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co łączy się z dodatkowymi kosztami.
Odpowiedzialność za prowadzenie działalności gospodarczej bez zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej lub koncesji albo zezwolenia.
Prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Tej samej karze podlega każdy, kto nie dopełnia obowiązku zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem. Zamieszczenie w zgłoszeniu nieprawdziwych informacji może powodować odpowiedzialność karną.
Zgłoszenie w Urzędzie Statystycznym
Przedsiębiorcy są zobowiązani do posiadania numeru identyfikacyjnego krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i posługiwania się nim przy przekazywaniu informacji wykorzystywanych dla celów statystycznych. Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej obejmuje osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz ich jednostki lokalne. Jest on prowadzony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sposób zinformatyzowany i nosi skróconą nazwę REGON. W rejestrze podmiotów za osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą uznaje się osobę, której działalność jest wpisana do ewidencji działalności gospodarczej lub na której prowadzenie została udzielona koncesja albo zezwolenie, oraz inną osobę prowadzącą działalność na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku, w tym jako uboczne zajęcie zarobkowe nie podlegające wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej, a także osobę prowadzącą indywidualne gospodarstwo rolne.
Czynności wymagane do uzyskania REGON-u
Termin:
zgłoszenia w Urzędzie Statystycznym należy dokonać w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej.
W celu uzyskania numeru REGON przedsiębiorca powinien osobiście lub przez pełnomocnika zgłosić się do Urzędu Statystycznego właściwego z uwagi na miejsce prowadzenia działalności. W każdym województwie jest co najmniej jeden taki urząd. W razie braku innego źródła informacji numer telefonu można uzyskać dzwoniąc na informację o numerach telefonicznych. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą składają wniosek w Urzędzie Statystycznym (lub jego oddziale) działającym w województwie, na którego terenie osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania. Pozostali przedsiębiorcy wniosek w Urzędzie Statystycznym (lub jego oddziale) działającym w województwie, na którego terenie mają siedzibę. Urzędy Statystyczne udostępniają w swoich siedzibach druki wniosków i przyjmują wnioski o wpis do rejestru podmiotów od przedsiębiorców mających siedzibę lub miejsce zamieszkania w województwie, na którego terenie działają. Druki wydawane są nieodpłatnie, nie pobiera się także opłat za przyjęcie wniosku. Wpis przedsiębiorcy do rejestru następuje na podstawie wniosku składanego przez przedsiębiorcę na formularzu RG-1 "Wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej lub o zmianę cech objętych wpisem". Jest to jednolity wzór wniosku, obowiązujący na terenie całego kraju. Wzór wypełnionego wniosku stanowi załącznik nr 2 do niniejszego przewodnika. Do wniosku należy dołącza się wypis, wyciąg z rejestru lub zaświadczenie potwierdzające powstanie przedsiębiorcy lub podjęcie działalności. Zarazem do zarejestrowania w Urzędzie Skarbowym konieczne jest posiadanie REGON-u. Z tego powodu w niniejszym opracowaniu uzyskanie REGON-u jest drugim krokiem na drodze do rozpoczęcia działalności. Urzędy Statystyczne wydają podmiotom wpisanym do rejestru podmiotów zaświadczenia o nadanych im i ich jednostkom lokalnym numerach identyfikacyjnych REGON. Zaświadczenia te wydawane są nieodpłatnie, z reguły na poczekaniu.
Inne obowiązki przedsiębiorcy związane ze statystyką
Z ustawy o statystyce publicznej wynikają ponadto następujące dalsze obowiązki statystyczne przedsiębiorcy:
1. obowiązek stosowania w prowadzonej ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości standardów klasyfikacyjnych opracowanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w porozumieniu z właściwymi ministrami,
2. obowiązek przekazania jednorazowo, przekazywania systematycznie lub okresowo, nieodpłatnie informacji i danych statystycznych, dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników, w formach i terminach oraz według zasad określonych w przepisach wydanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ewentualnie przez naczelne lub centralne organy administracji państwowej oraz Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
W zakresie określonych rodzajów działalności gospodarczej przewidziane są dalsze obowiązki statystyczne. Dotyczą one w szczególności:
1. prac geodezyjnych w zakresie mapy zasadnicze, ewidencji gruntów i podziemnego uzbrojenia terenów,
2. bazy noclegowej turystyki,
3. gospodarki paliwowo-energetycznej (częściowo obszar monopolu państwowego),
4. kultury fizycznej.
Należy zwrócić uwagę na odpowiedzialność karną przewidzianą w cytowanej wyżej ustawie o statystyce.
Zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy każdy, kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie (ust. 2 cytowanego przepisu). Zgodnie z art. 57 każdy, kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym podlega grzywnie.
Zgłoszenie w Urzędzie Skarbowym
Przedsiębiorcy będący podatnikami podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numer identyfikacji podatkowej NIP. Ewidencji dokonują organy podatkowe. Podatnicy zobowiązani są do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego odpowiadającego szczególnym wymaganiom określonym w ustawie. Ordynacja podatkowa nakłada również określone obowiązki na przedsiębiorcę. Przedsiębiorca zobowiązany jest informować organ podatkowy bez wezwania umowach zawartych z osobami zagranicznymi. Przedsiębiorca będący podatnikiem, jest obowiązany wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, oraz zgłosić imiona, nazwiska i adresy tych osób.
Czynności wymagane do rejestracji w Urzędzie Skarbowym
W celu rejestracji należy złożyć następujące dokumenty (kserokopie):
1) osoby fizyczne a) wypełniony formularz NIP - 1, b) zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, c) REGON, d) umowę rachunku bankowego.
2) spółki cywilne a) wypełniony formularz NIP -2, b) zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, c) REGON, d) umowę rachunku bankowego, e) umowę spółki cywilnej, zarejestrowaną w Urzędzie Skarbowym, f) umowę najmu lokalu.
3) spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością a) wypełniony formularz NIP -2, b) REGON, c) akt notarialny o założeniu spółki, d) postanowienie sądu rejestrowego o zarejestrowaniu spółki, e) wypis z rejestru handlowego, f) umowę rachunku bankowego, g) umowę najmu lokalu.
Żądanie doręczenia umowy rachunku bankowego możliwe jest do spełnienia dopiero po zawarciu umowy z bankiem. Bank jednak wymaga, aby do zawarcia umowy została dostarczona decyzja o nadaniu NIP-u (numeru identyfikacji podatkowej). Przedsiębiorca chcąc dopełnić formalności znaleźć się może w błędnym kole. Wydaje się, że żądanie przez Urząd Skarbowy doręczenia umowy rachunku bankowego może dotyczyć działających już podmiotów, a nie przedsiębiorców rozpoczynających działalność. Na etapie rejestracji podatkowej żądanie takie jest nieuzasadnione tym bardziej, że ustawodawca łączy obowiązek posiadania rachunku bankowego z określoną wartością obrotów. Dopóki przedsiębiorca nie prowadzi działalności jego obrót (sprzedaż, zakupy) wynosi 0,00 złotych, a zatem z pewnością nie ma obowiązku posiadania rachunku bankowego i Urząd Skarbowy nie może nakładać na niego dodatkowych obowiązków, które nie wynikają z ustawy. Opłata skarbowa od potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego obowiązku w podatku od towarów i usług (VAT) wynosi 40,00 (czterdzieści) złotych. Jeżeli przedsiębiorca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na obszarze działania innego Urzędu Skarbowego niż ten na którego obszarze prowadzona jest działalność gospodarcza, musi on złożyć formularz w obu urzędach. W Urzędzie Skarbowym miejsca zamieszkania będzie składał rozliczał się z podatku dochodowego od osób fizycznych, natomiast w Urzędzie Skarbowym miejsca prowadzenia działalności będzie rozliczał podatek od towarów i usług (VAT). Terminy zgłaszania określa szczegółowo ustawa o ewidencji i identyfikacji podatników. Podstawa prawna: ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. Nr 142, poz.702 z późniejszymi zmianami).
Niekiedy Urząd Skarbowy żąda przedstawienia tytułu prawnego do lokalu, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza. Takiego uprawnienia nie posiada urząd gminy, który nie bada, czy przedsiębiorca rzeczywiście wykonuje działalność gospodarczą we wskazanym przez siebie miejscu. Takiego sprawdzenia nie dokonuje również Urząd Statystyczny, nadający numer REGON. Lokal ten może stanowić własność przedsiębiorcy, ale regułą jest wynajmowanie lokali, zwłaszcza przez przedsiębiorców, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą. Zatem przed podjęciem działalności gospodarczej wskazane jest zawarcie umowy, dotyczącej korzystania z lokalu.
Umowa najmu lokali użytkowych uregulowana jest w przepisach kodeksu cywilnego oraz w ustawie o najmie lokali. Sugerujemy, aby przed podpisaniem umowy najmu zasięgnąć opinii prawnika, co do jej zgodności z prawem oraz rzeczywistego znaczenia jej zapisów. Zdarza się, że wynajmujący redagują umowę w sposób wyjątkowo niekorzystny dla przedsiębiorcy, nakładając na niego rozmaite obowiązki oraz równocześnie pozbawiając uprawnień przysługujących mu na mocy przepisów kodeksu cywilnego. Należy pamiętać, że sama wysokość czynszu nie jest jedynym zagadnieniem, które wymaga negocjacji między stronami.
Zgłoszenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych
Osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Podstawa prawna: art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 z późniejszymi zmianami). Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą są zobowiązane samodzielnie i bezpośrednio dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń. Termin: 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia. Zgłoszenie adresuje się do właściwego z uwagi na siedzibę, miejsce prowadzenia działalności gospodarczej jednostki organizacyjnej ZUS. W celu dokonania zgłoszenia należy pobrać w oddziale ZUS formularze ZUS ZUA - Zgłoszenie do ubezpieczeń oraz ZUS ZFA - Zgłoszenie płatnika składek - osoby fizycznej. Przed wypełnieniem formularza należy zapoznać się z instrukcją ("Zasady wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych. Poradnik dla płatników składek. Warszawa. Styczeń 1999 r." - publikacja ZUS) oraz informacjami zamieszczonymi na formularzu.


Wysokość składek od 1 stycznia 1999 r. jest następująca:
ubezpieczenie emerytalne - 19,52% ubezpieczenie rentowe - 13% ubezpieczenie chorobowe - 2,45% ubezpieczenie wypadkowe - 1,62% Fundusz Pracy - 2,45% ubezpieczenie zdrowotne - 7,5%
Podstawa wyliczenia składek zmienia się raz na kwartał. W okresie od marca do maja 2000 r. podstawa ta wynosi 1113,79 zł. Rozliczenia składek dokonuje się składając co miesiąc deklarację ZUS-DRA lub ZUS-RSA. Termin: deklaracje należy przesłać do 10 dnia następnego miesiąca (nawet jeżeli nie nastąpiły żadne zmiany w zakresie podstawy wyliczenia składki), jeżeli płatnik rozlicza oraz opłaca składki od co najwyżej 10 osób, a w pozostałych przypadkach do 15 dnia następnego miesiąca. Deklaracja może być składana osobiście w jednostce organizacyjnej ZUS lub przesyłana listem poleconym. Przesyłanie listem poleconym oszczędza dojazdu do siedziby ZUS, a w terminie bliskim końca okresu składania deklaracji oszczędza oczekiwania w kolejce. W przypadku składania deklaracji osobiście w ZUS można zwrócić się do urzędników przyjmujących deklarację o udzielenie wyjaśnień, co do prawidłowego jej wypełnienia. W przypadku opóźnienia w płatności składek należność zostanie powiększona o odsetki, które od dnia 24 lutego 2000 r. wynoszą 43%. Sposób wyliczenia odsetek: kwotę zaległej należności wobec ZUS należy pomnożyć przez liczbę dni opóźnienia, pomnożyć przez 43%, a następnie podzielić przez 365. Pracownicy, zatrudnieni przez przedsiębiorcę, muszą być zgłoszeni do ubezpieczenia. Najniższe wynagrodzenie od 1 marca 2000 r. wynosi 700,00 złotych.
Wykonanie pieczątki
Ponieważ niniejszy przewodnik ma posiadać walory praktyczne, zatem wskazać należy na potrzebę wykonania pieczątki. Wprawdzie obowiązek posiadania pieczątki nie wynika z żadnych przepisów prawa, jednak wykonanie pieczątki może się okazać niezbędne w trakcie załatwiania formalności, związanych z założeniem własnej firmy. Wszelkie dotychczas omówione etapy postępowań rejestracyjnych mogą być dokonane bez korzystania z pieczątki. Natomiast w praktyce banków, związanej z założeniem przez firmę rachunku bankowego, brak pieczątki może okazać się przeszkodą nie do pokonania, co autor niniejszego opracowania stwierdził osobiście. Zakłady wykonujące pieczątki są liczne i nie domagają się z reguły przedstawienia dokumentów potwierdzających treści, które mają być umieszczone na pieczątce. Proponuję jednak dla pewności zabrać ze sobą do zakładu pieczątkarskiego dokumenty firmy, a to przede wszystkim w tym celu, żeby treść pieczątki nie zawierała błędów, a w przypadku sporządzenia błędnej pieczątki, aby zakład zobowiązany był do usunięcia zauważonych błędów. Wyrabianie pieczątki z uwzględnieniem usuwania ewentualnych błędów pochłania niestety z reguły nieco czasu oraz pociąga za sobą pewne koszty (nie przekraczające z reguły kilkudziesięciu złotych).




Założenie rachunku bankowego.
Założenie rachunku bankowego jest dla wielu przedsiębiorców obowiązkowe. Są oni zobowiązani do bezgotówkowego obrotu na mocy ustawy o działalności gospodarczej. Jeżeli chodzi o przedsiębiorców, którzy nie są zobowiązani do prowadzenia rozliczeń za pośrednictwem banku, to założenie rachunku bankowego należy rekomendować jako znaczne ułatwienie w prowadzeniu działalności.
Czynności związane z założeniem rachunku bankowego
Założenie rachunku bankowego oznacza konieczność podpisania umowy z bankiem. Bank żąda z reguły przedstawienia oryginałów oraz sporządzenia kopii wszelkich możliwych dokumentów uzyskanych w trakcie rejestracji firmy (lepiej zabrać ze sobą pieczątkę). Należy szczegółowo zapoznać się z treścią umowy. Jeżeli umowa odsyła do innych dokumentów, takich jak regulaminy, ogólne warunki, uchwały organów banku, itp. należy zażądać udostępnienia tych dokumentów oraz zapoznać się również z ich treścią. W razie wątpliwości należy poprosić urzędnika bankowego o wyjaśnienia, a jeśli to nie wystarczy porozumieć się z prawnikiem. Niestety na podpisanie przez bank umowy z reguły trzeba poczekać, nawet kilka dni. Załącznikiem do umowy rachunku bankowego będzie karta wzorów podpisów osób upoważnionych do dysponowania rachunkiem (należy mieć przy sobie pieczątkę). Osoby te mogą skreślić podpisy w obecności urzędnika bankowego.
Kilka praktycznych uwag o wyborze banku
Banki mogą pobierać opłaty za:
1) założenie rachunku, 2) wystawienie książeczki czekowej, 3) prowadzenie rachunku, 4) dokonywanie przelewów, 5) dokonywanie wpłat gotówkowych
oraz za inne usługi świadczone klientowi.
Środki zgromadzone na rachunku firmy mogą być oprocentowane, ale niektóre banki umawiają się, że środki nie są oprocentowane. Przy dokonywaniu wyboru banku należy również brać pod uwagę ryzyko jego upadłości. Korzystanie z rachunku bankowego może łączyć się także z uprawnieniem do kredytu lub salda debetowego na podstawie odrębnych umów. Z powyższych, i wielu innych, względów należy porównać oferty banków. Są one bardzo zróżnicowane oraz często się zmieniają. Niektóre z dzienników ogólnopolskich publikują okresowo informacje umożliwiające porównanie ofert. Oczywiście jednym z podstawowych kryteriów, oprócz zagadnień ekonomicznych, powinna być dostępność banku, jego bliskość i wygoda w zakresie obsługi klienta.
Inna możliwość realizacji obowiązku posiadania rachunku bankowego
Warto też zwrócić uwagę na nową możliwość realizacji obowiązku posiadania rachunku bankowego jaką otwiera przed przedsiębiorcami Prawo działalności gospodarczej. Przedsiębiorca będący członkiem spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej może założyć rachunek w tejże spółdzielczej kasie. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe są spółdzielniami, których celem jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia. Członkami kasy mogą zostać osoby fizyczne połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym (między innymi przedsiębiorcy). Przedsiębiorca ma w praktyce dwie możliwości:
1. zostania członkiem kasy już istniejącej, jeżeli spełnia wymogi statutowe tej kasy,
2. założenia wspólnie z innymi przedsiębiorcami własnej kasy.
Dla wielu przedsiębiorców, szczególnie tych małych może to być rozwiązanie korzystniejsze (przede wszystkim tańsze) od oferty banków. Przepis dotyczący powyższej możliwości wszedł już w życie. W ocenie autora zawarcie umowy rachunku bankowego (albo rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej) jest ostatnią podstawową czynnością formalną związaną z utworzeniem własnej firmy.
Przedsiębiorca podejmujący działalność gospodarczą, a przepisy sanitarne
Organem powołanym do nadzoru nad higieną pracy w zakładach pracy jest Państwowa Inspekcja Sanitarna. Przedsiębiorca ma obowiązek powiadomienia, w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności, właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także złożenia pisemnej informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczących danej dziedziny działalności. Państwowy inspektor sanitarny jest uprawniony do kontroli zgodności budowanych obiektów z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi, określonymi w obowiązujących przepisach. Państwowemu inspektorowi sanitarnemu przysługuje prawo zgłoszenia sprzeciwu przeciwko uruchomieniu wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy, wprowadzenie nowych technologii, dopuszczania do obrotu materiałów mogących mieć wpływ na zdrowie ludzi, jeżeli stwierdzi, że mogłoby nastąpić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi.
Obowiązki przedsiębiorcy podejmującego działalność gospodarczą wynikające z przepisów przeciwpożarowych
Zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej przedsiębiorca zobowiązany jest:
1. przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,
2. wyposażyć budynek, obiekt, lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach,
3. zapewnić osobom przebywającym w obiekcie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,
4. przygotować obiekt lub budynek do prowadzenia akcji ratowniczej,
5. ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia


Obowiązki przedsiębiorcy podejmującego działalność gospodarczą wynikające z przepisów dotyczących ochrony środowiska
Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska:
1. zabrania wprowadzania do gleby substancji szkodliwych,
2. zabrania przeznaczania na cele inwestycyjne gruntów rolnych wysokiej jakości i gruntów leśnych,
3. zobowiązuje przedsiębiorców emitujących substancje zanieczyszczające do powietrza do prowadzenia pomiarów stężeń tych substancji,
4. upoważnia właściwe organy do ustalania w drodze indywidualnej decyzji rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających powietrze, dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza,
5. zobowiązuje przedsiębiorców do ochrony lasów przed szkodliwymi wpływami gazów, pyłów i ścieków, powstających w związku z działalnością gospodarczą,
6. upoważnia wojewodę do określenia w drodze indywidualnych decyzji dopuszczalnego poziomu hałasu lub wibracji przenikających do środowiska,
7. dopuszcza sprowadzane z zagranicy odpadów (z wyłączeniem odpadów niebezpiecznych) jedynie po uzyskaniu zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (np. makulatura dla zakładów celulozowo-papierniczych).
Ustawa Prawo wodne nakłada na przedsiębiorcę obowiązek uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na gospodarcze korzystanie z wód. Przed wystąpieniem o takie pozwolenia przedsiębiorca musi sporządzić operat wodnoprawny.
Zatrudnianie pracowników
Zagadnienia związane z zatrudnianiem pracowników uregulowane są w przepisach prawa pracy. Przedsiębiorca może zatrudniać pracowników w nieograniczonej liczbie i bez pośrednictwa organów zatrudnienia. Podstawa prawna: art. 5 ustawy o działalności gospodarczej; przepis ten nie został powtórzony w Prawie działalności gospodarczej. Swoboda zatrudniania nie dotyczy zatrudniania cudzoziemców. Pracodawcy muszą uzyskiwać zgodę starosty na zatrudnienie. Z przepisów prawa pracy wynika szereg obowiązków przedsiębiorcy (zwanego Pracodawcą) w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wśród tych obowiązków należy zwrócić uwagę na obowiązek pracodawcy rozpoczynającego działalność zawiadomienia na piśmie, w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności, właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także złożenia pisemnej informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności. W zakresie nawiązania stosunku pracy należy wskazać w szczególności na obowiązek niezwłocznego, nie później jednak niż w ciągu 7 dni, potwierdzenia na piśmie warunków zatrudnienia pracownika.


Bibliografia:
„Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw” Stanisław Dębski, Damian Dębski